محل کشف مردان نمکی زنجان تبدیل به قطب گردشگری می شود

به گزارش خبرنگار مهر در زنجان، امیر الهی ظهر چهارشنبه در بازدید استاندار زنجان از معدن چهرآباد با اعلام این خبر گفت: پس از پایان مطالعات و پژوهشهای مورد نیاز و رسیدن به لایه های پایین تر معدن نمک، محل کشف مردان نمکی به عنوان قطب اصلی گردشگری در وسط مسیر بین دو اثر تاریخی جهانی گنبد سلطانیه و تخت سلیمان خواهد بود.

الهی افزود: پس از اتمام مطالعات پژوهشی و رسیدن به لایه های پایین تر معدن نمک، ساماندهی آن آغاز شده و در صورت امکان مردان نمکی کشف شده دوباره به همین مکان برگردانده می شوند.

وی خاطرنشان کرد: این معدن به عنوان پایگاه پژوهشی در دور دوم سفر هیئت دولت به استان زنجان مصوب شد و 50 میلیون تومان اعتبار به آن اختصاص یافت.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان ارزش شش مرد نمکی کشف شده از معدن نمکی چهرآباد را جهانی دانست و اظهار داشت: کشف چنین اجساد سالمی که به واسطه آن اطلاعات دوره کور تاریخی را بدست داد طی 100 سال اخیر وجود نداشته است.

الهی یادآور شد: تا کنون شش جسد در معدن نمک چهرآباد کشف شده است که مرد نمکی شماره چهار کاملترین و سالمترین جسد بوده است.

وی گفت: امسال هیئتی از متخصصان انسان شناس، جانور شناس، گیاه شناس از کشورهای آلمان و ایتالیا جهت انجام پژوهشها و کسب اطلاعات تاریخی از این اجساد به اینجا آمدند و اطلاعات بسیار خوبی در زمینه دوره تاریخی مردان نمکی کشف شده بدست آوردند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان افزود: طبق آزمایشهای علمی دقیق صورت گرفته، اجساد کشف شده از این معدن متعلق به 1700 سال گذشته یعنی دوره های هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان هستند و به طور یقین آثار دیگری نیز در دل این معدن وجود دارد.

الهی ادامه داد: طبق نتایج بدست آمده بقایای نوع خاصی از گردو کشف شد که در حال حاضر منقرض شده است و این نوع گردو در هیچ جای جهان به غیر از اسرائیل وجود ندارد.

وی با اشاره به واگذاری غیر مجاز معدن به معدنکاران خاطرنشان کرد: پس از کشف جسد دوم، این معدن به عنوان یک معدن تاریخی به وزارت صنایع و معادن اعلام شد و در آن بر عدم بهره برداری معدن تاکید شد اما بدون هماهنگی در اختیار بهره برداران قرار گرفت.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان با یادآوری اینکه 12 هکتار نمک در این منطقه وجود دارد اظهار داشت: البته خسارت وارد شده به معدنکاران پرداخت می شود و حتی اجازه بهره برداری از معدن در کنار انجام پژوهش ها نیز به آنها داده شده است.

مردان نمکی نامی است که به چندین مومیایی کشف‌شده در معدن نمک چهرآباد در استان زنجان داده شده‌است، این چند جسد که بر اثر بی‌توجهی و ادامه کار معدن به‌شدّت با بولدوزر آسیب دیده‌اند مربوط به زمان هخامنشی و دو جسد نیز مربوط به اواخر دوران اشکانی است.

پیکر نخستین مومیایی در معدن نمک چهرآباد واقع در یک‌کیلومتری جنوب روستای حمزه لو در ناﺣﻴه غرب شهرستان زنجان پیدا شده‌است.

در زمستان سال ۱۳۷۲، معدن‌کاران به‌هنگام خاکبرداری و استخراج نمک از معدن زیر تپه‌های این منطقه، با نیم‌تنه یک جسد روبه‌رو شدند که این جسد دارای ریش و موی بلند و حلقه گوشواره‌ای از جنس طلا در گوش چپ بود.

