به گزارش خبرگزاری مهر، "یان هوخندایک" ریاضیدان هلندی عاشق شعر ایرانی است. هوخندایک ۵۵ ساله از کسانی است که شناخت زیادی نسبت به تاریخ ریاضیات و ستاره شناسی قرون وسطی دارد. وی به ایران به منظور سخنرانی، همکاری‌های مختلف و مطالعه منابع سفر کرده و می‌کند.
در دفتر کار هوخندایک در موسسه ریاضیات شهر اوترخت تزئینات ایرانی زیادی دیده می شود. در دفتر وی کاسه ها، نقاشی‌ها و کارهای دستی زیادی از ایران وجود دارد.
در آینده‌ای بسیار نزدیک هوخندایک در دانشگاه اوترخت کلاس‌هایی برای دانشجویان تاریخ در ارتباط با نفوذ اسلام در فرهنگ و علوم غربی برگزار خواهد کرد. به گفته وی هدف از برگزاری این کلاسها این است که دانشجویان خود در ارتباط با نفوذ اسلام فکر کنند.
بر روی میز کار وی، چندین کتاب مشاهده می شود. هوخندایک قسمتی از این کتابها را منابع فکری "خیرت ویلدرز" (سیاستمدار ضد اسلامی هلندی) می‌خواند. وی توضیح می دهد که این کتابها می خواهند نشان دهند که هیچگاه چیزی اصیل از دنیای اسلام به وجود نیامده است.
هوخندایک می‌گوید: من به تاریخ شناسان می‌گویم بروید و ببینید که کدام یک از این کتابها حقیقت را می‌گویند. مطمئناً خواهیم دید که حقیقت در میان این دو دسته از کتابها وجود دارد. این کار علما است که ببینند، چه چیز واقعیت دارد. نظر‌ها به هیچ دردی نمی خورد، واقعیت را بگویید.
هوخندایک اکنون پروفسور است، اما چندین سال پیش زمانی که یک دانشجوی ریاضیات بود، عربی را به عنوان رشته دوم خود انتخاب کرد. وی در این باره می‌گوید: من به خودم گفتم، حال که پول دانشگاه را پرداخت می‌کنم و کلاس‌های ریاضی من زیاد جالب نیستند، پس عربی را شروع کنم.
وی ادامه می دهد: معلم سابق من "رنکه کروک" برای اولین بار در کتابخانه شهر لایدن، دست نوشته‌های ریاضیات خاورمیانه را به من نشان داد. این نوشته‌ها مربوط به قرن ۱۱ میلادی بودند و هیچگاه تا به حال مطالعه‌ای در ارتباط با این نوشته‌ها انجام داده نشده بود.
وی که با روزنامه "فولکس کرانت" گفتگو می کرد، گفت: ارتباط با ایران بسیار مهم است. متن گفتگوی هوخندایک با این روزنامه هلندی به شرح زیر است:
سوال: آیا اینکه قسمتی از ریشه ریاضیات در خاورمیانه است، آن زمان (قرن 11) مشخص شده بود؟
پاسخ : مطمئناً، در آن زمان تنها اندکی در ارتباط با این موضوع وجود نداشت. اکنون هم مطالعات کافی در این باره انجام نمی گیرد. من فکر می‌کنم که در تمامی جهان تنها ۲۰ نفر مشغول مطالعه در ارتباط با تاریخ اسلامی ریاضیات و ستاره شناسی هستند.
پاسخ : مطمئناً، در آن زمان تنها اندکی در ارتباط با این موضوع وجود نداشت. اکنون هم مطالعات کافی در این باره انجام نمی گیرد. من فکر می‌کنم که در تمامی جهان تنها ۲۰ نفر مشغول مطالعه در ارتباط با تاریخ اسلامی ریاضیات و ستاره شناسی هستند.
- آیا این ۲۰ نفر در خاورمیانه زندگی می کنند؟
* خیر، درواقع برعکس است. علاقه مردم در آنجا بیشتر به فرهنگ و یا معماری خاورمیانه است. آنان فکر می کنند که ریاضیات و ستاره شناسی یک سنت غربی است. برای مثال در ایران و عربستان خیلی‌ها باور نمی کنند که آنان خود نقشی مهم در تاریخ علم داشته اند.
