رمزگشایی از موانع و راهکارهای ازدواج آسان

به گزارش خبرنگار مهر، ازدواج، علاوه بر پاسخگویی به نیازهای جنسی و عاطفی فرد، روابط اقتصادی، ارتباطات اجتماعی و فرهنگی او را تنظیم می‌کند اما اگر این موضوع در زمان مناسب اتفاق نیفتد مشکلات بسیاری برای افراد و جامعه به وجود می‌آورد. در این عصر شاهد آن هستیم که آثار سستی باورها، به بهانه های مختلف و در جلوه های گوناگون خود را نشان می دهد. برخی تحصیل را مقدمه شغل و شغل را مقدمه روزی می دانند و بهترین مقطع زندگی (جوانی) را فدای مقدمات روزی می سازند و پس از خزان جوانی تصمیم به ازدواج می گیرند به طوری که این مسئله‌ در سالهای اخیر به یکی از مشکلات و بلکه معضلات جامعه ایرانی تبدیل شده است. این در حالی است اگر نگاهی به وضعیت فرهنگ ازدواج در ایران و اروپا بیندازیم یقینا تعجب خواهیم کرد که چگونه چنین تفاوت فاحشی در آداب و رسوم میان این دو جریان فرهنگی وجود دارد. اروپایی که در مدگرایی و تجملات سرآمد است در مراسم ازدواج آنقدر ساده و بی‌آلایش برخورد می‌کند که واقعا غیرقابل باور است. از سوی دیگر در ایران که داعیه اسلامی و شرقی بودن دارد و تا همین چند ده سال پیش عروسی‌ها در مسجد برگزار می‌شد چنان تشریفات وحشتناکی برای ازدواج درنظر گرفته می‌شود که هوش از سر می‌پراند.

صاحبنظران معتقدند با ادامه وضع فعلى، بسیارى از جوانان تا چندین سال آتى ـ و حتى عده اى تا آخر عمر ـ از نعمت داشتن همسر و خانواده بى بهره خواهند ماند. علاوه بر اینکه آسیبهاى متعددِ روحى، روانى، جسمى، اعتقادى و اجتماعى به گروهى از آنها یا خانواده شان وارد مى آید که متأسفانه در بعضى موارد غیر قابل جبران است. اما از سوی دیگر برخی صاحبنظران بر این باورند که قطعا یکی از مواردی که به کاهش سن ازدواج در کشور منجر می شود آسان گرفتن ازدواج و بهنگام بودن آن همراه با آگاهی است که متاسفانه امروزه بعضی خانواده ها با سخت گیری های بی مورد موجب تاخیر در ازدواج دو جوان می شوند که نتیجه آن به وجود آمدن مشکلاتی برای دختر و پسر از لحاظ روحی، عاطفی و... می شود.

موانع ازدواج آسان

موانع فرهنگى همواره مهمترین و اساسى ترین موانع ازدواج محسوب مى شود که مهمترین آن عبارتند از:

1. لازم دانستن شغل و مسکن مناسب

در حال حاضر داشتن شغل و مسکن، اغلب به عنوان شرط لازم براى انجام ازدواج شمرده مى شود و این شرط عملاً مانع ازدواج بسیارى از جوانان مى شود به طوری که اگر باعث منتفى شدن ازدواج نشود لااقل آن را سالها به تأخیر مى اندازد چون واقعیت این است که میلیونها دختر و پسر آماده ازدواج وجود دارد که فراهم کردن میلیونها شغل و مسکن مناسب براى آنها در زمان کوتاه ممکن نیست.

2. رسومات مالى پرخرج

گاهى رسمهاى پرخرج از قبیل خرید طلا، لباس، مهریه سنگین، جهیزیه گران و مراسمهاى چند گانه از یکسو و ابهام در میزان مخارج ضرورى از سوى دیگر طرفین را وامى دارد تا چند برابر مقدار لازم هزینه کنند. از این رو این امور سهم بسزایى در تأخیر اقدام براى ازدواج دارند.

3. لازم دانستن زندگى تجملاتى و پرزرق و برق که گاهى توسط فیلمهاى سیما تشدید مى شود.

4. عدم اهتمام لازم از سوى خانواده ها نسبت به ازدواج فرزندانشان

تصور عمومى بر این است که خانواده ها فقط به خاطر مشکلات مالى براى ازدواج فرزندان اقدام نمى کنند در حالى که بسیارى از آنها خرجهاى فراوانى در موارد غیر ضرورى انجام مى دهند که اهمیت هیچیک از آنها به اندازه ازدواج جوان نیست و براى تهیه آن نیز خود را به زحمت مى اندازند به طوری که در بعضى موارد به قرض کردن و وام گرفتن نیز مبتلا مى شوند. مثلاً تغییر دکوراسیون منزل، تعویض وسایل و توسعه آن، سفرهاى زیارتى و خارج از کشور، خرید ماشین، تحصیل فرزند در مدارس غیرانتفاعى و دانشگاه آزاد، گرفتن معلم خصوصى، عمل جراحى به جهت زیبایى و ... که هیچکدام ضرورى نیستند و مردم براى آنها خرجهاى فراوان مى کنند در حالى که در همین زمان نه تنها براى ازدواج فرزندان اقدام نمى کنند بلکه جهت تهیه مقدمات آن نیز تلاش نمى کنند.

5. عدم توافق پدر و مادر و بهانه جوییهای آنها

بعضی ازپدر و مادران به میزان تحصیلات، شغل، وضع مالی، خانواده، قیافه، خویشان و... خواستگار ایراد می گیرند به دنبال یافتن دامادایده آلی هستند که کمتر پیدا می شود و تدریجاً برسن دخترشان افزوده می شود . از سوی دیگر این خانواده ها دائم بیم آن دارند که فرزندشان از سن معمول ازدواج بالاتر رود و کمتر از او خواستگاری شود. گروهی ازوالدین هم نسبت به ازدواج فرزندانشان واکنش نشان نمی دهند. آنان کوچکترین توجهی به نیاز جنسی فرزندان خود نمی کنند و نیازمندی آنان را به زناشویی نادیده می گیرند.

6. زود دانستن ازدواج براى تازه جوانان

بسیارى از خانواده ها بر این باورند که سن تازه جوانان براى ازدواج کم است از این رو هر چند از نظر مالى مشکلى در آماده کردن شرایط ازدواج فرزندشان نداشته باشند باز هم به ازدواج او اقدام نمى کنند.

7. عدم اظهار نیاز به ازدواج توسط جوانان

بسیارى از جوانان حتى آنها که در معرض انحرافات قرار مى گیرند به دلیل خجالت و یا ترس از متهم شدن به ناپاکى از اظهار نیاز به ازدواج امتناع مى ورزند و طبیعى است که در این صورت والدین تصور مى کنند آنها نیاز ندارند و براى ازدواجشان اقدام نمى کنند.

8. ضعف انگیزه و یا عدم انگیزه براى ازدواج

متأسفانه یکى از موانع مهم ازدواج، ضعف یا از بین رفتن انگیزه ازدواج در جوانان است که علل مختلفى دارد: آلوده شدن به انحرافات جنسى که دسترسى به آنها آسانتر از ازدواج است. (کسى که بارها ارتباط نامشروع و ارزان را امتحان کرده، لازم نمى بیند که خود را به زحمت انداخته و ازدواج کند)، نعکاس شکستهاى دیگران در رسانه ها، اعتقاد برخى پسران به کمبود دختران پاک (برخى از پسران به دلیل داشتن ارتباطات متعدد در موقعیتى قرار مى گیرند که احساس مى کنند هیچ دخترى دست نیافتنى نیست)، دیدن طلاق و کشمکشهاى خانوادگى بین اطرافیان، بالا رفتن سن (هر چه سن بالا مى رود، انگیزه براى ازدواج کم مى شود) و عدم توجه یا جهل جوان نسبت به ثمرات ازدواج.

9. ترس از ازدواج

عده اى از جوانان که انگیزه براى ازدواج دارند از اقدام به ازدواج مى ترسند. بعضى از علتهاى ترس آنان عبارتند از:

وجود هزینه هاى سنگین و تجملاتى و مشکلات مالى در زندگى، نتظارهاى نابجا در زمان ازدواج و بعد از آن، احتمال انتخاب نادرست، امکان عدم تفاهم اخلاقى با همسر و تصور عدم توانایى در پذیرش مسئولیت خانواده،

10. اعتقاد به اینکه با وجود خواهر یا برادر بزرگ تر نوبت به بعدى نمى رسد

11. اهمیت بیش از حد به تحصیل

متأسفانه در جامعه ما اهمیت به تحصیل در مواردى به قیمت فدا شدن ازدواج تمام مى شود، به عنوان مثال عده اى از دختران به خاطر درس خواندن به خواستگارها جواب رد مى دهند اما بعد از فارغ التحصیل شدن به دلایلى همچون نبود فرد هم شأن از نظر تحصیلات، یا بالا رفتن سن و یا ... دیر ازدواج مى کنند و یا اصلاً موفق به ازدواج نمى شوند.

12. مشکل پسندی

چه بسیارند دخترانی که درسنین متعارف و مناسب ازدواج (مثلاً 17 تا25 سالگی)خواستگارهای شایسته ای داشته اند ولی به دلیل مشکل پسندی به آنهاجواب رد داده اند و سپس از سن معمول ازدواج فراتررفته است. بررسیها نشان داده افرادی که در ازدواج بیشتر سختگیری می کنند اگرازدواج هم کنند احتمالاً زندگی موفقی ندارند و دائماً این مشغله ذهنی آنها را آزارمی دهد که آیا این همان فردی است که می خواستم، آیاشایستگی من بیشتر از این نبود...

13. آزادیهای غلط و گریز از مسئولیت

گروهی ازمردان جوان معتقدند که ازدواج انسان را مقید و محدود می سازد و تصور نمی کنند که ازدواج نوعی رفاه، آرامش و آسایش به همراه دارد. این گروه ازجوانان باید بدانند که ازدواج صحیح باعث رشد و تکامل انسان و بی قیدی و بی هدفی باعث شکست و تباهی انسان می شود.

14. تقدس بیجا و تعصب غلط

بعضی از زنان که قبلاً ازدواج کرده اند و شوهرشان را ازدست داده اند شوهر کردن مجدد را خلاف وفاداری به شوهر قبل می دانند. آنها تصور می کنند که اگر ازدواج کنند روح شوهرشان آزرده می شود.

15. مشکل در انتخاب همسر

بالاخره یکی از موانع و مشکلاتی که بر سر راه ازدواج جوانان وجود دارد مشکل انتخاب همسراست. یعنی دختر و پسر معیار مشخصی برای ازدواج ندارند و نمی دانند که همسر آینده آنها باید چه صفات وخصوصیاتی داشته باشد.

16. کمبود شغل مناسب

با توجه به لازم شمرده شدن شغل مناسب براى ازدواج، جوان بدون اینکه شغلى مناسب و آبرومند داشته باشد، نخواهد توانست براى ازدواج اقدام کند. متأسفانه در شرایط فعلى براى همه جوانان شغل مناسب وجود ندارد و همین مسئله به پیچیده تر شدن مشکل ازدواج کمک کرده است.

البته در کنار علت اصلى، علل دیگرى نیز هست که به سختى کار مى افزاید مانند اشتغال دختران که فرصت شغلى پسران را کم مى کند و به خاطر راضى شدن آنان به حقوق کم، سطح دستمزدها پایین مى آید.

17. نداشتن مسکن مناسب

در حال حاضر وضعیت مسکن غیر عادى است به طورى که نمى توان با اتکاء به دریافت یک حقوق معمولى امیداور بود که بعد از گذشت چند سال از زندگى، موفق به خرید مسکن شد و از طرفى داشتن سر پناه براى شروع زندگى از واجبات شمرده مى شود. پس هر فرد باید مدت زیادى از عمر خود را براى تهیه خانه صرف کند تا بتواند در اواخر جوانى با داشتن خانه شخصى به خواستگارى برود.

18. نداشتن توانایی کافی براى خریدهاى سنگین و مراسمهاى پرهزینه

خریدهاى سنگینى از قبیل خرید حلقه، سرویس طلا، کت و شلوار، لباس عروس، لوازم آرایش، آینه شمعدان و غیره، آن هم در حد عالى و برگزارى مراسم متعدد و پرخرج براى عقد و عروسى، همگى در کندتر شدن روند ازدواج نقش دارند. به دلیل اینکه باید مدتى طولانى سپرى شود تا جوان پول لازم را براى این خرجها جمع کند.

19. نداشتن جهیزیه مناسب

بسیارى از خانواده ها به خاطر عدم توانایى در تهیه جهیزیه گران قیمت، خواستگار دخترشان را رد مى کنند.

و ...

راهکارها

1. تغییر نگرش عمومى از طریق رسانه ها که مبتنى بر توقعات نابجاى اقتصادى است. وظیفه رسانه ها و انسانهاى فکور و شخصیتهاى دلسوز اجتماعى در این زمان، القاء دید واقع گرایانه به اقشار مختلف اجتماع در زمینه ازدواج است که با توجه به عدم امکان فراهم شدن امورى از قبیل شغل و مسکن مناسب براى اکثر جوانان تا سالیان متمادى، نمى توان توقع حل این مشکل را از راه اقتصادى در کوتاه مدت داشت.

2. سوق دادن نگرش خانواده ها در جهت اهمیت فوق العاده دادن به ازدواج فرزندان

مهمترین عاملى که در ازدواج جوانان نقشى بسزا دارد خانواده است. چون در اکثر موارد تا خانواده نخواهد به هیچ وجه ازدواج رخ نخواهد داد حتی اگر دولت و تمام ارگانهاى مربوطه بخواهند جوان به سروسامان برسد. اگر خانواده ها واقعا بخواهند و حرکت کنند این خواست و حرکت آنها،حتى دولت و کل جامعه را نیز حرکت خواهد داد. این تغییر نگرش باید از طریق رسانه ها خصوصا صدا و سیما با تهیه و تولید مصاحبه، فیلمها و سریالهاى متناسب با این موضوع و همچنین توسط مبلّغان در محافل و مجالس مذهبى انجام شود.

3. اعطاء بینش به جوانان در جهت تلاش براى رفع موانع فرهنگى ازدواج

به این منظور ابتدا باید خود جوان باور کند که با تعلل و تأخیر انداختن ازدواج جوانى را از دست مى دهد و در قدم بعدى براى رفع موانع آن تلاش کرده و سعى کند افکار خانواده اش را تغییر دهد و آنها را راضى کند که لااقل به خاطر شرایط کنونى دست از توقعات خود بردارند.

4. توجه دادن به خانواده ها در مورد صلاحیت تازه جوانها براى ازدواج

باید به خانواده ها توجه داد خدایى که در جوان احساس نیاز جنسى و عاطفى را بیدار کرده است صلاحیت پاسخگویى به آن را از راه ازدواج به وى عطا نموده است. در تازه جوان استعداد ذاتى پذیرش مسئولیت خانواده وجود دارد که باید با وارد شدن به مرحله عمل شکوفا شود، همانند ورزشکارى که تا وارد میدان تمرین عملى نشود نمى تواند استعداد خود را شکوفا کند و در مسابقه برنده شود. تازه جوان تا عملاً زیر بار مسئولیت نرود احساس مسئولیت او به فعلیت نمى رسد.

از این رو خانواده باید با ازدواج او را در میدان زندگى وارد کرده و با همراهى او در این راه به تدریج وى را براى پذیرش عملى مسئولیت خانواده آماده کند.

5. ممکن نشان دادن ازدواج آسان

مى توان با پخش نمونه هاى عملى از ازدواجهاى آسان از سیما در قالب مصاحبه و فیلم و برنامه هاى ترکیبى ممکن بودن آن را به خانواده ها و خود جوانان نشان داد.

6. ترغیب شخصیتها و متمکنین به انجام ازدواج آسان (بدون خرج و مراسم سنگین) براى فرزندانشان در جهت فرهنگ شدن ازدواج آسان در جامعه.

7. سعى در رفع ترس جوانان از ازدواج

اغلب جوانان از شکست در زندگى مى ترسند. باید به آنها تذکر داد که احتمال شکست در بسیارى حرکتها وجود دارد؛ در این موارد باید سعى کرد با تدبیر، احتمال شکست را کاهش داد نه اینکه از آن کارها صرف نظر کرد.

8. توجه دادن به خانواده ها در خصوص آثار منفى مهریه سنگین

بسیارى از خانواده ها تصور مى کنند با قرار دادن مهریه سنگین براى دخترشان، پایدارى زندگى او را تضمین کرده اند در حالى که در آموزه هاى دینى ما زنى که مهرش بالا باشد شوم خوانده شده و این حقیقتى است که دین آن را به ما ارائه نموده و رعایت آن مانع از هم پاشیدگى خانواده است. چه بسا خانواده هایى که فقط به خاطر همین موضوع با بحران مواجه مى شوند و یا وصلتهایى که فقط به خاطر آن سر نمى گیرد و عواقب بدى به دنبال مى آورد.

9. فعال سازى صاحبان سخن و قلم در جهت تسهیل ازدواج

10. عدم پخش برنامه هایى که جوانان را از ازدواج باز مى دارد

بیشتر اوقات صدا و سیما نزاع زوجین را به تصویر کشیده و باعث تأثیر منفى در ذهن جوانها و خانواده هایى که قصد ازدواج براى آنها را دارند مى شود. این برنامه ها با ایجاد رعب و وحشت در دل جوانان تا حدود زیادى آنها را از اقدام به ازدواج باز مى دارد.

11. آشنا کردن مردم با نظر دین در مورد آسان گیرى ازدواج و همچنین ارتقاء سطح ایمان آنان و سوق دادن به این موضوع که در صورت بالا رفتن ایمان، دنیا، تجملات و تشریفات آن برایشان بى ارزش می شود.

12. بررسى سیره اهل بیت علیهم السلام در مورد ازدواج آسان و بیان آن

13. اصلاح فرهنگ شغلى

باید جوانان را توجیه و ترغیب کرد که با در نظر گرفتن استعداد، علاقه و امکانات خود شغلى را انتخاب کنند نه اینکه تا یافتن پُست و شغل دولتى بى کار بمانند. البته باید در جهت تطبیق فرهنگ جامعه با این تفکر نیز اقدام کرد.

14. نقد فرهنگ غلط لزوم ازدواج فرزند بزرگتر قبل از کوچکتر

15. نقد باور اهمیت بیش از حد به تحصیل براى دختران و توصیه به ازدواج و ادامه تحصیل بعد از آن

16. ایجاد فرصتهای شغلی مناسب برای جوانان و محدود شدن اشتغال دختران توسط دولت.

17. حل مشکل مسکن جوانان توسط دولت.

18. کم کردن هزینه های مربوط به مراسم و خریدهای ازدواج با اختصاص سالن و فروشگاه های مخصوص و ...

19. ترغیب خیرین برای کمک به ازدواج جوانان.

و...