آیت‌الله خاتمی؛ چهره تابناک مبارزات خستگی‌ناپذیر

به گزارش خبرنگار مهر در یزد، از کوی و برزنهای اردکان که عبور می کنی، هنوز بوی اخلاص، صفا و صداقت مردی از آن جاری است که به حق روح باران بود و به قول امام خمینی (ره) اگر نتوان گفت بی نظیر، مسلما کم نظیر بود.

آیت الله سید روح الله خاتمی از بزرگان و فضلای شهرستان اردکان بود که پس از شهادت آیت الله صدوقی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه یزد شد.

آیت الله خاتمی زمانی در معرفی خود این گونه گفته است که: "نام من سید روح الله خاتمی است. بر حسب نوشته ای که از پدرم در پشت قرآنش باقی مانده است، درسال 1324 قمری (1285 ه.ش) متولد شدم؛ و این را هم عرض بکنم، در تاریخی که والدم برای من نوشته است، نام مرا «محمد» گذاشته است و لقب مرا روح الله، ولی از آنجایی که من یاد دارم، چون از اول نام مرا روح الله خوانده اند، شناسنامه ام را هم به نام روح الله گرفته اند.

وی دوران طفولیت را در اردکان سپری کرد و از آنجایی که خانواده اش، هم از طرف پدر و هم از طرف مادر، در سلک روحانیت بودند، وی هم پس از طی دوران کودکی، به تحصیل علوم دینی پرداخت و تا سن 17 سالگی در اردکان مشغول تحصیل بود.

پس از آن، برای ادامه کسب علم، به اصفهان که در آن ایام مرکز مهم و حوزه گرم علوم و مجمع دانشمندان در فنون مختلف بود، روانه شد و تا سال 1355 ه.ق (1315 ه.ش) در آنجا به سر برد و از محضر بزرگان علم و ادب و فقه و اصول و فلسفه به قدر استعداد و قابلیت، کسب فیض کرد

آیت الله خاتمی بارها و بارها از زبان افراد مختلف از همسر و فرزندان وی گرفته تا شاگرد و مرید و پاسدار و همراهان وی معرفی شده اما آنچه در تمامی این تعاریف، واحد و قابل ستایش بوده است، تواضع، اخلاص، سادگی، مجاهدت و مردم دوستی این مرد بزرگ بوده است.

تاکنون سخنان بسیاری از نحوه زندگی وی، دوران تحصیل، مسئولیتها و ... رفته است اما در این مجال به بیان بخش هایی از زندگی و سیره این عالم ز زبان افراد برجسته و نام آشنای کشور پرداخته خواهد شد.

فاطمه خاتمی: روحیه انتقادپذیری آیت الله خاتمی بی نظیر بود

فاطمه خاتمی، فرزند ارشد آیت الله خاتمی در مورد پدر این چنین می گوید: هیچگاه انجام کاری از طرف آیت الله خاتمی به دیگران تحمیل نمی شد بلکه ایشان عملا مشوق امور پسندیده دینی بودند مثلا با توجه با اینکه قبل از دبستان به مکتب می رفتیم در جمع و نشستهای خانوادگی به منظور حفظ قرآن ما را مامور می کردند با توجه و گوش دادن به تلاوت قرآن مشکلات حفظ ایشان را تذکر دهیم و با این روش اولا ساعاتی از وقت ما به شنیدن آیات قرآن اختصاص داده می شد، ثانیا موجب شخصیت دهی به بچه ها می شد.

فاطمه خاتمی اظهار داشت: آقای خاتمی به رغم داشتن مسئولیتهای علمی و اجتماعی در امور منزل نیز تا حد امکان کمک می کرد به نحوی که در ایام ماه مبارک رمضان برای آماده کردن سفره سحری همه اهالی منزل حتی خدمه منزل نیز از آماده سازی سحری معاف بودند. ایشان سحری را آماده کرده، سفره را پهن می کرد و تک تک افراد را برای صرف سحری صدا می زد. ایشان در عین حال اهل تفریح بود. معمولا در روزهای تعطیل که به تفریح می رفت مسئولیت پخت غذا را به عهده می گرفت و با پخت غذایی ساده، تنوعی برای ما ایجاد می کرد.

