به گزارش خبرنگار مهر، بهروز افخمی کارگردان 54 ساله سینمای ایران دوران حرفه‌ای پرفراز و نشیبی پشت سر گذاشته است، او که مانند بسیاری از همنسلانش پس از پیروزی انقلاب اسلامی به سینما آمد در اولین تجربه کارگردانی‌اش یکی از مهمترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران را ساخت. افخمی پیشتر و در تلویزیون مجموعه نیمه تمام ناصر تقوایی را به سامان رسانده بود و "عروس" که در اواخر دهه 60 و با توجه به فضای باز فرهنگی و اجتماعی آن دوره ساخته شد و سال 70 روی پرده رفت آغاز دورانی تازه در فعالیت حرفه‌ای این کارگردان شد.
افخمی که دلبسته سینمای کلاسیک بود در "عروس" تلاش کرد دغدغه‌های اجتماعی‌اش را با فضایی پیوند بزند که برای مخاطب جذاب باشد، او پس از سال‌ها شخصیت زن فیلم را از حاشیه به بطن قصه آورد و نقشی پررنگ در شکل‌گیری حوادث و حتی فرجام قصه به او داد. "عروس" تصویری از جامعه ایرانی در آستانه ورود به دهه 70 و دوران سازندگی هم بود.
پس از "عروس" افخمی با "روز فرشته" که درامی ماورایی و طنزآمیز بود و نگاهی به فیلم پرفروش و موفق آن روزها "روح" (جری زوکر) داشت نشان داد به سینمایی علاقمند است که با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند، مفرح و جذاب است و ساختار حرفه‌ای دارد. "روز فرشته" موفقیت "عروس" را برای کارگردانش تکرار کرد و او در سومین گام فیلمسازی به سراغ فضایی متفاوت با دو تجربه قبلی رفت.
هدیه تهرانی در نمایی از "شوکران"
"روز شیطان" اولین تجربه افخمی در ژانر معمایی پلیسی نمونه‌ای قابل اعتنا از گونه‌ای است که فیلمسازان ایرانی چندان تبحری در آن ندارند، فیلمی زنده که قواعد ژانر در آن رعایت شده و ساختاری حرفه‌ای دارد. افخمی در این فیلم هم با بازیگر حرفه‌ای همکاری کرد و اگرچه فیلم در گیشه موفقیت فیلم‌های قبلی را تکرار نکرد اما نشان داد افخمی توانایی‌های کارگردانی بالایی دارد و می‌داند چطور یک قصه را روایت کند، تفاوت ندارد قصه یک ملودرام باشد یا یک درام ماورایی با چاشنی طنز.
"عقرب" حاصل تجربه‌گرایی افخمی در سینمای حرفه‌ای آن روزها قرار بود یک فیلم اکشن باشد، اما اختلاف او با تهیه‌کننده باعث شد فیلم با نظر نهایی افخمی به پایان نرسد و به جای نام کارگردان بر سردر سینماها و در تیتراژ واژه "کار گروهی" ثبت شود. تجربه ناتمام "عقرب" نشان داد تجربه‌گرایی برای افخمی همیشه خوش یمن نبوده است.
ماجرایی که در دهه 60 برای افخمی جوان اتفاق افتاد در اواسط دهه 70 به نوعی دیگر تکرار شد، او که تجربه پایان دادن به پروژه بزرگ "کوچک جنگلی" را داشت در سال 76 فیلم سینمایی "جهان پهلوان تختی" را به پایان رساند. پروژه بزرگی که علی حاتمی سال‌ها آرزوی به پایان رساندن آن را داشت و سرنوشت فرصت این کار را از او گرفت. افخمی با هوشمندی این فیلم را به سامان رساند، بدون این که بخواهد ادامه دهنده مسیر حاتمی باشد که در آن تبحری نداشت. "جهان پهلوان تختی" می‌توانست شکستی بزرگ در کارنامه افخمی باشد اما به نقطه عطفی در کارنامه او تبدیل شد. درامی پرتعلیق و معمایی که در عین بررسی ماجرای مرگ مشکوک قهرمان اسطوره‌ای راز و رمزهای جامعه ایرانی و برخورد با بزرگان در این جامعه را بازگو می‌کرد.
