دکتر "حسام الدین واعظ زاده" در تشریح علت تشکیل نشست های متعدد ناتو به خبرگزاری مهر گفت: استراتژی ناتو بعنوان قدرتمندترین سازمان دفاعی و امنیتی بلوک کشورهای غربی به رهبری ایالات متحده بعد از پایان جنگ سرد بر دو محور گسترش حوزه نفوذ و تغییر در ماموریتهای این پیمان استوار بوده است. افزایش اعضاء بویژه کشورهای کمونیستی دوران شوروی اولین گام بشمار می رود که شامل کشورهای بلوک شرق و جمهوری های شوروی سابق در اروپای شرقی و منطقه اوراسیا شد. بطوری که از سال 1990 تعداد اعضای ناتو به 28 کشور افزایش یافته و این سازمان را که زمانی برای مقابله با تهدیدات نظامی و امنیتی اتحاد جماهیر شوروی تشکیل شده بود به یک سازمان فرامنطقه ای تبدیل کرده است.
وی افزود: ناتو برای اجرایی کردن سیاستهای امنیتی و نظامی خود از آنجا که دارای اعضای متعدد با گرایش های ناهمگون سیاسی، نیازهای امنیتی متفاوت و با قابلیتهای نظامی نامتوازن بوده، همواره برای رسیدن به یک اتفاق نظر میان اعضا برای تحقق سیاستها و انجام عملیاتها نظامی خود، به تشکیل کنفرانسها و انجام مذاکرات و رایزنیهای مستمر و طولانی اقدام کرده است. علاوه بر آن ناتو اقدام به همکاریهای امنیتی و نظامی با کشورهای غیر عضو در قالب برنامه هایی مانند " برنامه مشارکت برای صلح Partnership for Peace با کشورهای اروپای شرقی و جمهوریهای آسیای مرکزی و قفقاز نموده است. همچنین رهبران این سازمان، در کنفرانسی در سال ۲۰۰۴ تحت عنوان "ابتکار همکاری استانبول" طرح گسترش ناتو در منطقه مدیترانه و خلیج فارس را در دستور کار قرار دادند تا دامنه همکاریهای دفاعی را به ٧ کشور دریای مدیترانه و شش کشور عربی خلیج فارس گسترش دهند. برای شروع همکاری و عضویت این کشورها در ناتو، این اتحادیه مذاکرات و نشستهای متعددی را با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس انجام داده است.
استاد دانشگاه تهران به طرح موضوع راهبرد جدید برای پیمان نظامی ناتو اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از اهداف راهبردی ناتو بعنوان بخشی از راهبرد جدید این پیمان، کنترل منابع انرژی و حفظ امنیت خطوط انتقال نفت و گاز به اروپا و کشورهای غربی بویژه در زمان جنگ و بحرانهای منطقه ای و بین المللی است از جمله درخلیج فارس، دریای خزر و آسیای مرکزی، که ثبات و امنیت این مناطق برای ناتو اهمیت زیادی دارد.
| از آنجا که ناتو دارای اعضای متعدد با گرایشهای ناهمگون سیاسی، نیازهای امنیتی متفاوت و با قابلیتهای نظامی نامتوازن است برای تحقق سیاستها و انجام عملیاتها نظامی به تشکیل کنفرانسها، انجام مذاکرات و رایزنیهای مستمر و طولانی اقدام می کند. |
دکتر واعظ زاده علت مطرح شدن سپر دفاع موشکی اروپا و نقش روسیه و ترکیه در این میان را اینگونه تشریح کرد: بعد از جنگ جهانی دوم، اروپا همواره خط مقدم جبهه دفاعی و امنیتی ایالات متحده آمریکا بوده است. به نظر می رسد در قرن بیست و یکم اروپا همچنان اهمیت خود را حفظ کند. لذا اروپا به عنوان مکانی مناسب برای استقرار سپر دفاع موشکی انتخاب شده است. هر چند اروپا تمایل دارد سیستم دفاعی خود را در قالب اتحادیه اروپا ارائه کند. در حالی که روسیه سپر دفاع موشکی را تهدیدی جدی برای امنیت خود و نیز حوزه نفوذش اعلام کرده است.
به گفته وی استراتژی توسعه گام به گام ناتو بر اساس عضویت همه کشورهایی است که در دوران جنگ سرد در جرگه دشمن غرب بودند و شامل روسیه هم می شود. در واقع استقرار سپر دفاع موشکی بدون هماهنگی و توجه به برخی خواسته های روسیه می تواند برای ناتو و آمریکا مشکل زا و بحران آفرین باشد. تلاشهای زیادی از جمله عضویت روسیه در شورای ناتو و برگزاری مانورهای نظامی مشترک صورت گرفته تا روسیه را گام به گام با اهداف و سیاستهای ناتو همراه کنند. البته در این میان تا حد کمی به حساسیتهای روسیه نیز توجه شده است به عنوان نمونه برای کاهش تردید روسیه، دبیرکل ناتو پیشنهاد کرده که این سیستم در ولادی وستوک ایجاد شود. حال که بار سنگین استقرار سپر دفاع موشکی بر عهده 28 عضو ناتو گذاشته شده، ترکیه به عنوان عضو این سازمان که بخشی از این شبکه امنیتی و دفاعی است، می بایست نقش خود را که بسیار هم حساس است ایفا کند.
| به نظر می رسد ناتو برای کاهش فشارهایی که ممکن است از سوی ایران و متحدانش ایجاد شود، در کوتاه مدت با رویکرد منعطف تری به موضوع ایران ورود کند. |
| واعظ زاده |
نظر شما