- یکی از همکاران من پس از یک سخنرانی پرسید که آیا تمامی این نکات حقیقت دارد و یا تنها تبلیغات دولت ایران است؟
آیا واقعیت دارد؟
* مطمئناً، متفکران باستانی اسلامی وجود دارند که تفکرات آنان پس از چندین سال به اروپا آمده است. شخصی مانند ابن هیثم، کتابی نوشت در ارتباط با اینکه ما چگونه اشیایی که از خود نور ندارد را مشاهده می‌کنیم. این نویسنده عرب توضیحات کاملا درستی در این باره داده است.
- این کتاب در چه زمانی نوشته شده است؟
* سال ۱۰۲۰ میلادی. کتاب‌های وی به زبان لاتین ترجمه شده و سپس وارد اروپا شد. کتاب‌های او تاثیر زیادی بر دانش در اروپا داشته است.
- آیا او یک مسلمان بود؟
* بسیاری می‌گویند که او تنها مانند یک مسلمان رفتار می کرد. اما من این نظریه را رد می‌کنم. او در یک فرهنگ کاملا اسلامی زندگی می کرد. اما خوب این موضوع می تواند یک استثناء باشد. مثال‌های زیاد دیگری نیز وجود دارد. مثال دیگر یک دانشمند اسلامی است که در قرن پانزدهم توانست عدد پی را با شانزده رقم بنویسد. پیش از وی چینی‌‌ها موفق شده بودند که عدد پی را تنها با ۶ و یا ۷ رقم بنویسند. این مثال خوبی است به دلیل آنکه نشان داد که غزالی در قرن دوازدهم نمانده است. احتمال دارد که در برخی از بخش‌ها، مردم شاهد رکود بوده اند.
من فکر می‌کنم که بسیاری از نویسندگانی که از اسلام عقب افتاده حرف می زنند، اصولا تاریخ را نمی دانند. من در داستان‌های این دسته از نویسندگان اشاره‌ای به ۱۵۰ کتاب دست نویس در ارتباط با ستاره شناسی اسلامی که وجود دارد، ندیده ام. این ۱۵۰ کتاب نشان می دهند که آنان در آن زمان توجه و علاقه ویژه‌ای به ستاره شناسی و ریاضیات داشته اند.
- آیا اروپایی‌ها ستاره شناسی و ریاضیات را از آنان (مسلمانان) یاد گرفته اند؟
- آیا اروپایی‌ها ستاره شناسی و ریاضیات را از آنان (مسلمانان) یاد گرفته اند؟
* اروپایی‌ها این علوم را با کمک ترجمه‌های لاتین این کتابها یاد گرفته اند. رد پای یادگیری اروپایی‌ها با کمک ترجمه لاتین کتاب‌های اسلامی را می‌توان به خوبی دنبال کرد.
در سال ۱۱۵۰ طالع نویسی در جنوب انگلیس پیدا شد که به روش شرقی محاسبه شده بود. طالع نویسان نخست سال‌های مسیحی را به سال‌های اسلامی تغییر داده و پس از آن موفق شدند محاسبات خود را انجام دهند. همه می توانند ببینند که اسلام دارای فرهنگی پیشرو در نجوم بوده است.
- به گفته برخی از منتقدان اسلام، علم و دست نوشته‌های قدیمی از طریق اسلام به اروپا نیامده بلکه از طریق بیزانس به اروپا وارد شده است.
* این کاملأ اشتباه است. به عناصر اقلیدوس نگاه کنید که پایه ریاضیات را تشکیل می دهد. تاریخ ترجمه در این موضوع کاملأ روشن است. از "بات" نوشته ای وجود دارد که در آن آورده که محققان و دانشمندان عرب روش کار بهتری نسبت به اروپایی‌ها دارند زیرا آنان با استدلال عقلانی کار می کنند.
من معتقد هستم که می‌بایست علم و احساس را از هم جدا کرد. من مسلمان نیستم، پس در این صورت منافعی در بهتر جلوه دادن اسلام ندارم. اما از طرفی دیگر می‌خواهم به اسلام اعتبار و امتیازی را که شایسته است، بدهم. این وظیفه من به عنوان یک دانشمند است. یکی از همکاران تاریخ شناس ایرانی من، زمانی گفت: ما کار سیاستمداران زیادی را نابود کرده ایم.
