دکتر آلن وود استاد فلسفه دانشگاه استنفورد در مورد چگونی نقد دیدگاه دیگران به خبرنگار مهر گفت: سؤال شما را اینگونه معنا می‌کنم که چطور دیدگاههای دیگران "بایستی" مورد نقادی قرار گیرند. در واقع به جای پرسش از اینکه چگونه می‌توان دیدگاه دیگران را نقد کرد باید پرسش در مورد این باشد که دیدگاههای دیگران چگونه بایستی نقد شوند.
در نقادی توجه به جایزالخطا بودن انسان مهم است
وی تصریح کرد: اولین نکته‌ای که باید مورد توجه داشت این است که همه انسانها جایزالخطا بوده و کامل نیستند. در واقع ما قادر نیستیم مطابق آن ارزشهای والای انسانی رفتار کنیم؛ اگرچه سعی در رفتار اینچنینی داریم.
مؤلف "اندیشه اخلاق هگل" در ادامه تأکید کرد: برای نقد دیگران اولین کار این است که دیدگاه دیگران را خوب فهمید و درک کرد و پس از آن به بهترین و متقن‌ترین شکل ممکن آنها را نقد کرد. نکته دیگر این است که اگر تمرکز صرف بر خطاها و اشتباهات دیگران باشد نمی‌توان از رهگذر آن چیزی آموخت و یاد گرفت.
وی افزود: اگرچه دست گذاشتن بر اشتباهات و خطاهای دیگران برای انتقاد آسان‌ترین کار ممکن است ولی روشی سخاوتمندانه نخواهد بود و چنین نقدی غیر سازنده است.
ملاک نقد باید استدلالهای طرف مقابل باشد
وود در مورد این موضوع که آیا نقد باید مبتنی بر استدلالهای طرف مقابل باشد و یا پیش فرضهای او با اشاره به اینکه توجه به فرضها و استدلالهای دیگران موضوعات مهمی در نقد دیگران هستند، گفت: در واقع چگونگی طرح استدلال از نکات مهم در نقد است. گاهی درستی موضوعی به سبب استدلالهای قوی و منسجم آن قابل قبول است و گاهی مطلب درستی با استدلال ضعیف دچار خدشه می‌شود.
وود در ادامه به ضوابط اخلاقی نقد دیگران اشاره کرد و گفت: هنجارها و ضوابط اخلاقی در ارتباط با نقادی و حتی تعامل با دیگران وجود دارند. در واقع این معیارها و هنجارهای اخلاقی حدود رفتار افراد در نقد دیگران را مشخص می‌کنند و بر این اساس نمی‌توان دیگران را به ناحق بر اساس برخی اشتباهات و خطاها مورد سرزنش قرار داد.
مؤلف "کارل مارکس" با یادآور اینکه مهمترین اصل اخلاقی در نقادی دیگران این است که آیا در موضعی هستیم که بتوانیم دیگران را نقد کنیم، افزود: نقد دیگران باید مبتنی بر شواهد و مستندات باشد و نباید جایگاه و موضع طرف مقابل ما را مقهور خود سازد، به عبارت دیگر در نقد دیگران تنها باید استدلال شرط اساسی باشد و نه جایگاه و مقام فرد نقد شونده.
پذیرش هر چیز بدون شواهد کافی اشتباه و نادرست است
وی تأکید کرد: همچنین نقد نباید مبتنی بر موضوعاتی که آرزو داریم درست باشند و زمانی به حقیقت بپیوندند باشد. همچنین در نقد دیگران نباید موضوعاتی که به لحاظ روانشناختی ما را راضی می‌کنند مورد توجه قرار گیرند.
مؤلف کتاب "اندیشه اخلاقی کانت" یادآور شد: پذیرش دیدگاه دیگران فارغ از قوت استدلال آن به لحاظ اخلاقی نادرست است. بنده دیدگاه کانت در این مورد را می‌پذیرم که معتقد بود: "فکر کنید برای خودتان، از نقطه نظر و جایگاهی فکر کنید که دیگران در آن قرار دارند و به طور منسجم و دقیق فکر کنید". همچنین دیدگاه کلیفورد و اصل معروف او در این زمینه یاری‌گر است: "پذیرش هر چیز برای هر کس و در هر جا بدون شواهد و مستندات کافی اشتباه و نادرست است."
نظر شما