بحثي در ضرورت دستيابي هنرپژوهان ايراني به اطلاعات روز دنيا

نياز به تحقيق وپژوهش در زمينه هنر امري است كه باعث پيشرفت و پوياي دنيا هنر شده ، ارتقاء سطح كيفي آثار هنري را به همراه دارد . اما اين تحقيق و پژوهش بدون اطلاع از دستاوردهاي علمي ديگر محققان و همچنين بدون امكان دسترسي به نسخ مطلوبي از آثار هنري ممكن نيست . به همين دليل نيز ارگانها و نهادهاي مختلف اقتصادي و غير اقتصادي هنري در جهان همواره تلاش مي كنند تا به نوعي امكان دسترسي محققان و پژوهشگران هنري سرزمين خود را به اين مرجع هاي تحقيقي فراهم كنند .  آخرين نمونه اين رويكرد هنري فعاليتي بود كه توسط موسسه اندرو ملون امريكا انجام شد . اين موسسه فرهنگى و آموزشى به تازگي گنجينه وسيعى از آثار هنرى جهان در زمينه هاى مختلف را  بر روى شبكه اينترنت در اختيار پزوهشگران، دانشجويان ، استادان و محققان اين رشته ها گذاشته است كه شامل سيصد هزار تصوير مي شود. موسسه اندرو ملون ، موسسه اى خصوصى است كه هر ساله با اهداى كمك مالى از پروژه هايى در زمينه پيشرفت آموزش عالى، موزه ها و حفاظت از آثار هنرى، هنرهاى نمايشى، حفظ محيط زيست و امور اجتماعى حمايت مى كند. سايت اينترنتى كه آثار فوق بر روي آن عرضه شده است  آرت استور .artstor.org نام دارد و با سرمايه اي معادل  سه ميليون دلار  ايجاد شده است.  ويژگي مجموعه ملون در انتخاب آثار، نحوه فهرست كردن آنها و كيفيت بالاى تصاوير است كه به بيننده امكان مى دهد با بزرگ كردن قسمت هاى كوچكى از يك اثر هنرى، براى اولين باراز طريق اينترنت ، جزئياتى را كه تا به حال از دسترس خارج بوده مطالعه كند.

ارائه اسناد ، نتايج تحقيقات و نسخ آثار هنري با كيفيت بسيار بالا بر روي اينترنت ، يكي از امكانات نوظهوري است ( عمر اين پديده تنها بك چيزي در حدود يك دهه محدود است ) كه در اختيار نوع انسان قرار گرفته است . در حال حاضر ضرورت استفاده از اين پديده در كشورهاي اروپايي و امريكا درعرضه اين گونه دستاورد ها به عنوان مكملي براي فعاليت هاي ديگري از قبيل چاپ نسخ كاغذي مجلات ، كتاب ها و ... و همچنين ارائه اصل آثار در نمايشگاه ها و موزه ها بسيارمطرح شده است . درواقع اينترنت پديده اي براي تسهيل دسترسي به اطلاعات است . براي مثال شما به راحتي مي توانيد به يك نمايشگاه مجازي هر هنگام كه قصد ديدن آن را داشته باشيد سري بزنيد و يا كتاب مورد نظر خود را در منزل و از طريق رايانه شخصي خود خريداري كنيد . درواقع عرضه كتاب ها و مجلات تخصصي از طريق اينترنت چيزي است كه مدت ها است توسط سايت اينترنتي آمازون انجام مي شود و در حال حاضر در هر مدخل متصوري صد ها عنوان كتاب ، مقاله و مجله در اين سايت وجود دارد كه به راحتي نياز هاي هر محققي را بر آورده مي كند . البته هر چند فعاليت آمازون يك فعاليت اقتصادي است تعداد بيشماري از كتابخانه هاي آن لاين وابسته به دانشگاهها و مراكر فرهنگي غير انتفاعي در اينترنت موجودند كه دسترسي به آنها تنها براي اعضايشان ممكن است . حتي سايت تازه افتتاح شده آرت استور نيز محتواي خود را تنها در دسترس موسساتي قرار مي دهد كه قرارداد همكاري با آن امضا كرده باشند از جمله اين موسسات مي توان به k-12 اشاره كرد . k-12 يك انجمن تحصيلي در امريكا است كه طبق توافق به عمل آمده با بين آرت استور و اين انجمن اعضاي آن مي توانند به محتواي اين سايت دسترسي پيدا كنند . در صورتي كه فردي بودن عضويت در يكي از موسسات طرف قرار داد با ارت استور قصد ورود به اين سايت را داشته باشد با پيغام عدم مجوز ورود روبرو مي شود .