وی با اشاره به روحیه انتقاد پذیری آیت الله خاتمی بیان داشت: انتقاد پذیری آیت الله خاتمی به حدی بود که انتقادات را از ما که فرزندشان بودیم به راحتی می پذیرفت به نحوی که در جریان انقلاب شبی را با هم به مسجد رفته بودیم ایشان در مشاهده عکسها و پوسترهای زمان انقلاب به در و دیوار مسجد با توجه به کراهت وجود عکس در مسجد اظهار ناراحتی کرد و گفت اگر کسی در این خصوص به ما ایراد بگیرد و بگوید دور از مسلمانی است بعید نیست و تذکر را کمی تند مطرح کردند. در بازگشتم به ایشان گفتم در این خصوص تند صحبت کردید مخصوصا با توجه به زمانه کنونی که به جوانان ما برچسب مارکسیست اسلامی می زنند و با توجه به اینکه در این جلسات ساواک هست و حرفهای مطرح شده سوژه ای می شود برای اینکه جوانان ما مورد تعرض قرار گیرند. ایشان به راحتی پذیرفت و شب بعد برای جبران این قضیه از جوانان تعریف کرده و آنها را به امور دینی و انقلابی تشویق کرد. در بازگشت از مسجد خطاب به بنده گفت دخترم، درست شد.

محقق داماد: عدم تظاهر به دینداری از ویژگی های بازر آیت الله خاتمی و روحانیون خطه یزد است

ْحجت الاسلام سید مصطفی محقق داماد نیز در مورد آیت الله خاتمی می گوید: با ریشه یابی اساتید مرحوم خاتمی به وضوح می توان دریافت، تربیت شدگان مربیان خاص همگی افرادی بی ریا و خالص هستند و این هنر مربیان بزرگ است که شاگردانشان را همچون خود تربیت کنند.

رئیس مرکز مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم افزود: برای تربیت شاگردان اصیل و زاهد الگو لازم است و الگوهایی نظیر آیت الله خاتمی به خوبی این شانیت را مراعات کرده و به حق اساتیدی همچون خود تحویل جامعه داده اند.

محقق داماد یادآور شد: مرحوم آیت الله خاتمی خود نیز شاگرد عالمی بود که زهد و تقوای وی سرآمد بود و خصوصیات علمایی چون خاتمی،‌ فکور و آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی همچون یکدیگر بود.

عضو هیئت مدیره خانه فرهنگ خاتمی، پاکی، آزادگی،‌ اخلاص، دوری از ظواهر دنیوی، عدم تظاهر به دینداری و .... را از ویژگیهای بارز روحانیون خطه یزد دانست و بیان داشت: تمام فضیلتهای انسانی و روحانیون این منطقه حول محور بی ریایی و صداقت می چرخد.

داوری اردکانی: تسط آیت الله خاتمی بر مسائل روز به ویژه مسائل سیاسی بی نظیر بود

رئیس فرهنگستان علوم نیز ظرافت طبع، بی تکلفی و بردباری را هنر و فضیلت آیت الله روح الله خاتمی دانست و اظهار داشت: آیت الله خاتمی به رغم برخورداری از سطح زندگی متوسط، هیچگاه افتادگی و فروتنی را ترک نکرد و این خصایص والای اخلاقی شخصیت این مرد بزرگ را پس از دو دهه از فوت ایشان همچنان ماندگار نگه داشته است.

رضا داوری اردکانی با اشاره به بینش عمیق سیاسی آیت الله خاتمی خاطرنشان کرد: ایشان همچون یک مفسر سیاسی آگاه به رموز سیاست، حوادث را با عقل علمی و سلیمی صحیح تفسیر می کرد.

فیلسوف فرهنگ کشورمان عنوان کرد: آیت الله خاتمی نه تنها در بعد سیاسی بلکه از تمام علوم روز آگاهی داشت به نحوی که فردی با اندیشه های کمونیستی در مواجهه با ایشان از علم و درایت آیت الله خاتمی متعجب شده و باور نمی کرد یک روحانی تا این حد بر علوم روز تسلط داشته باشد.