جسد مزبور در اواسط یکی از تونل‌های معدن، که حدود ۴۵ متر طول داشت، به‌دست آمد بنابراین از تاریخ شش اسفند ۱۳۷۲، کاوش‌ها در این منطقه آغاز شد، درپی کاوش‌ها یک ساق پا درون چکمه چرمی، سه قبضه چاقو، شلوارک، شیء نقره‌ای، قلاب سنگ، قطعات طناب چرمی، سنگ ساب، یک عدد گردو، قطعات سفال و چند تکه پارچه منقوش و قطعات خردشده استخوان نیز پیدا شد.

باستان شناسان در مورد ظاهر این پیکر گفته‌اند احتمالاً مرد نمکی از طبقه اشراف تات زبان و شاهزاده‌ها بوده‌است، زیرا بر روی لباس او جواهرات و زیورآلاتی پیدا شده که مخصوص این طبقه بوده، و همچنین آنها چنین فرضیه دارند که او یا درحال فرار به غار پناه برده یا در جنگی از میدان گریخته و به غار پناه آورده و آنجا فوت کرده و موریانه‌ها پیکرش را که از نمک پوشیده بوده است، خورده‌اند.

با انجام آزمایش‌های سالیابی به روش کربن 14، که بر روی نمونه استخوان‌ها و پارچه‌های مجموعه صورت گرفت، قدمتی حدود ۱۷۰۰ سال (اواخر اشکانی – اوایل ساسانی) برای مرد نمکی تعیین گردید.

آزمایشات DNAنشان داد که سن مرد نمکی هنگام مرگ حدود ۳۷ سال و قد وی حدود ۱۷۵سانتی متر بوده‌ است، با بررسی آزمایشهای انجام‌شده بر روی سلول‌های موی سر، گروه خونی مرد نمکی +Bتعیین شد.

با آزمایش سی تی اسکن و رادیولوژی، مشخص شد که مرد نمکی دراثر سقوط ناگهانی درون یکی از گودالهای معدن نمک و وارد شدن ضربه بسیار شدید به ناحیهٔ راست جمجمه و صورت از بین رفته‌است.

مطالعات باستانشناختی بر روی مجموعه مرد نمکی نشان داد که به علت آرایش خاص موهای بلند سر و صورت، وجود گوشواره طلا در گوش چپ، چکمه چرمی با ساخت و دوخت بسیار ظریف و هنرمندانه و همچنین نوع و بافت تکنیکی پارچه لباس و بدست آمدن شئ نقره‌ای همراه با متوفی، فرد مزبور یک کارگر ساده معدن نمک نبوده بلکه فردی عالی رتبه و دارای پایگاه اجتماعی بالا بوده اما علت حضور، سقوط و مرگ وی در معدن نمک چهرآباد همچنان در پرده راز و ابهام باقی مانده ‌است.

سه جسد دیگر از جمله یک جسد زن مومیایی در این ناحیه نیز چندی بعد کشف شد.

در حال حاضر مردان نمکی کشف شده از معدن چهرآباد بجز مرد نمکی شماره یک در محل عمارت ذوالفقاری و در محفظه های استاندارد نگهداری می شوند.

این در حالیست که خبرگزاری مهر در گزارشهای متعدد تحت عناوین"مردان نمکی در آستانه حذف از تاریخ / یکی از مردان نمکی متلاشی شد" و "مردان نمکی در آستانه خداحافظی با تاریخ و نابودی قطعی!" عدم نگهداری مناسب این مردان نمکی را یادآور شده بود که در آن مقطع با واکنشهای از طرف مسئولان وقت میراث فرهنگی مواجه شده بود که در طی دو سال اخیر با پیگیریهای خبرگزاری مهر و حساسیت و تلاش مسئولان میراث فرهنگی استان زنجان مردان نمکی صاحب محفظه های استاندارد شدند .