برای اصلاح دیگران باید از خود شروع کرد

به گزارش خبرنگار مهر در قم، آیت الله جعفر سبحانی بعد از ظهر چهارشنبه در ادامه جلسات تفسیر سوره حشر که در مدرسه حجتیه برگزار شد با بیان اینکه خداوند در این سوره می‌فرماید تابعین سه تقاضا از خداوند دارند، گفت: تابعین ابتدا برای خود دعا می‌کنند و در روایات نیز داریم که پیامبر (ص) هم اینگونه بود و این درسی است برای ما که همه مردم به ویژه رهبران ابتدا باید خود را اصلاح کنند و بعد به اصلاح دیگر مردم اقدام کنند.

وی در رابطه با معنی تابعین نیز ابراز داشت: در علم رجال تابعین به کسانی گفته می‌شود که پیامبر را ندیده اما با اصحاب او ارتباط داشته‌اند که در این آیه این معنا صادق نیست و منظور تمام افرادی که بعد از انصار و مهاجرین تا آخر دنیا می‌آیند را شامل می‌شود. 

سبحانی ادامه داد: دعای دیگری که تابعین می‌کنند تقاضای رحمت برای مسلمانان پیشین است تا اگر گناهی انجام داده‌اند شامل لطف و بخشایش خداوند شوند.

وی افزود: تابعین در آخرین تقاضای خود از خدا می‌خواهند که در قلب آن‌ها هیچگونه حسادتی نسبت به مؤمنین قرار ندهد زیرا ایمان و حسد نسبت به برادر مؤمن در یکجا جمع نمی‌شود.

سبحانی در رابطه با عبارت پایان آیه نیز گفت: در انتهای آیه خداوند رئوف و رحیم خطاب شده است چون کسی که تقاضا می‌کند نیازمند رحمت خداوند است و همیشه فاصله آیات که همان کلمات آخر آیه هستند با متن آن هماهنگی دارند.

وی در رابطه با انشایی یا خبری بودن این آیه تصریح کرد: آیه 10 سوره حشر احتمال دارد که انشا باشد و خداوند از ما خواسته است که این گونه باشیم نه این که وضعیت و رفتار مسلمانان را توصیف کرده باشد.

سبحانی در تأیید نظر خود این گونه استدلال کرد که از آنجا که مسلمانان در طول تاریخ با یکدیگر به دور از حسد زندگی نکرده‌اند و حتی شاهد جنگ‌ها و نزاع‌های فراوان بین آنها بوده‌ایم، پس احتمال دارد این آیه خبری نبوده بلکه انشایی باشد و خدا از ما می‌خواهد که این‌گونه باشیم.

منافقین خطرناک‌تر از کفار هستند

این مفسر قرآن در رابطه با آیه 11 این سوره نیز گفت: این آیه به ابتدای سوره حشر و شأن نزول آن که مربوط به اقدام اقدام یهود علیه پیامبر(ص) بوده است باز می‌گردد و خداوند از ارتباطات منافقین با یهودیان سخن می‌گوید.

سبحانی خاطر نشان کرد: منافقین به یهود سه قول دادند که اگر که شما کوچ کنید ما نیز همراه شما کوچ می‌کنیم، در رابطه با شما از حرف کسی اطاعت نمی‌کنیم و اگر شما برای جنگ با مسلمانان از قلعه‌ها خارج شوید ما نیز با شما همراه می‌شویم که خداوند در ادامه آیه می‌گوید این منافقین دروغ می‌گویند و آینده نیز نشان داد که همین طور است.

وی با بیان اینکه یهود و منافقین همیشه در یک دسته و علیه مسلمین قرار می‌گیرند، ابراز داشت: بدانید که منافقین و یهودیان مانند برادرند و هر دو با هم علیه مسلمانان متحد هستند و به همین دلیل مسلمانان باید نهایت احتیاط را رعایت کنند.

سبحانی با اشاره به خیانت منافقین به متحدین یهودیان خاطرنشان کرد: منافقین و شیطان در یک روحیه شریک هستند و آن منفعت اندیش بودن است و به همین دلیل هرگاه منافع خود را در خطر ببینند میدان را خالی می‌کنند.

این استاد حوزه علمیه منافقین را خطرناکتر از اهل کتاب و کفار دانست و گفت: کفار دشمن علنی هستند و ما می‌دانیم که باید علیه آنها مبارزه کنیم اما منافقین در خفا توطئه می‌کند که این مسئله شناخت آنها را سخت و جلوگیری از اقدامات آنها را سخت‌تر می‌کند.