فلسفه می‏تواند سنگ محکی برای دیگر موضوعات باشد

دکتر بقایی (ماکان) در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد شرایط و پیش فرضهای یک گفتگوی جدی فلسفی گفت: در هر گفتگویی لازم است که طرفین مباحثه دارای آگاهی لازم نسبت به موضوع مورد بحث خود باشند که موضوعات فلسفی هم نه تنها از این قاعده مستثنی نیستند بلکه به دلیل ظرایف و دقایقی که در آنها است از جایگاه ویژه‏ایی برخوردار است ولی شوربختانه برای بسیاری از کسان درسالهای اخیر این قاعده تثبیت شده، بی معنا می‏نماید و به قول علامه اقبال [هر لئیمی خود را رازدار] اندیشه‌های متعالی می‎داند.

وی افزود: از همین روست که متأسفانه تحقیقات فلسفی ، ترجمه‏های فلسفی ،همایشهای فلسفی ، دروس فلسفی از منزلت والایی که پیشتر در چشم مردم داشته نزول کرده و جامعه، فیلسوف را کسی می‏داند که به امور پویا و متحول و امروزی نمی‎پردازد و ذهنش معطوف به اندیشه‎های منسوخ و نا کارآمد است. همه اینها را که می‏توان در رشته‎های فلسفه به عیان دید حاصل ورود کسانی به حوزه فلسفه است که حتی دست چپ خود را از راست در این باب نمی‎شناسند و شوربختانه به دلیل آنکه دارای امکانات اجتماعی و احتمالاً موقعیتهای اداری هستند در مباحثی از این دست شرکت می‎کنند و در نتیجه جای اهل فلسفه را قصب می‎کنند.

این محقق و پژوهشگر فلسفی و ادبی در مورد تفاوت گفتگوی فلسفی با گفتگوهای سایر عرصه‎ها نیز اظهارداشت:این تفاوت به دلیل موضوعات فلسفی طبیعتاً مشهود است. اما فلسفه اصولاً دارای ماهیتی است که می‏تواند سنگ محکی باشد برای دیگرموضوعات. از همین روست که فلسفه دارای شاخه‎های متعدد مانند فلسفه دین، فلسفه هنر،فلسفه تاریخ و دیگر انواع فلسفه است. بنابراین در گفتگوهای فلسفی گستردگی مفاهیم بیشتر است یعنی فلسفه که علم نیست بلکه یک دیدگاه است و می‏تواند به نقد و حلاجی همه علوم بپردازد حال آن که همه علوم به دلیل علم بودنشان محدوده خاص دارند و نمی‏توانند از حد تثبیت شده خود خارج شوند.

بقایی درمورد اینکه همایش روز جهانی فلسفه چه نقشی در گسترش گفتگوی فلسفی می‏تواند ایفا کند همچنین گفت: اصولاً هر همایشی از جمله همایشهای فلسفی در صورتی می‎تواند کارآمد و مؤثر باشد که نتیجه‎ای از آن برای جامعه وجود داشته باشد یعنی حاصل همایشها در اختیار کسانی که اهل تحقیق و مطالعه هستند قرار بگیرد ولی متأسفانه غالب همایشهایی که به خصوص در زمینه فلسفه در مراکز فلسفه برگزار می‏شود پایان آن به چای و شیرینی می‏انجامد و فایده‏ای از آنها عاید اهل تحقیق و مطالعه قرار نمی‏گیرد. از همین روست که اگر در همایشها پشتوانه دولتی وجود نداشته باشد بکرات دیده شده که برای مثال در شهر دوازده میلیونی تهران تعداد شرکت کنندگان چنین همایشهایی اغلب از سی یا چهل نفر بیشتر نیست.