- آیا اینکه فردی غیر مسلمان بخواهد مطالعه‌ای در ارتباط با کارهای تاریخی اسلامی انجام دهد، مشکلی به همراه نخواهد داشت؟
- آیا اینکه فردی غیر مسلمان بخواهد مطالعه‌ای در ارتباط با کارهای تاریخی اسلامی انجام دهد، مشکلی به همراه نخواهد داشت؟
* خیر، تا زمانی که به آن دین احترام بگذارید، هیچ مشکلی به وجود نخواهد آمد. به این دلیل دانشجویان من الفبای فارسی و اولین سوره‌های قرآن کریم را یاد می گیرند. از این طریق می توان نشان داد، که آنان توجه ویژه‌ای به کار خود دارند. باید بگویم که بنده شخصا به قرآن علاقه دارم. بنده در کنفرانسی ۳۵ سوره قرآن کریم را از حفظ خواندم.
- آیا شما فارسی صحبت می‌کنید؟
* کم و بیش، زبان فارسی از زبان عربی آسانتر است. زیرا یک زبان هندی-اروپایی است. در زبان فارسی کلماتی مانند دختر، برادر، مادر، به نام خدا، خوب، بد و بهتر دیده می شود. اما زمان سخنرانی، مترجمی در سالن وجود دارد.
- آیا شما به عنوان یک دانشمند غربی در ایران آزاد هستید؟
* من می‌توانم به راحتی به ایران بروم و در صورتی که به قوانین احترام بگذارید، آزادی به اندازه کافی خواهید داشت.
- آیا شما فارسی صحبت می‌کنید؟
* کم و بیش، زبان فارسی از زبان عربی آسانتر است. زیرا یک زبان هندی-اروپایی است. در زبان فارسی کلماتی مانند دختر، برادر، مادر، به نام خدا، خوب، بد و بهتر دیده می شود. اما زمان سخنرانی، مترجمی در سالن وجود دارد.
- آیا شما به عنوان یک دانشمند غربی در ایران آزاد هستید؟
* من می‌توانم به راحتی به ایران بروم و در صورتی که به قوانین احترام بگذارید، آزادی به اندازه کافی خواهید داشت.
- اما در عربستان سعودی همه چیز فرق دارد، آیا این طور نیست ؟
*میان شیعیان ایران و عرب‌های کشور‌های خلیج فارس فرق بسیاری وجود دارد.
- ایرانی‌ها در همه وقت نکته‌ای جذاب دارند، آیا اینطور نیست؟
* شما در ایران فرهنگ باستانی این کشور را احساس می‌کنید. تمامی ایرانی‌ها به شاعران سنتی مانند عمر خیام علاقه دارند. زمانی که به اصفهان بروید، در کنار رودخانه، صدای مردم را می شنوید که اشعار بسیار قدیمی را می خوانند. این احساس بسیار زیبایی است.
- شما تصویری بسیار زیبا از ایران به دست می دهید؟
* نظرات مختلفی در ارتباط با ایران وجود دارد، اما سئوال اصلی این است که قطع کامل روابط بهتر بوده و یا حفظ این روابط. من معتقد هستم که روابط با ایران و صحبت کردن با این کشور بسیار مهم است.
* نظرات مختلفی در ارتباط با ایران وجود دارد، اما سئوال اصلی این است که قطع کامل روابط بهتر بوده و یا حفظ این روابط. من معتقد هستم که روابط با ایران و صحبت کردن با این کشور بسیار مهم است.
البته انجام این کار را وزارت امور خارجه هلند سخت کرده است. زیرا آنان می‌گویند سفر به ایران می بایست تنها در صورت لزوم انجام گیرد. من در تهران احساس امنیت بیشتری دارم تا در بخش‌هایی از نیویورک یا شیکاگو. اما سخنان وزارت امور خارجه در ارتباط با سفر به ایران باعث ترس مردم و سرمایه گذاران می شود.
- آیا این یک تصمیم سیاسی است؟
- آیا این یک تصمیم سیاسی است؟
* موضوع سفر به ایران می‌بایست هرچه سریعتر تغییر پیدا کند. جلوگیری از ایجاد روابط علمی و فرهنگی، باعث خشم مردم بی گناه خواهد شد.
نظر شما