تخریب کامل ساختمان تاریخی پرچم دروازه شمیران تا پایان هفته

به گزارش خبرنگار مهر، اوایل دهه 20 یک سرهنگ شهربانی به نام امیرجلیلوند که مسئول انتظامات راه آهن بود تصمیم گرفت اولین هتل آپارتمان ایران را به سبک غربی در خیابان دروازه شمیران بسازد. او ساختن این بنا را آغاز کرد اما وسط کار بودجه اش تمام شد تا جایی که مجبور شد به جای آهن از ریل های راه آهن برای تکمیل این ساختمان استفاده کند. اما پس از مدتی برخی از اتاقهای آماده این هتل را اجاره داد و آن را به مکانی برای خوشگذرانی تبدیل کرد.

از طرف دیگر زمینهای باغ اطراف این هتل آپارتمان در مالکیت میرزا علی‌خان امین‌الدوله، همسر اشرف الملوک فخرالدوله دختر مظفرالدین شاه قرار داشت.

فخرالدوله زنی مومن و باتقوا بود اما نمی توانست جلوی کارهای این سرهنگ شهربانی را بگیرد. بنابراین در کنار هتل آپارتمان نیمه کاره او در سال 1324 ساخت مسجدی را آغاز کرد و آندره گدار معمار و باستان شناس معروف (همان کسی که ساخت موزه ملی ایران را برعهده داشته است) آن را طراحی کرد. پس از احداث این مسجد که چهارسال به طول انجامید، تقریبا بساط  فساد در این هتل آپارتمان برچیده شد.

بعد از گذشت سالها این ملک که وقف جامعه تعلیمات اسلامی بود به فردی فروخته شد. او نیز اکنون قصد دارد نخستین هتل آپارتمان ایران را به مجتمع تجاری تبدیل کند مجتمعی که به دلیل وجود کارگاه پخش پرچم و نصب پرچمهای زیاد روی سقف ساختمان توجه هر رهگذری را به خود جلب می کرد و به نام ساختمان پرچم یا ایران اسکرین در دروازه شمیران معروف شده بود.

زمانی شنیده می شد که سازمان میراث فرهنگی قصد دارد این ساختمان را که قدمت آن به دوره پهلوی برمی گردد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برساند.

اما تعلل سازمان میراث فرهنگی در این کار باعث شد تا مالک فعلی این ساختمان تصمیم بگیرد با خرید زمینهای اطراف مجتمع تجاری بزرگی را به جای این ساختمان بسازد. به گونه ای که توانسته در چند سال اخیر اسکلت سازی بخش دیگری از این پروژه را انجام دهد. 

ساخت مجتمع تجاری در حریم ثبت شده مسجد فخرآباد

بخشی از این مجتمع تجاری مرتفع در حریم اصلی مسجد فخرآباد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده ساخته شده است در حالی که طبق ضوابط و مقررات میراث فرهنگی نباید بناهایی که در حریم درجه یک ساختمانهای تاریخی هستند با ارتفاع بیش از هفت متر ساخته شوند.

گذشته از مسئله رعایت نکردن حریم اصلی مسجد تاریخی و به ثبت رسیده فخرآباد، فروشندگان و مغازه دارانی که در این ساختمان مدتهاست کار می کنند نیز با مالک به توافق نرسیده اند و در حالی که بالای سر مغازههای آنها توسط کارگران درحال فروریختن است داخل مغازه های خود نشسته اند.

نمونه آن کارگاه یا گالری مجسمه سازی است که در زیرزمین این بنا واقع شده است. طاهری مالک این گالری که سرقفلی را نیز از صاحب ملک خریده است می گوید: هنوز بر سر قیمت توافق نکرده ایم و مجبوریم تا وقتی پولمان را نداده اند اینجا بمانیم.

اما مغازه دار دیگری که در میان داربستها و آجرهای درحال ریختن این ساختمان به کار خود مشغول است نیز حرفهای مسئول گالری مجسمه سازی را تایید می کند و می گوید: غیر از این ساختمان تاریخی یک جفت در چوبی و بسیار قدیمی نیز روبه روی مسجد فخرآباد قرار داشت که چند ماه پیش آن را از جا کنده و بردند. ما شنیده ایم این در را که نماد دروازه شمیران بود و به روی باغ امین الدوله باز می شد عده ای به قیمت 200 میلیون تومان فروخته اند. بنابراین از دروازه شمیران تنها اولای در مانده است.

ابراهیم لاریجانِی که به تازگی مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران شده در گفتگو با خبرنگار مهر از تخریب ساختمان پرچم اظهار بی اطلاعی کرد.

ساختمان پرچم در فهرست آثار ملی قرار نگرفته بود

همچنین علیمحمد محمدی، مدیر بافت تاریخی شهرداری منطقه12 نیز به خبرنگار مهر می گوید: ساختمان پرچم در فهرست آثار ملی قرار نگرفته است. بنابراین هر مالکی به خود اجازه می دهد که این بنا را فروخته و تغییر کاربری دهد.

وی ادامه می دهد: میراث فرهنگی نیز نمی تواند در این موضوع دخالت کند چون این بنا را در فهرست میراث فرهنگی قرار نداده است.

مدیر بافت تاریخی شهرداری منطقه 12 که از تخریب این بنای تاریخی بی اطلاع است می گوید: بسیاری از بناهای تاریخی دیگر که در فهرست آثار تاریخی ثبت شده اند، اکنون با اعتراض مالک از فهرست خارج می شوند چه برسد به بناهایی که اصلا در این فهرست قرار نگرفته اند!

شهرداری منطقه 12 نامه ای در ابلاغیه خود به مغازه داران این ساختمان و اطراف آن اعلام کرده که ملک آنها به لحاظ فرسودگی و قدمت بنا خطرناک تشخیص داده شده و هر لحظه احتمال ریزش و وقوع حادثه و بیم بروز خطرات جانی و مالی برای ساکنان و عابران وجود دارد.

نخستین هتل آپارتمان ایران در حالی به سرعت رو به تخریب است و اعلام شده که به دلیل فرسودگی احتمال ریزش آن وجود دارد که بسیاری از بناهای تاریخی دیگر در اولویت رسیدگی هستند اما هنوز شهرداری اقدامی برای ساماندهی آنها انجام نداده است.

................

گزارش از فاطیما کریمی