به گزارش خبرنگار مهر، فیلم سینمایی "خواب‌های دنباله‌دار" به کارگردانی پوران درخشنده این روزها اکران عمومی شده، شرایط اکران فیلم به گونه‌ای است که می‌توان بر اساس آن وضعیت و چشم‌انداز سینمای کودک را تعریف کرد. به بهانه اکران "خواب‌های دنباله‌دار" با این کارگردان که سال‌ها است خستگی ناپذیر برای مخاطب کودک و نوجوان فیلم می‌سازد درباره این فیلم و دغدغه‌هایش درباره شرایط اجتماعی دختران صحبت کردیم.
* خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و هنر: به نظر نمی‌رسد از شرایط اکران "خواب‌های دنباله‌دار" راضی باشید؟
- پوران درخشنده: بحثی که این روزها آزارم می‌دهد، بی‌عدالتی است. سینمادارها تنها سانسی که به این فیلم اختصاص می‌دهند ساعت نامناسبی برای بچه‌ها است. ساعتی که اصلاً مخاطب کودک و نوجوان نتواند به سینما بیاید. حتی این سانس هم گاهی به فیلم دیگری واگذار می‌شود.
* چنین فیلم‌هایی را باید با همکاری آموزش و پرورش اکران کرد.
- ما چند روز است با همکاری مدارس دانش‌آموزان را برای دیدن فیلم به سینماها می‌آوریم. در این روزها فروش فیلم رشد بیشتری داشته و خوشبختانه تنها با شش سالن تک سانس توانسته‌ایم با کمک تبلیغات تلویزیونی و آموزش و پرورش مخاطب بیشتری جذب کنیم.
|
نمی‌توانم مدام با همه چیز بجنگم. زمان "رویای خیس"مشکلات مختلفی داشتم. فیلم حتی در شهرستان‌ها اکران نشد. "بچه‌های ابدی" که جایزه‌های مختلفی ازجشنواره گرفته بود باز به شهرستان‌هانرفت."خواب‌های دنباله‌دار" هم شرایط بهتری ندارد |
* در این شرایط فیلم ساختن برای مخاطب کودک و نوجوان سخت می‌شود.
- من با وجود بی‌عدالتی خسته نمی‌شوم و راهم را ادامه می‌دهم. با این ضربه‌ها کنار نمی‌روم و دوست دارم برای بچه‌ها فیلم بسازم.
* اما فیلمساز به انگیزه و حمایت برای ادامه کارش احتیاج دارد.
- قطعاً. من هم گاهی خسته می‌شوم و نمی‌توانم مدام با همه چیز بجنگم. زمان "رویای خیس" مشکلات مختلفی داشتم. فیلم حتی در شهرستان‌ها اکران نشد. "بچه‌های ابدی" که جایزه‌های مختلفی از جشنواره گرفته بود باز به شهرستان‌ها نرفت. "خواب‌های دنباله‌دار" هم شرایط بهتری ندارد.
* نمی‌شد فیلم را زمان بهتری اکران کنید؟
- واقعاً پیدا کردن زمان مناسب ساده نیست، وقتی 12 فیلم همزمان روی پرده می‌روند چه زمانی به فیلم‌هایی از جنس "خواب‌های دنباله‌دار" می‌رسد؟ من می‌خواستم فیلم را تابستان اکران کنم، توصیه شد زمان مناسب نیست تا مهرماه صبر کنید، منتظر ماندم، گفتند تا آبان صبر کنید، واقعیت این است شرایط برای چنین فیلم‌هایی بهتر نمی‌شود. حالا هم یک سانس به "خواب‌های دنباله‌دار"در شش سینما رسیده مجبورم با حداقل‌ها کنار بیایم.
* به نظر می‌رسد "خواب‌های دنباله‌دار" در شبکه نمایش خانگی بیشتر از سینماها دیده شود.
- ممکن است بخشی از ضرر مالی جبران شود و امیدوارم مخاطبانی که نمی‌توانند فیلم را روی پرده ببینند، فرصت تماشای آن در شبکه نمایش خانگی را داشته باشند. سینمای ایران اوضاع خوبی ندارد و در بخش تولید و پخش ضربه خورده است.
|
من برای رسالتی به سینما آمده‌ام که اتفاق‌های حاشیه‌ای آن را از بین نمی‌برد. انگیزه بزرگ زندگی من فیلمسازی درباره مشکلات و مسایلی است که جامعه با آن درگیر است |
* درباره ایده فیلم صحبت کنید؟ فیلم موضوع تازه و جذابی دارد. ایده اصلی فیلم چه زمانی به ذهن شما رسید؟
- من سال‌ها پیش در خیابان دختر بچه‌ای را دیدم که از سرنشینان خودروها می‌خواست به او کمک مالی کنند تا غذا بخورد. شرایط این دختر 12 ساله عصبانی و دلخورم کرد و به او گلایه کردم. با خودم فکر کردم سرنوشت چنین دخترانی چه می‌شود و اگر فرزندان ما تحصیل کنند و به آگاهی برسند، دیگر درگیر مشکلات اجتماعی نمی‌شوند.
