صدا و سیما سنگین‌ترین وظیفه در حوزه ترویج دین را بر عهده دارد

به گزارش خبرنگار مهر در قم، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی قبل از ظهر یکشنبه در هم اندیشی پژوهشگران دین و رسانه که در سالن همایش‌های موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) برگزار شد، در خصوص رابطه دین و رسانه گفت: برای اینکه ارتباط بین این دو مشخص و تبیین شود ابتدا باید به اصطلاحات و تعاریف متعددی که در خصوص دین وجود دارد پرداخت.

وی بیان داشت: از میان تعاریف و کاربردهای متعدد دین، دو کاربرد شایع در محاورات عمومی وجود دارد که یکی از آن‌ها تعریفی است که از امور دینی می‌شود، یعنی اموری که رابطه انسان را با خدا تنظیم می‌کند و در این تعریف امور دینی عبارت‌اند از مناسک عبادی مثل حج، نماز، روزه و احیانا برخی دستورات دیگر که در دین تعریف و واجب شده است و محور آن را ارتباط انسان با خدا تعریف می‌کند.

آیت الله مصباح یزدی تصریح کرد: اگر دین را به این معنا در نظر بگیریم ارتباط آن با رسانه بسیار محدود است و در همین مسائل که کمابیش تا کنون بوده است خلاصه می‌شود.

دین تمام شئونات زندگی انسان را در بر می‌گیرد

وی به کاربرد دوم اشاره کرد و گفت: در اصطلاح دوم که با اصطلاحات مفسران و متخصصان سازگار است، دامنه تعریف دین بسیار وسیع است و تمام شئونات زندگی انسان را از باور‌ها و بینش‌ها تا ارزشهای اخلاقی، حقوقی و سیاسی تا اقتصادی و اجتماعی را در بر می‌گیرد منتهی از دیدگاه خاص و از جهتی که این باور‌ها و ارزش‌ها برسعادت و شقاوت ابدی انسان تاثیرگذار است.

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به تعریف دوم از دین، تصریح کرد: در این تعریف، دین از عمق روح انسان سرچشمه می‌گیرد تا به رفتارهای ظاهری می‌رسد.

وی اذعان داشت: این اصطلاحات برای ما جدید و نا‌آشنا نیستند اما تحت تاثیر فرهنگ سکولار غرب، تعریف اول به این معنی که دین تنها در مسائل محدود زندگی انسان منحصر می‌شود و سلیقه شخصی نیز در آن راه دارد و هر کس مختار است هر دینی را که خواست انتخاب کند، بیشتر آمده و رایج شده است و مروجان آن می‌گویند که دین فقط نماز و روزه و امسال آن‌ها است و مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... به دین ربط پیدا نمی‌کند اما اسلام با این بینش تنگ نظرانه سازگار نیست و بر اساس آن دین ریشه‌های قوی دارد که‌ همان اصول دین و بر پایه هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و معاد‌شناسی است.

از دیدگاه دین انسان موجودی شریف است که انسانیت او هرگز نمی‌میرد

مصباح یزدی در بخش دیگری از سخنان خود به دیدگاه‌های متفاوتی که در مورد انسان وجود دارد، اشاره کرد و گفت: در یک دیدگاه انسان پدیده‌ای است که از یک اسپرم به وجود آمده و بعد متولد می‌شود، زندگی می‌کند، می‌میرد و خاک می‌شود درست مثل بقیه پدیده‌های دیگر و در دیدگاه دوم که دیدگاه دین است انسان موجودیست بسیار مهم و شریف‌تر از آنچه از بدن او می‌بینیم و انسانیت او هرگز نمی‌میرد و بی‌نهایت زندگی می‌کند و مرگ تنها پایان دوران دوم جنینی اوست و بعد از دوباره متولد شده و بی‌نهایت زندگی می‌کند.

دین معتقد است انسان به جز حس، از راه عقل و وحی نیز به شناخت میرسد

وی خاطر نشان کرد: ملاحظه می‌شود که در این تعریف چقدر نگاه دین به انسان متفاوت است و حوزه بعدی نیز که دین در آن نقش اساسی دارد، راه شناخت است که برخی معتقدند راه شناخت انسان تنها از راه حس است اما دین می‌گوید انسان غیر از حس، از راه عقل و وحی نیز به شناخت می‌رسد و این دو احتمال خطا را کاهش می‌دهد.

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در خصوص دیگر حوزه‌هایی که دین در آن‌ها نقش دارد، گفت: دین در حوزه ارزش‌ها نیز نقش اساسی ایفا می‌کند برخی بر این باورند که نمی‌شود گفت که چه چیزی مطلقا خوب و چه چیزی بد است و خوب و بد قراردادی بین جوامع انسانی است اما دین می‌گوید خوب و بد وجود داشته و راه‌شناختی فرا‌تر از قراردادهای جوامع بشری دارد و اگر ارزش‌ها از زندگی انسان برداشته شوند، زندگی انسان با زندگی حیوانات برابر می‌شود و آن وقت پاداش و کیفر معنا پیدا نمی‌کند.

تمام رفتارهای انسان تابع مقررات دین است

وی مقررات اجتماعی و احکام را از دیگر حوزه‌های ورود دین دانست و افزود: تمام رفتارهای انسان تابع مقررات دین خواهد بود.

عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه در خصوص ارتباط دین با رسانه اظهار داشت: اگر دین فقط نماز و روزه باشد که کار بسیار راحت خواهد بود وظیفه رسانه تنها این خواهد بود که کاری کند که مردم را خوشحال و راضی نماید و ببیننده و شنونده بیشتری داشته باشد که این هم با تحقیق می‌دانی می‌سر خواهد بود.

مصباح یزدی ادامه داد: اما اگر دین معنی دوم را داشته باشد کار زیادی را می‌طلبد و برای مسئولین، مدیران و متولیان فرهنگی مسئولیت ایجاد می‌کند و در اینجا فقط جلب رضایت مردم در کار نیست بلکه باید رضایت خدا را هم در نظر گرفت.

وی تصریح کرد: دین می‌گوید در طول زندگی این دنیا باید سرنوشت بی‌ن‌هایت خود را رقم زد و باید برای شادی بی‌نهایت برنامه ساخت و خوشبختانه در اسلام برنامه به گونه‌ای است که می‌توان هم شادی دنیا و هم آخرت را تواما جلب کرد، لذا برای ساخت برنامه اول باید برنامه سازان خود دین را بشناسند و بعد آن را به دیگران بشناسانند.

رسانه باید تبیین کننده مبانی اسلام باشد

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی‌(ره) تصریح کرد: با این تعریف و در کشور جمهوری اسلامی ایران که دین حاکم است وظیفه و نقش صدا و سیما بالا‌ترین نقش است که باید خط امام خمینی‌(ره) که‌ همان خطو مبانی اسلام است را در برنامه‌ها تببین نمایند.

وی اضافه کرد: رسانه است که می‌تواند مردم را با اسلام، راه اسلام و وظایف انسانی آشنا کند و می‌تواند کاری کند که مردم خواهان دین شوند و وظایف خود را در قبال دین انجام دهند و یا با پخش برنامه‌های نادرست، هم خود و هم مردم را غافل کنند و به انحراف بکشانند.