در حالی که سه کشور ایران، پاکستان و هند به مدت بیش از 20 سال است مذاکرات کج دار و مریضی را برای نهایی کردن طرح خط لوله صلح ( پروژه انتقال گاز ایران به هند از طریق پاکستان ) انجام می دهند امضای قرارداد برای انتقال گاز ترکمنستان به هند عجیب به نظر می رسد.
این خط لوله گاز یک هزار و 600 کیلومتری از ترکمنستان و افغانستان می گذرد و به شبکه گازی منطقه مولتان پاکستان متصل می شود و پس از آن گاز مورد نیاز را به شهرک "فاضیلکای" هند منتقل می کند.
این پروژه در سالهای 2013 و 2014 تکمیل می شود. "آصف علی زرداری" رئیس جمهوری پاکستان نیز ضمن اعلام حمایت خود از این پروژه چند میلیارد دلاری گفت که خط لوله گاز "تاپی" باعث افزایش همکاریهای اقتصادی میان کشورهای منطقه می شود.
هر چند این خط لوله جدید در رقابت با خط لوله صلح احداث می شود، اما روزنامه های غربی خط لوله ترکمنستان به هند ( تاپی ) را به عنوان عاملی برای افزایش ثبات و امنیت در منطقه معرفی می کنند.
فشارهای آمریکا مانع اصلی اجرای خط لوله صلح
این در حالی است که تهران، اسلام آباد و دهلی نو بارها تمایل خود را برای اجرایی کردن خط لوله صلح اعلام کرده اند اما برخی مشکلات همچون مخالفت های آمریکا و اختلاف نظر کشورها در مورد قیمت گاز صادراتی از ایران تا کنون امکان تحقق این طرح را نداده است.
در همین رابطه اکونومیک تایمز در تاریخ 14 فروردین ماه با اشاره به فشارهای آمریکا بر هند و پاکستان نوشت روابط گازی ایران با پاکستان و هند را یکی از مواردی دانست که واشنگتن تمایل زیادی برای قطع آن دارد.
پاکستان نیز در این میان به گونه ای عمل می کند که هم بتواند دوستی آمریکا با خود را حفظ کرده و هم اینکه ایران را همچنان در کنار خود داشته باشد.
به گونه ای که در خردادماه سال جاری وزیر امور خارجه پاکستان در سخنانی تامل برانگیز که نشان دهنده فشارهای شدید آمریکا بر کشورش است، اعلام کرد: در صورتی که موضوع خط لوله صلح در فهرست تحریمهای جدید ایران باشد، اسلام آباد خود را مقید به دنباله روی از آن می داند.
چالش های پیش روی تاپی
اما خط لوله تاپی نیز مشکلاتی را برای اجرایی شدن پیش روی خود دارد که عبور خط لوله از افغانستان و کوهستان های پاکستان از مهمترین این مشکلات است.
به نوشته روزنامه کریستین ساینس مونیتور، این خط لوله از مناطقی عبور خواهد کرد که هم اکنون در اختیار طالبان است. علاوه بر آن کوهستانهای پاکستان نیز هم اکنون مکانی امن برای نیروهای القاعده و طالبان محسوب می شوند و جنگنده های بدون سرنشین آمریکا بطور مراتب این منطقه را به بهانه مبارزه با القاعده بمباران می کنند.
همین دو دلیل نشان می دهد که افغانستان مسیر مناسبی برای عبور خط لوله تاپی نیست و امنیت این خط لوله در افغانستان می تواند به عنوان یک پرسش اساسی از امضا کنندگان قرارداد خط لوله تاپی مطرح باشد.
اقدامات ایران برای اجرایی کردن خط لوله صلح
پس از ناموفق ماندن طرح احداث خط لوله انتقال گاز از ایران به پاکستان و سپس هند، مقامات دهلی نو و تهران درباره احداث خط لوله انتقال گاز در زیر آب با هم رایزنی هایی انجام داده اند.
در تاریخ 21 تیرماه معاون وزیر نفت با تشریح نحوه قیمت گذاری گاز صادراتی ایران به هند، از وجود 2 سناریوی مختلف برای صدور گاز به هند خبر داد و گفت: با سرمایه گذاری 350 میلیون دلاری ساخت فاز دوم خط لوله صلح تا مرز پاکستان آغاز شده است.
جواد اوجی در گفتگو با مهر با بیان اینکه در حال حاضر 2 سناریوی مختلف برای صادرات گاز طبیعی در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته است، گفت: ترانزیت گاز ایران از خاک پاکستان و انتقال مستقیم گاز از مسیر دریایی مهمترین گزینه های پیش رو برای انتقال گاز به هند است.
یک بام و دو هوای هند
در حالی که هند نمی تواند خود را از فشارهای آمریکا رها کند اما با این وجود چشم خود را نیز بر روی گاز ایران نمی تواند ببندد. از همین رو هر از چند گاهی بحث مذاکره با ایران را پیش می کشد تا همچنان موضوع را داغ نگه دارد اما اکنون با امضای قرار داد خط لوله تاپی این موضوع مطرح می شود که موضع هند درباره خرید گاز ایران چه خواهد بود؟
نظر شما