* اما ساخت یک فیلم براساس این ایده طولانی شد.
- بله. تا زمانی که بنیاد سینمایی فارابی از کارگردان‌ها دعوت کرد برای ساختن فیلم کودک طرح و فیلمنامه بیاورند. فرصت کمی هم تا جشنواره کودک داشتیم. آقای محمود آیدین در دیداری که با هم داشتیم به من گفت طرحی دارم درباره دختری که خواب می‌بیند دیوانه‌ای معلمش را گروگان گرفته است. طرح را به فارابی بردم و البته دوست داشتم در آن تغییرهایی بدهم.
* چرا؟
- احساس می‌کردم این که دختر باید در این ماجرا به آگاهی برسد و تنها خواب دیدن یا گروگان گرفتن برایم جذاب نبود. می‌خواستم فانتزی قصه را کم کنم و خواب کودک را به واقعیت برساند. واقعیتی که تلخ و گزنده اما هشداردهنده است. دختری که در گوشه‌ای اسیر شده و نیازمند محبت و توجه است توجه ما بزرگترها را به واقعیت‌‌هایی باز می‌کند که نسبت به آن بی‌توجه هستیم.
* "خواب‌های دنباله‌دار" جز جریان سومی را در سینمای کودک و نوجوان است. جریانی که فانتزی و سرگرم‌کننده صرف نیست وبه بهانه مخاطب کودک هم نیست. این جریان سوم به نفع سینمای کودک ایران است.
- ما به جریان سوم نیاز داریم. جریانی که فقط به سرگرمی فکر نمی‌کند و هدف آن اطلاع رسانی و آگاهی دهی است. در "خواب های دنباله‌دار" بحث اختلاف طبقاتی، ناامیدی نسل جوان و ... مطرح می‌شود. اما قصه‌گویی و جذب مخاطب فراموش نشده است. برای رشد این جریان حمایت مسئولان را نیاز داریم. سینمای کودک پتانسیل بالایی دارد، این سینما، سینمای پس از انقلاب را در سطح جهانی مطرح کرد. اعتبار و آبروی سینمای کودک را نباید دست کم گرفت.
* گفتید حمایت، منظورتان حمایت دولت است؟
- بله. دولت در بخش تولید و توزیع باید حامی سینمای کودک و فرهنگی باشد. این سینما زیر ضربه‌های سینمای تجاری آسیب می‌بیند.
* در "خواب‌های دنباله‌دار" حضور متفاوتی از فرشته صدرعرفایی می‌بینیم. او معمولاً نقش زنان حاشیه نشین را بازی کرده. چطور برای نقش آموزگار به ایشان رسیدید؟
- برای من مهم است بازیگری انتخاب کنم که می‌داند چطور بازی کند که دیده نشود. هر فیلمی از خانم صدرعرفایی دیدم با شخصیتی که او بازی کرده همذات پنداری کرده‌ام. در فیلم سینمای "بیست" که تهیه کننده آن بودم با او بیشتر آشنا شدم و خوشبختانه این همکاری در "خواب‌های دنباله‌دار" ادامه پیدا کرد. می‌دانستم که خانم عرفایی بهترین انتخاب برای این نقش است و نقش را برای او نوشتم.
* از همکاری با خانم صدر عرفایی راضی هستید؟
- بسیار زیاد. من با بازیگرهای زیادی کار کرده‌ام و دیده‌ام که بعضی از آنها حاضر به قبول دشواری‌های بازیگری نیستند اما خانم عرفایی این طور نیست. در سکانس‌های زیرزمین ساعت‌ها لباس او خیس بود، اما گلایه و شکایتی نداشت و به دنبال این بود کار بهتر انجام شود.
* خانم درخشنده خستگی ناپذیر بودن یکی از ویژگی‌های شما است. قرار است بعد از "خواب‌های دنباله دار" باز هم برای نوجوان‌ها فیلم بسازید. با چه انگیزه‌ای فیلم بعدی را شروع می‌کنید؟
- من برای رسالتی به سینما آمده‌ام که اتفاق‌های حاشیه‌ای آن را از بین نمی‌برد. انگیزه بزرگ زندگی من فیلمسازی درباره مشکلات و مسایلی است که جامعه با آن درگیر است. این دغدغه را هرگز فراموش نکرده‌ام. فیلم بعدی درباره ماجرایی است که برای دختران نوجوان اتفاق می‌افتد و آنها به دلیل فضای اجتماعی و سنت‌ها از بازگویی حقایق نهی می‌شوند و این گونه مشکلات ادامه پیدا می‌کند.
