سینمای کوتاه ؛ خلاقیت فراموش شده

به گزارش خبرنگار مهر جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران را می‌توان همپای جشنواره‌های معتبر سینمایی که هر سال در کشور برگزار می‌شوند، تصور کرد. حتی در پاره‌ای موارد باید خوشبینانه‌تر به این جشنواره نگاه کرد چرا که از نظر اعتبار بین‌المللی جشنواره فیلم کوتاه تهران در مقابل جشنواره‌های ریز و درشتی که هر سال توجه خیلی‌ها را به خود جلب می‌کنند و تا مدت‌ها ضیافتی برای اهالی فرهنگ راه می‌اندازند، باشکو‌تر و مورد اعتمادتر است.

فیلم کوتاه از آن دسته محصولات فرهنگی است که تولیدش در سینمای ایران با سرعت زیادی پیگیری می‌شود. سالانه بیش از سه هزار فیلم کوتاه ساخته می‌شوند که تعدادی از این آثار کیفیت متوسط رو به بالا دارند و برای نمایش و جذب مخاطب خاص خود  مناسب هستند. در عین حال میزان خلاقیت برخی از این آثار به قدری بالاست که گاهی مخاطب را با موضوعات و سوژه‌های بکر غافلگیر می‌کند. این میزان خلاقیت را می‌توان در تمام اجزای این فیلم‌ها از عنوان گرفته تا تیتراژ و محتوا و انتخاب بازیگر و نحوه دوربین دست گرفتن، به وفور پیدا کرد.

علاوه بر فیلم‌های کوتاه داخلی تولیدات کشورهای دیگر هم نمونه‌های مثال زدنی زیادی دارند که مناسب نمایش هستند. جشنواره فیلم کوتاه تهران هم به مثابه همه جشنواره‌های دیگر سینمایی، عنوان بین‌المللی بودن را به یدک می‌کشد اما این تنها عنوانی ساده برای جشنواره سینمای کوتاه نیست. فیلم‌های شرکت کننده در بخش بین‌الملل معمولا از بهترین فیلم‌هایی هستند که در کشورهای مختلف اروپایی، آسیایی، آمریکایی و... تولید می‌شوند و شاهد مثالش هم تعداد بالای فیلم‌های ارسالی از بزرگترین کشورهای تولید کننده فیلم کوتاه مثل فرانسه است.

مواردی که در بالا نام برده شد، برای نشان دادن وسعت سینمای کوتاه کافی نیست. سینمای کوتاه برخلاف سینمای مستند از امتیاز داستانی بودن برخوردار است و اگر چه همه گونه‌های سینمایی را در خود جای می‌دهد اما می‌تواند در بخش داستانی مخاطب عام‌تر که سینمای سرگرم کننده را می‌پسندد راضی نگه دارد. در کنار آن نام بسیاری از بزرگان امروز سینمای بلند زمانی در لیست کوتاه سازها نوشته می‌شد و همین می‌تواند برای جوانانی که امیدشان رسیدن به سینمای بلند است، خوشایند باشد.

اما سوال مهم و اساسی اینجاست که خروجی سینمای کوتاه که به زعم خیلی‌‌ها از سینمای بلند بیشتر و با کیفیت‌تر است، مکانی برای عرضه و نمایش دارد؟

چندی پیش مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی خبر خوشی برای مستند دوستان داشت و آن هم اختصاص سینما سپیده به نمایش آثار مستند و فرهنگی است. چیزی حدود یک ماه است که سه سالن این سینما وظیفه نمایش آثار مستند را برعهده دارد که در میان آنها مستندهای کوتاه هم جا می‌گیرد اما وضعیت فیلم‌های داستانی کوتاه و انیمیشن همچنان مانند گذشته است و کارگردانان این گونه فیلم‌ها باید دست به دامن جشنواره‌های داخلی و خارجی باشند تا بتوانند فیلمشان را برای یک بار هم که شده با کیفیت مطلوب روی پرده سینما ببینند. اگرچه سینما آزادی هر از گاهی فیلم‌های کوتاه برگزیده را نمایش می‌دهد اما این اقدامات نامنظم و بدون برنامه جوابگوی شور و هیجانی که در پنج روز جشنواره فیلم کوتاه تهران دیده می‌شود و استقبال و رغبت فیلمسازان کوتاه و مخاطبانشان از این سینما نیست.

حتی اگر  فرض کنیم مخاطب سینمای کوتاه تنها فیلمسازان کوتاه و دانشجویان هستند، تعدادشان آنقدر هست که به احترامشان سالنی برای نمایش فیلم‌های کوتاه در نظر گرفته شود و در نهایت مخاطب عام‌تر را که اتفاقا فرصت زیادی برای دیدن فیلم‌های بلند ندارد، به سینما بکشاند. البته این مساله نیاز به مدارا و صبوری مسئولان و متولیان فرهنگی دارد چرا که قرار نیست از همان آغاز راه چرخه سینمای ایران و فیلم کوتاه از طریق نمایش این آثار بچرخد. این همان اتفاقی است که در همه کشورهایی که به فیلم کوتاه بها می‌دهند هم می‌افتد و نمایش این آثار بدون چشم داشتی به درآمدزایی و در اکثر موارد به صورت رایگان است.   

زمانی تلویزیون تنها امید کوتاه سازها برای نمایش فیلم‌هایشان بود اما بعد از بیست و هفت دوره برگزاری جشنواره فیلم کوتاه و استقبالی که هر دوره بیشتر از دوره‌های گذشته است، نادیده گرفتن گزینه‌هایی چون سالنی برای نمایش فیلم‌های کوتاه، بی‌توجهی به خلاقیت قشر جوان، هنرمند و تازه نفس سینمای ایران است.‌