نشست امروز ناتو در لیسبون در حالی آغاز می شود که این شهر از دیروز شاهد برگزاری تظاهرات مخالفان ناتو و اعتراض آنها به سیاست های این سازمان بوده است.
تجمع گروه های ضد ناتو در برابر محل برگزاری نشست
به دلایل امنیتی، تردد در حریم هوایی لیسبون تا روز یکشنبه محدود شده و کنترل مسافران در مرزها و فرودگاه های پرتغال شدت بیشتری یافته است. شهروندان اروپایی و حتی شهروندان کشورهای عضو پیمان "شینگن" نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بیش از ۱۰ هزار مامور انتظامی و گارد ملی پرتغال تامین امنیت نشست ناتو را بر عهده دارند.
در اجلاس ناتو حدود ۵۰ تن از سران کشورهای جهان شرکت دارند. در کنار سران کشورهای عضو ناتو همچون آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، مهمانانی نیز به اجلاس دعوت شده‌ا ند. کشورهای که به همراه آمریکا در اشغال افغانستان حضوری فعل داشته اند.
از جمله مهمترین سخنرانان امروز نشست سران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، "حامد کرزای" رئیس جمهور افغانستان است که کشورش وارد دهمین سال اشغال از سوی ناتو شده است.
با پایان "جنگ سرد" نقش ناتو دگرگون شد و این پیمان نظامی اکنون با خطرات دیگری روبروست. کشورهای عضو ناتو قصد دارند در نشست خود در لیسبون استراتژی تازه ای تدوین کنند که این پیمان نظامی را در برابر خطرات متفاوت آماده کند.
پس از بیش از بیست سال از سقوط "اردوگاه شرق" ۲۸ عضو پیمان ناتو گردهم آمده اند تا اصول تازه‌ای برای پیمان تدوین کنند با این هدف که این نهاد در برابر خطرات تازه ای مانند حملات سایبری یا تروریستی آماده شود.
اعتراض مردم اروپا به سیاست های ناتو در خیابانهای لیسبون
اما نشست امروز در حالی برگزار می شود که ناتو در نشست امروز و فردا با چالشهایی چون مشارکت با روسیه، خروج از افغانستان و استقرار بخشی از سپر موشکی در ترکیه مواجه است.
ناتو و تعامل با روسیه
از سال ۱۹۹۹ که استراتژی کنونی ناتو به تصویب رسید، بیش از ده سال گذشته و در این فاصله وضعیت امنیت جهانی از ریشه دگرگون شده است. روسیه، هدف اصلی ناتو در دوران "جنگ سرد" نه تنها امروزه خطر اصلی نیست بلکه به همکاری با ناتو دعوت می شود و احتمال می رود که در طرح سپر موشکی ناتو نیز مشارکت داده شود.
کارشناسان عقیده دارند نارسایی عمده پیمان ناتو در این است که این نهاد برای دفاع در برابر حملات نظامی از خارج قلمرو آن تأسیس و مجهز شده است، اما امروزه چنین تهدیدی وجود ندارد. در عوض، خطراتی مانند حملات سایبری، عملیات تروریستی و تهدیدات هسته ای یا شیمیایی جوامع غربی را تهدید می کنند و پیمان ناتو در برابر این خطرات از سپر دفاعی مناسب محروم است.
یکی از مهمترین اهداف ناتو بهبود مناسبات با روسیه عنوان شده است. ناتو خواهان ساخت واستقرار سپر موشکی جدید به همراه روسیه است.
سران کشورهای عضو ناتو خواهان بهبود مناسبات خود با مسکو هستند و از همین رو ۲۸ کشور عضو در نشست لیسبون درصدد ارائه پیشنهادی به دیمیتری مدودف، رئیس جمهور روسیه برای ایجاد سپر موشکی مشترک هستند.
دیپلماتها و کارشناسان نظامی در بروکسل از یک سپر دفاعی از "ونکوور تا ولادی وستوک" سخن می گویند که این به معنای برپایی پدافندی موشکی از غرب کانادا تا شرق روسیه خواهد بود.