* پس آگاهی جامعه برایتان مهم است؟
- هر قدمی که برای آگاهی جامعه برداشته شود به نفع همه ما است. سینما می‌تواند ابزار موثری برای این ماجرا باشد.
پانته‌آ بهرام و علیرضا خمسه در نمایی از "خواب‌های دنباله‌دار"
* در سال‌هایی که پشت سر گذاشته‌اید درباره زن‌ها، دختران و نوجوان‌ها فیلم ساخته‌اید. این اقشار را آسیب پذیرتر می‌دانید؟
- در بعضی فیلم‌ها به مشکلات دوران بلوغ پرداخته‌ام، در بعضی دیگر مسایل اجتماعی و مشکلات زنان را طرح کرده‌ام، همه فیلم‌ها موضوع‌های اجتماعی دارند اما هر بار گروهی موضوع اصلی می‌شود. دختران و زنان اگر به آگاهی برسند بسیاری از مشکلات جامعه حل می‌شود. نوجوان‌ها اگر دوره تربیتی درستی را پشت سربگذارند آینده بهتری خواهند داشت، این مسائل همیشه ذهن من را درگیر کرده است.
| در بعضی فیلم‌ها به مشکلات دوران بلوغ پرداخته‌ام، در بعضی دیگر مسایل اجتماعی و مشکلات زنان را طرح کرده‌ام، همه فیلم‌هایم موضوع اجتماعی دارند اما هر بار گروهی موضوع اصلی می‌شود |
* بچه‌های بازیگر فیلم "خواب‌های دنباله‌دار" را چطور انتخاب کردید؟
- آرمیتا مرادی بازیگر حرفه‌ای است و کارهای قبلی‌اش را دیده بودم. کیمیا را در تست‌هایی که از بچه‌ها در مدارس گرفتیم پیدا کردم.
* زیبا هاشمی بازیگر نقش الناز را چطور پیدا کردید؟
- زیبا یکی از بااستعدادترین هنرجویان من در کلاس‌های بازیگری است که از علاقه‌اش به بازیگری خبر داشتم و مطمئنم اگر فرصت داشته باشد می‌تواند رشد کند و به بازیگری ویژه تبدیل شود.
* جالب است که با نقشی خاص به سینما آمده. نقشی که چهره واقعی او را نشان نمی‌دهد.
- نقش الناز سخت بود، اما زیبا به خوبی و به شکلی واقعی توانست آن را بازی کند. خیلی‌ها متوجه نشده‌اند که او واقعاً معلول نیست. در سکانس سخت زیرزمین او حضور خوبی دارد. به زیبا هم مثل خانم صدر عرفایی از ابتدا برای بازی در این فیلم فکر می‌کردم.
* مخاطب فیلم از نظر شما چه گروهی هستند؟ بچه‌ها یا خانواده‌ها؟
- جامعه، مسئولان، خانواده‌ها و بچه‌ها که فیلم را می‌بینند مخاطب من هستند و دوست دارم حرفهایم را بشنوند.
* شما سعی کرده‌اید فیلم را احساساتی نکنید و فضا را مدیریت کرده‌اید به نظر می‌رسد نمی‌خواستید احساسات سطحی مخاطب را درگیر کنید.
- من احساس ترحم نسبت به این شخصیت‌ها ندارم و نمی‌خواهم آنها را ضعیف نشان بدهم. این آدم‌ها در حاشیه قرار گرفته‌اند اما این دختر قدرت صحبت دارد، قدرت احقاق حقش را دارد، این شخصیت‌ها نیاز به ترحم ندارند. نیاز به دیده شدن دارند، نیاز به درک شدن. احساس ترحم و گریه دردی از ما و آنها درمان نمی‌کند.
* یکی از نکات مثبت فیلم تغییر شخصیت آموزگار است. معمولاً در فیلم‌های ایرانی آموزگاران کاملاً مثبت هستند و تغییر نمی‌کنند.
- میترا (فرشته صدرعرفایی) در طول فیلم به آگاهی می رسد. ابتدا از الناز می‌ترسد و حتی با او درگیر می‌شود. اما متوجه می‌شود که الناز قربانی شرایط و بی‌توجهی است. میترا در پایان فیلم کلاس درس را به زیر زمین می‌آورد و رویای دختر را محقق می‌کند.
* با وجود این سیاهی‌ها و تلخی‌ها فیلم با امید تمام می‌شود. پس به فردا امیدوارید؟
- بله، زنگ مدرسه برای الناز به صدا در می‌آید و این یعنی شروع آگاهی. آگاهی و تحصیل امکانی است تا دخترانی از جنس الناز فرصت زندگی سالم و سعادتمند داشته باشند، امیدوارم بی‌عدالتی‌ها و فاصله‌ها روزی تمام شوند و همه فرزندان این سرزمین امکان زندگی کردن به شکلی درست را داشته باشند.
- - - - - - - - -
گفتگو: محدثه واعظی‌پور، بیتا موسوی
نظر شما