عضو هیئت امنای خانه فرهنگ خاتمی همچنین یادآور شد: برقراری ارتباط با آیت الله خاتمی بسیار ساده بود و هرچه به ایشان نزدیکتر می شدیم، احترام پررنگتر می شد.

دکتر داوری بیان داشت: علاقمندی آیت الله روح الله خاتمی به کتابهای رمان و رادیو نیز تعجب برانگیز بود و حتی ایشان گاهی به راحتی یک نقاد رمان با روشنفکری تمام موضوع رمانهای روز را نقد می کردند.

عضو عالی شورای انقلاب فرهنگی همچنین در مورد فروتنی ایشان ادامه داد: فروتنی آیت الله خاتمی زبانزد خاص و عام بود به نحوی که ایشان هیچگاه از علم خود نگفتند و من به عنوان مرید 40 ساله ایشان از دیگران می شنیدم که علم فلسفه را به خوبی می دانند و در این زمینه تحصیل کرده اند.

موسوی بجنوردی: علمای زمان آیت الله خاتمی به مقام شامخ این فیلسوف بزرگ غبطه می خوردند

رئیس مرکز دایره المعارف اسلامی نیز در مورد این عالم برجسته استان یزد گفته است: مرحوم آیت الله سید روح الله خاتمی مصداق حقیقی سیر و سلوک و تقوای الهی بود.

حجت الاسلام موسوی بجنوردی بیان داشت: آیت الله خاتمی سیر و سلوک الهی را به حد اعلاء رسانده بود و بیشتر علمای زمان ایشان همواره به مقام شامخ این عالم و فیلسوف بزرگ غبطه می خوردند.

وی افزود: آیت الله سید روح الله خاتمی در تمام طول عمر پر برکت خود از خودپرستی و خودخواهی به دور بود و همواره افتادگی و فروتنی در رفتار وی قابل مشاهده و ملموس بود.

موسوی بجنوردی خاطرنشان کرد: زندگی این عالم بزرگ مصداق واقعی "عاش سعیداً و مات سعیدا" بود و بعد از فقدان وی نیز همانگونه که مشاهده می شود، روح او در میان مردم و اندیشمندان زنده است و از فیوضات وی بهره های فراوانی برده می شود.

رئیس مرکز دایره المعارف اسلامی همچنین با اشاره به نظریه های مختلف فلسفی فیلسوفان بزرگ همچون افلاطون و سقراط همچنین با اشاره به علم اخلاق و نظریات علمای اخلاق بیان داشت: آیت الله خاتمی در مباحث فلسفی و عرفانی همچنین در اخلاق سرآمد بود و امام خمینی(ره) نیز ایشان را از پرفروغ ترین افراد کم نظیر در علم و تقوا خوانده بود.

وی یادآور شد: مرحوم خاتمی در علوم عقلی و نقلی نیز متخصصی به تمام معنا بود و در مباحث خود به مواردی اشاره می کرد که تسلط وی را به فلسفه به خوبی نمایانگر می کرد.

موسوی بجنوردی عنوان کرد: آیت الله خاتمی به رغم زندگی در محیطی دور از مرکز و در یکی از شهرهای کوچک یزد، عالمی روشنفکر بود و همواره از مواردی که روشنفکران امروز مدافع آن هستند، دفاع و نظریه پردازی می کرد که مصداق آن حقوق زنان بود.

وقتی مردی به راستی روح باران باشد، سخن گفتن درباره او تمامی نخواهد داشت و کلمات از بیان بزرگی و عظمت روح او قاصر خواهند بود و برای او همین بس که امام خمینی (ره) فرمود "اسلام و ایران یکی از پر فروغ ترین چهره های تقوا، خلوص و ایمان خود را از دست داد".

آیت الله سیدروح الله خاتمی در دهه 60 امام جمعه یزد و اردکان بود و در پنجم آبان سال 67 بدرود حیات گفت. به همین مناسبت مجلس یادبود بیست و دومین سالیاد رحلت آن مرحوم عصر پنجشنبه مورخ ششم آبان ماه بر سر تربت پاک آن بزرگوار برگزار می شود همچنین مجلس یادبودی نیز بعد از نماز مغرب و عشاء واقع در مسجد کوشکنو اردکان برگزار خواهد شد.