مشارکت ناتو با مسکو در حالی است که مناسبات مسکو و ناتو در پی حمله روسیه به گرجستان در سال ۲۰۰۸ میلادی به سردی گرایید و جو بی اعتمادی از نو سر برآورد. روسیه گسترش ناتو در اروپای شرقی را تهدیدی جدی برای خود محسوب می کند.
سپر موشکی و ترکیه
آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل پیمان ناتو علاوه بر تجدید ساختار ارتشهای ناتو و تأسیس یک سیستم پدافندی موشکی را ضروری می‌داند، تا در برابر تهدیدها پایداری کند.
راسموسن در آخرین نشست وزرای دفاع و خارجه کشورهای ناتو، نسبت به شکست این پروژه هشدار داد. او تأکید کرد که با وجود برنامه‌های صرفه جویی مالی، برپایی این سیستم ضرورت دارد زیرا توانایی دفاع اروپا را بالا خواهد برد.
اما تنها مشکلات مالی نیست که برپایی سیستم پدافندی را به تأخیر انداخته است، بلکه مخالفتهایی هم بر سر راه است. هنوز روشن نیست که روسیه و ترکیه تا چه حد حاضرند با تأسیس این سیستم همراهی کنند.
ترکیه برای پیوستن به این طرح شروطی را تعیین کرده و حال باید دید آیا ناتو با شروط آنکارا موافقت می کند یا خیر؟
ناتو و تسلیحات هسته ای
گیدو وستروله، وزیر امور خارجه آلمان در بروکسل تقاضا کرده بود که ایجاد سیستم پدافندی با خلع سلاح اتمی همراه شود اما مقامات نظامی ایالات متحده به این خواست روی خوش نشان ندادند.
فرانسه نیز حاضر نیست زرادخانه هسته ای خود را از بین ببرد و این تنها از نقطه نظر توانایی دفاعی نیست، بلکه تا حدی به خاطر حفظ "پرستیژ" است.
بسیاری از رهبران جهان از آرزوی رسیدن به جهانی خالی از سلاح هسته ای سخن گفته اند، اما به نظر می رسد که این هدف در طراحی استراتژی آینده ناتو جایی ندارد.
خروج ناتو از افغانستان
ناتو در نشست خود در صدد تهیه برنامه ای برای خروج ۱۳۰ هزار نیروی بین المللی از افغانستان است. این نظامیان در چارچوب نیروهای ایساف و تحت رهبری ناتو مسئولیت تامین امنیت و مبارزه با تروریسم در افغانستان را بر عهده دارند.
ارتش و نیروهای امنیتی افغانستان از سال آینده موظفند که مسئولیت نیروهای بین المللی را به آرامی بر عهده گیرند. این روند تا سال ۲۰۱۴ میلادی به طول خواهد انجامید.
ارتش و نیروهای امنیتی افغانستان از سال آینده موظفند که مسئولیت نیروهای بین المللی را به آرامی بر عهده گیرند. این روند تا سال ۲۰۱۴ میلادی به طول خواهد انجامید.
آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل ناتو اجلاس لیسبون را پیشاپیش یکی از مهمترین نشستهای ناتو در ۶۱ سال گذشته خوانده بود. گیدو وستروله، وزیر امورخارجه آلمان، نیز خبر از خروج نیروهای این کشور از سال ۲۰۱۲ میلادی از افغانستان داده و تصریح کرده که متناسب با بهبود اوضاع امنیتی، هدف ما نیز کاهش نیروهای نظامی آلمان از سال ۲۰۱۲ میلادی است.
اما این در حالی است که خبرها حکایت از آن دارد که برخی کشورهای غربی از جمله آمریکا تصمیم جدی برای خروج از افغانستان ندارند و همین امر می تواند طرح خروج و همچنین صلح در این کشور را با چالش جدی مواجه کند.
نظر شما