برای کاستیهای مدیریت میراث فرهنگی چاره ای اندیشیده شود

به گزارش خبرگزاری مهر، در بیانیه جمعی از دانش آموختگان باستان شناسی کشور آمده است: 1- اقدام آگاهانه و مسئولانه جمعی از استادان فرهیخته و چراغهای فروزان آسمان فرهنگ و دانش کشور درباره لزوم هوشیاری و توجه به نگهداری و صیانت از حریم میراث، فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی مایه خرسندی است. انتشار این نامه در ماههایی که پیوسته خبر تخریب و نابودی تپه­ها، محوطه­ها، امامزاده­ها، آرامگاه­ها و بناهای تاریخی (همچون اصفهان عهد صفوی، امامزاده یحیای کاشان، بندر مهروبان، سرای دلگشا و خروج 35 اثر از فهرست آثار ملّی کشور) به گوش می­رسد اهمیت دوچندان دارد.

انتظار می­رود همچنان که این صاحب­نظران و استادان خواستار توجه مضاعف مدیران و مسئولان به حساسیتهای فرهنگی کشور شده­اند، این اعلام نظر به مثابه فرصتی تاریخی نگریسته شود و خصوصاً شاهد توجه به مسئله «تخصص­گرایی» در حوزه مهم و حساسی چون میراث فرهنگی باشیم.

2- نامه استادان که در آن به رعایت شأن و جایگاه فرهنگی ایران در برابر چشمان نظاره­گر جهانیان تأکید شده است، با استقبال همه رسانه­ها و فراتر از همه سلایق و علایق سیاسی انتشار و بازتاب یافت. این امر خود نشانگر حساس­بودن و توجه­داشتن اهل قلم و اصحاب رسانه نسبت به مسایل میراث فرهنگی کشور و گویای اتفاق نظر درباره لزوم درایت در تدبیر امور این حوزه است.

با این حال، ضرورت دارد که به­ویژه نسبت به برخورد رسانه­های جهانی در قبال چگونگی بازتاب محتوای این نامه هشدار داده شود. مقوله میراث فرهنگی مقوله­ای بشری است و به هیچوجه نباید دستاویز خصومت­های عرصه سیاست گردد. بنابراین، هرگونه برداشت سیاسی و غیر فرهنگی از آن نامه را شدیداً محکوم مینماییم. 

3- با توجه به اهمیت بالای میراث فرهنگی در دنیای معاصر و از آنجا که مدیریت چنین مقوله­ای درایت و ظرافت ویژه­ای می طلبد، ضروری است تا آحاد ملّت شریف و شهید پرور ایران اسلامی در سایۀ رهنمودهای مقام معظم رهبری با حفظ وحدت کلمه، نسبت به مشکلات و کاستی­هایی که در زمینه مدیریت میراث فرهنگی و طبیعی ما وجود دارد چاره بیندیشند. امیدواریم که پیام دلسوزانه و روشنگر این نامه شنیده شود و دست­های یاری و حمایت برای حراست از حریم میراث فرهنگی گشوده گردد تا در پرتو برنامه­های کلی کشور و با همت جمیع مسئولان و صاحب­نظران، اصلاحات مقتضی در زمینۀ شیوه مدیریت و برنامه ریزی در این عرصه­ها به کار گرفته شود.

امروزه مدیریت مطلوب در زمینه های میراث فرهنگی و طبیعی در صف مقدم ملاحظات کشورها و دولتها جای دارد و غفلت از آن و اتخاذ تصمیم­های نسنجیده و ناکارشناسانه، از کارآمدی این سرمایة ارزشمند در مواجهه با مشکلات جهانِ معاصر می کاهد؛ امری که هرگز به صلاح کشور نیست. این نامه نشان داد که نگرانی درباره وضع بحرانی میراث فرهنگی فقط مختص کارشناسان باستان­شناسی،مرمت،موزه­داری و سایر متخصصان و دست­اندرکاران این حوزه نیست، بلکه بسیاری از فرهیختگان با چشمی نگران، نظاره­گر اوضاع میراث فرهنگی کشور هستند و تغییر و تحول در رویکرد مدیریتی این حوزه را خواستارند.

4- مدیریت سازمان میراث فرهنگی در جوابیه­اش به آن نامه معنوی، روشنگر و راهگشا، بیش از آنکه پیام نامه را به دیده یک فرصت تاریخی بنگرد و تلاش نماید تا از آن به عنوان فتحِ بابِ مشارکت اهل نظر و صاحبان اندیشه در عرصه­های کلان میراث فرهنگی بهره­مند شود، پاسخی ناپخته، فرافکنانه و بی­بهره از ادبیاتی فرهیخته و عالمانه داده است و «نقد» را به «مخالفت و دشمنی» تعبیر کرده است. بدیهی است که این­گونه رفتارها و گفتارهای مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای جامعه پذیرفتنی نیست.

 پیشنهاد می­کنیم که مدیریت سازمان میراث فرهنگی با استقبال از همفکری و همدلی استادان، از چنین فرصت­هایی بهره ببرد و با تشکیل سمینارها و گردهمایی­های تخصصی و عمومی و بی­آنکه کارشناسان ممنوع­المصاحبه و خبرنگاران ممنوع­الحضور شوند با مشارکت کارشناسان، صاحب­نظران و اصحاب اندیشه به بررسی کاستی­ها پرداخته و برای رفع آنها اقدام کند.

بی­تردید یکی از نگرانی­های جدی در نامه استادان توجه به موضوع تخصص­گرایی و شأن مدیریت تخصصی و پاسخگو بودن مسئولان و مدیریت آن سازمان است. انتظار می­رود که پیام روشن و صریح آن نامه در عرصه مدیریت کلان میراث فرهنگی کشور شنیده و به کار بسته شود.