در حال حاضر در ايران نهادي كه خود را متولي ايجاد امكان دسترسي هنرپژوهان ، منتقدان ، هنرمندان و ... به اطلاعات علمي و دستاورد هاي ديگر كشور هاي جهان بداند وجود ندارد . شايد در نگاه اول دانشگاهها و دانشكده هاي هنري يكي از مراكز موظف در اين زمينه محسوب شوند ، اما كتابخانه هاي سنتي اين مراكز به دليل كمي بودجه غالبا فاقد نسخ چاپي كتاب ها ، مجلات و مقالات روز جهان درمدخل مربوط خود هستند ، از سوي ديگر اگر اين كتابخانه را مختص دانشجويان و استادانشان بدانيم در آن صورت فارغ التحصيلان و فعالان حرفه اي نيز نيازمند ايجاد مركزي براي فراهم شدن امكان دسترسي آنها به منابع روز علمي هنر جهان هستند .

مركز هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي يكي از مراكزي است كه موظف به ايجاد بستر مناسب براي رشد و توسعه هنرهاي تجسمي در كشور است . اين مركز از مدتها پيش با تاسيس موسسه توسعه هنرهاي تجسمي فعاليت خود را در اين زمينه آغاز كرده است ، اما هر دوبازوي اجرايي اين مركز يعني موسسه توسعه هنرهاي تجسمي و موزه هنرهاي معاصر تهران تا كنون هيچ اقدامي در زمينه فراهم كردن امكان دسترسي متخصصان ايراني به منابع تحقيقاتي مورد نظر خود فراهم نكرده اند .

يكي از عواملي كه هميشه مورد اعتراض مختصصان ايراني بوده است قطع ارتباط علمي مراكز آموزشي هنري ايران با منابع روز و معتبر علمي رايج در جهان بوده است . اين در حالي است كه به راحتي نهادي مانند واحد پژوهش هاي موزه هنرهاي معاصر تهران يا كتابخانه اين موزه با صرف هزينه اي اندك مي تواند يك پايانه رايانه اي  ويژه بوجود آورد كه با عضويت در سايت هايي همانند آرت استور ، و يا كتابخانه هاي اينترنتي دانشگاههاي معروف جهان ، بستر مناسبي براي ارتقاي دانش هنري در ايران فراهم كند .

 توجه به اين نكته الزامي است كه در جهان كنوني  پيشرفت تكنولوژى انقلابى در كار تحقيق و تدريس ايجاد كرده است و مجهز شدن مؤسسات آموزشى به كامپيوتر و حضور پرده هاى نمايش با كيفيت بالا در كلاس هاى درس، روش هاي  تدريس نيز متحول مى شود.  تا به حال چندين مجموعه از آثار هنرى بر روى شبكه اينترنت قرار گرفته كه معروف ترين آنها مجموعه آميكو ، شامل كپى صد هزار اثر هنرى از 39 موزه آمريكا از جمله موزه متروپوليتن است. سايت اين مجموعه كه دو ميليون نفر عضو دارد سال آينده در آرت استور ادغام خواهد شد. بيل گيتس، ميليونر معروف و طراح نرم افزار هاى كامپيوترى نيز به زودى مجموعه كوربيس  را كه شامل هزاران تصوير بر روى شبكه اينترنت عرضه خواهد كرد .

نكته مهمي كه مسوولين بدان توجه كافي كنند اين است كه عدم فراهم كردن امكان دسترسي محققان هنري ايران به چنين مجموعه هايي لطمه بزرگي به هماهنگي توسعه و پيشرفت هنرهاي تجسمي ايران و خواهد زد و باعث جاماندگي و در خود وانهادگي آن خواهد شد .