محسن تنابنده و امین حیایی در نمایی از "سن پطرزبورگ"
اواخر دهه 70 بهروز افخمی یکی از بهترین فیلم‌هایش را ساخت، "شوکران" محصول شرایط اجتماعی بود و البته در دوره‌ای ساخته شد که افخمی مهارت و تسلط یک فیلمساز تمام عیار را به دست آورده در اوج دوران حرفه‌ای اش بود. فیلمبرداری درخشان، روایت درست و جذاب، بازی‌های یکدست و اشاره‌های درست اجتماعی "شوکران" را به اثری کامل تبدیل کرده که هنوز و پس از گذشت بیش از یک دهه از ساختش زنده و گرم است. "شوکران" که در زمان اکران عمومی با حاشیه‌های مختلف روبرو شد گیشه پررونقی داشت و مورد توجه منتقدان سینمایی هم قرار گرفت.
در حالی که گمان می‌شد افخمی پس از "شوکران" آن نقطه اوج را ادامه می‌دهد در "گاوخونی" به سراغ مسیری کاملا متفاوت رفت، "گاوخونی" در مقابل سینمای قصه‌گوی "شوکران" قرار می‌گرفت و فضایی تجربی داشت. فیلم بسیاری از دوستداران سینمای افخمی را درباره سرانجام این تجربه‌گرایی‌ها نگران کرد اما او و جعفر مدرس صادقی نویسنده رمانی که "گاوخونی" اقتباسی نعل به نعل از آن بود راضی از این تجربه بودند. "گاوخونی" البته توانست منتقدان تازه‌ای را جذب سینمای افخمی کند.
بهروز افخمی در این مقطع قصد داشت فیلمی را خارج از ایران کارگردانی کند، تعدادی از سکانس‌های فیلم هم با حضور بهرام رادان در فرانسه فیلمبرداری شد اما فیلم ناتمام ماند و هنوز هم سرنوشت اکران آن مشخص نیست. "فرزند صبح" یکی دیگر از پروژه‌های بزرگ این کارگردان بود، افخمی که بارها درباره علاقه‌اش به شخصیت حضرت امام خمینی (ره) صحبت کرده بود در "فرزند صبح" تصمیم گرفت بخش‌هایی از زندگی رهبر بزرگ انقلاب را به تصویر بکشد. کوشش‌های او برای ثبت زندگی یکی از مهمترین شخصیت‌های تاریخ معاصر البته جریانی پرفراز و نشیب و طولانی داشت که هنوز هم به پایان نرسیده است.
بهروز افخمی پس از فراغت از فیلمبرداری "فرزند صبح" که زمان زیادی از او و گروه سازنده این پروژه گرفت در "سن پطرزبورگ" به سراغ قصه‌ای مفرح و سرگرم کننده رفته و به حال و هوای روزهای "روز فرشته" بازگشته است. فیلم نشان می‌دهد که او هنوز کارگردان مسلط و متبحری است و قصه‌گویی را خوب می‌داند. "سن‌پطرزبورگ" که با گروهی حرفه‌ای ساخته شده و داستانی جذاب دارد در این روزهای سرد سینمای ایران فروش خوبی داشته و این نشان می‌دهد افخمی سلیقه تماشاگر امروز را می‌شناسد.
افخمی این سال‌ها کارگردان پرکاری بوده و چند پروژه تلویزیونی را مستقیم و غیرمستقیم مدیریت کرده جای او در سینمای ایران خالی بود و با "سن‌پطرزبورگ" این غیبت به پایان رسیده است. افخمی که در این مدت بارها به تنبلی متهم شده این روزها پشت دوربین فیلم تازه‌اش ایستاده، "این خانه من نیست" به گفته این کارگردان با معیارها و ضوابط سینمای ایران ساخته می‌شود تا در ایران روی پرده برود و این نشان می‌دهد افخمی همچنان دلبسته سینمایی است که در آن رشد کرده، به بلوغ رسیده و بهترین یادگارهایش را در دل آن ثبت کرده است.
نظر شما