کتیبه های گنجنامه همدان در دست مرمتگران

اسدالله بیات در گفتگو با خبرنگار مهر در همدان با اشاره به اینکه مطالعه و بررسی کتیبه های گنجنامه از اردیبهشت ماه سال جاری توسط کارشناسان آغاز شد، گفت: مهمترین مسائلی که کتیبه ها را با مشکلات روبرو می کرد نفوذ آب از شکاف ها، شکستگی ها و سوراخ ها به پشت کتیبه بود.

بیات با بیان اینکه آسیب های ناشی از گلسنگ ها نیز در قسمت هایی از صخره مشاهده می شد، ادامه داد: برای مرمت کتیبه ها نمونه هایی از مواد مناسب برای استفاده در محوطه گنجنامه تهیه شد و پس از آزمایش مورد تأیید کارشناسان قرار گرفت.

وی با تأکید بر اینکه کتیبه های گنجنامه از آثار بسیار مهم و ارزشمند همدان به شمار می آید، افزود: هرگونه دخالت در این آثار نیازمند انجام مطالعات همه جانبه است.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان پاکسازی گل سنگ های صخره را از اقدامات انجام گرفته بر روی کتیبه دانست و ادامه داد: پاک سازی کتیبه و خطوط میخی این آثار ارزشمند توسط کارشناسان حفاظت، مرمت، باستان شناسی و کارشناس ارشد حفاظت و مرمت آثار تاریخی انجام شد.

وی یادآور شد: تمیز کاری یادگاری ها و رنگ های موجود روی سنگ های اطراف، بازسازی دیوارهای اطراف کتیبه و مسدود کردن رگه و شکاف های بالای صخره کتیبه از دیگر اقدامات انجام شده در این پروژه مرمتی است.

بیات با اشاره به اینکه مستند نگاری با روش فتوگرامتری از اقدامات مهمی است که در کتیبه‌های گنجنامه همدان در حال پیگیری است، گفت: نقشه‌های سه بعدی این اثر ارزشمند تا 10 روز آینده آماده می‌شود.

اسدالله بیات با اشاره به اینکه فتوگرامتری توسط گروهی از افراد مجرب انجام می‌شود، افزود: اغلب در طرح‌های فتوگرامتری تنها به ترسیم نقوش و خطوط کتیبه‌ها پرداخته می‌شود و آسیب‌ها به صورت تخصصی بررسی نمی‌‌شود.

وی روش کار در کتیبه‌های گنجنامه را متفاوت دانست و اضافه کرد: در این اقدام ابتدا خطوط میخی ترسیم شده و طرح‌های سه بعدی تهیه می‌شود.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان تأکید کرد: به صورت همزمان یک کارشناس حفاظت و مرمت که متخصص فتوگرامتری نیز هست، طرح‌های آسیب نگاری را ارائه می‌کند.

بیات گفت: در این طرح‌ها تمامی جزئیات آسیب‌های موجود ترسیم ضمن اینکه تصاویر با کیفیت بسیار بالا از کتیبه‌ها تهیه می‌شود.

وی هدف از تهیه طرح فتوگرامتری را نیازمندی به مدارک بسیار دقیق و مستند عنوان کرد و افزود: در اقدامات اولیه گروه فتوگرامتری مشخص شد که چندین سده قبل صخره کمی به سمت پایین حرکت داشته و حدود 10 سانتی متر ناتراز است.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان یادآور شد: پس از انجام اقدامات حفاظت اضطراری مدارک موجود به منظور شاهدی برای تغییرات به وجود آمده در اختیار کارشناسان حفاظت و مرمت قرار می‌گیرد.

وی خاطر نشان کرد: در صورتی که تا دو سال بعد تغییری در آثار به وجود نیاید اقداماتی مانند نصب سایه بان و حفاظ شیشه‌ای جایز نیست اما در غیر این صورت باید مطالعات جدید برای نصب سایه بان انجام شود.

لازم به ذکر است: سنگ‌ نبشته‌های گنجنامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های کوه الوند در فاصله پمج کیلومتری غرب همدان حکاکی شده‌ است.

کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، بابلی و عیلامی قدیم نوشته شده‌اند.

متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته‌ است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی متر دارد و متن بابلی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن عیلامی در ستون سوم قراردارد.