حداقل چهار دلیل برای اینکه چرا فضای فکری و آکادمیک کنونی پذیرای موضوع باورهای دینی است، وجود دارند.
اولین دلیل این است که دین و علم در یک کشمکش ضروری با یکدیگر قرار دارند. این کشمکش هنوز در برخی زمینهها وجود دارد. برای مثال برای فیلسوفانی که اعتقاد به وجود خدا ندارند مانند ریچارد داوکینز و دانیل دنت هنوز بحث باورهای دینی مطرح است.
بحث میان دین و علم بحثی چالش برانگیز نیز هست. کیهان شناسی مبتنی بر "انفجار بزرگ"(big bang) مباحثی را در حوزه علم و دین برانگیخته است. این مباحث هم از سوی منابع کلامی در فلسفه اسلامی و هم از سوی فلسفه غرب مطرح شدهاند.
علاوه بر اینکه کیهان شناسی مبتنی بر "انفجار بزرگ" خلقت را تصادفی میداند برخی رویکردهای دیگر علمی نیز در مورد این موضوع اتفاق نظر دارند. برای بررسی بیشتر این موضوع میتوان به مباحث و استدلالهای کیهان شناسی که در دائره المعارف استنفورد منتشر شده رجوع کرد.
اختر فیزیک و فیزیک نجومی شرایطی را مورد بررسی قرار میدهند و مورد تأکید قرار میدهند که در آن به وجود آمدن ستارگان، سیارات و کهکشانها قابل تصور است.
زیست شناسی تکاملی هنوز نتوانسته گزارشی کامل درباره چگونگی به وجود آمدن آگاهی ارائه کند.
آگاهی، دنیای ذهن و روح این موضوع را به ذهن میآورند که واقعیتی برتر و غایی باید وجود داشته باشد. بنده در قالب کتابی این دیدگاهها و مواضع را مورد بررسی قرار داده و از آنها دفاع کردهام.
دومین دلیل برای مطرح بودن باورهای دینی در محافل علمی و آکادمیک به زیر سؤال رفتن شک گرایی اخلاقی باز میگردد. یکی از موضوعاتی که فیلسوفان و اندیشمندان در قرن بیستم از آن رنج میبرند این است که اخلاق را صرفاً به احساس اخلاقی تقلیل میدهند. فهمی که از مرجعیت عینی اخلاقی وجود دارد راه را برای اینکه اندیشهای دینی را به صورت عینی مطرح کنیم باز میکند.
سومین دلیل برای مطرح بودن موضوع باور دینی در محافل آکادمیک و فکری دوره معاصر، ظهور الهیات فلسفی در غرب است. امروزه شمار زیادی از فیلسوفان، باورهای دینی را صورتبندی میکنند و از این باورهای دینی در آثار تحلیلی و سیستماتیک خود دفاع میکنند.
از جمله این اندیشمندان میتوان به ریچارد سوئین برن، الوین پلنتینگا، ویلیام آلستون، باسیل میشل و آدامز اشاره کرد.
چهارمین دلیل این است که برخی فیلسوفان سکولار و نه همه آنها، میبینند که باورهای مذهبی دیدگاهی کلنگرانه و رهایی بخش ارائه میکنند که در فلسفه سکولار وجود ندارد.
........................
چارلز تالیافرو استاد دانشگاههای آکسفورد، کلمبیا، پرینستون و نتردام امریکا بوده است. راهنمای آکسفورد درباره الهیات، راهنمایی مقدماتی بر زیبایی شناسی، تصویر در ذهن، فرهنگ فلسفه دین و راهنمای مقدماتی فلسفه دین از جمله آثار وی به شمار میروند. او از فیلسوفان دین معاصر به شمار میرود که در این حوزه صاحب آثار ارزشمندی است.
نظر شما