پیام‌نما

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا * * * * قطعاً کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، به زودی [خدای] رحمان برای آنان [در دل ها] محبتی قرار خواهد داد. * * مؤمنى را كه هست نيكوكار / بهر او مهر مى‌دهد دادار

۱۲ مهر ۱۳۸۹، ۱۳:۴۲

همایش روز جهانی فلسفه-65/

نظریه اعیان ثابته و اختیار انسان منافاتی با هم ندارند

نظریه اعیان ثابته و اختیار انسان منافاتی با هم ندارند

استاد عرفان اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه تهران معتقد است: انسان می‌تواند اختیار و نظریه اعیان ثابته به‌عنوان علم خدا به اشیاء قبل از حی را توأمان بپذیرد.

دکتر حسن ابراهیمی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد موضوع مقاله‎اش برای همایش روز جهانی فلسفه گفت: موضوع مقاله من "مسئولیت اخلاقی و نظریه جبر ازلی نزد محی الدین عربی" است. در واقع ابن‌عربی اعتقاد دارد که تقدیر ازلی براساس عین ثابته هر موجودی و هر شخصی تمام تقدیرات مربوط به آن موجود تعیین و مشخص شده است و خداوند از طریق علمش به آن عین ثابته، آن را اراده کرده و به وجودش می‎آورد و به آن هستی می‎بخشد.

وی افزود: به طبع در مرحله اول به نظر می‎رسد عدول از آن چیزی که در عین ثابته مقدر و معلوم هستش ممکن نباشد. در مورد موجودات غیرمختار این قاعده مشکل چندانی به وجود نمی‏آورد چرا که موجودات فاقد اختیار همانگونه هستند که باید باشند. اما موجود مختاری مانند انسان بر اساس اختیارش اعمال و رفتاری انجام می‎دهد انتخابهایی داردکه باید پاسخگوی آنها هم باشد. اینجا یک چالشی به وجود می‎آید و آن این است که اگر قرار باشد همه چیز در تقدیر ازلی معلوم و مشخص باشد بازخواست چه جایگاهی دارد.

این استاد عرفان اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه تهران تصریح کرد: چرا انسان باید پاسخگوی رفتاری باشد که از پیش معلوم بوده است. بعضی‎ها معتقدند که این دو مسئله با هم همخوانی ندارند اما من سعی کرده‏ام که در مقاله‏ام نشان بدهم که همخوانی دارند و منافاتی باهم ندارند. انسان همچنانچه موجودی مختاری می‏تواند باشد در عین حال هم می‎تواند نظریه اعیان ثابته به عنوان علم خدا به اشیاء قبل از حی سرجای خودش باشد.

این محقق و پژوهشگر در پایان یادآورشد: ناگفته نماند که ملا صدرا نظریه اعیان ثابته را به نوعی زیر سؤال برده ولی در عین حال براساس مبنای خودش بازسازی کرده یعنی یک وجه قابل دفاعی از اعیان ثابته از علم خدا نزد حکمای ما هم وجود دارد.

کد خبر 1153180

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha