به گزارش خبرگزاری مهر، اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی طی بخشنامه ای به کلیه بانکهای دولتی، غیر دولتی، شرکت دولتی پست بانک و موسسه اعتباری توسعه، به منظور فراهم آوردن بستر مناسب جهت اجرای قوانین و مقررات ناظر بر مبارزه با پولشویی، « دستورالعمل نحوه تولید، توزیع، جمع آوری و ابطال ایران چک بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران » را ابلاغ نموده است.
دستورالعمل یاد شده از تاریخ 5/11/1389 صرفا" در خصوص ایران چکهای یک میلیون (1،000،000) ریالی بوده و به بانکها تاکید شده است که این دستورالعمل در اسرع وقت به کلیه واحدهای ذی ربط ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت دقیق به عمل آید.
خاطرنشان می سازد ایران چکهای پانصد هزار ( 500،000) ریالی فعلا" مشمول دستورالعمل فوق الذکر نمی باشند.
در بخشنامه مورد اشاره تاکید شده است؛ بانکها و موسسات اعتباری با بهبود روشهای انجام کار، گسترش و ترویج بانکداری الکترونیک و استفاده از دیگر ابزارهای پرداخت، به ویژه ابزارهای پرداخت الکترونیکی، ضمن کاهش تدریجی اتکای خود به این ابزار پرداخت، با بهره مندی از منافع حاصل از خدمات بانکداری الکترونیک، بیش از پیش در پی کسب رضایت خاطر مشتریان و کاهش هزینه های خود برآیند.
در دستورالعمل نحوه تولید، توزیع، جمع آوری و ابطال ایران چک بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران آمده است:
ایران چک: چکی است که توسط بانک مرکزی چاپ و منتشر شده و توسط کلیه مؤسسات اعتباری صادر و وجه آن در هریک از شعب موسسات اعتباری پرداخت می گردد.
نحوه طراحی و تولید ایران چک:
ماده 1- بانک مرکزی در هر سال، میزان ایران چک مورد نیاز شبکه بانکی کشور برای سال بعد را پیش بینی، تولید و به نحو مقتضی در اختیار موسسات اعتباری قرار خواهد داد.
ماده 2- تمامی مراحل طراحی و چاپ ایران چک، به گونه ای که امکان جعل آنها به حداقل ممکن کاهش یابد، توسط بانک مرکزی انجام می شود.
ماده 3- هزینه های طراحی، چاپ و انتشار ایران چک (از جمله حق تمبر و دیگر عو ارض دولتی )توسط بانک مرکزی تامین و پرداخت می شود.
ماده 4- به منظور ایجاد هماهنگی و دسترسی به آمار و اطلاعات دقیق در ورود ایران چکها، لازم است امور مربوط به ایران چک در یکی از واحدهای مؤسسه اعتباری متمرکز شده و کلیه مکاتبات و هماهنگی های لازم با بانک مرکزی، از طریق آن واحد انجام شود.
ماده5- مؤسسه اعتباری باید معادل100 درصد مبلغ ریالی ایران چک دریافتی از بانک مرکزی را به صورت اسکناس و مسکوک و یا از محل موجودی حساب جاری خود نزد بانک مرکزی پرداخت نماید.
ماده 6- لازم است تمامی شعب مؤسسه اعتباری با ارائه ترکیبی از ابزار پرداخت، با اولویت استفاده از سامانه های تبادل الکترونیکی، به گونه ای عمل نمایند که حق انتخاب بین اسکناس و سایر ابزارهای پرداخت (از جمله ایران چک) برای مشتری محفوظ بماند.
توزیع و فروش ایران چک:
ماده 7- موسسه اعتباری ایران چک را براساس درخواست مشتریان در اختیار آنها قرار می دهد.
ماده 8- هنگام فروش ایران چک، لازم است مشتری نسبت به اعلام هویت کتبی خود (شامل اطلاعات سجلی، شماره ملی، آدرس، شماره تماس ) بر روی اعلامیه فروش اقدام نماید. مؤسسه اعتباری نیز باید اقدام به تکمیل بندهای مربوط به ایران چک های فروخته شده (شماره سریال، نوع و مبلغ ایران چک) بر روی اعلامیه مزبور نماید.
ماده 9- مؤسسه اعتباری پس از تطبیق مشخصات تکمیل شده از سوی مشتری (در اعلامیه فروش) با کارت شناسایی ملی وی به نحو مقتضی و طبق دستورالعمل مربوط مشتری را احراز هویت نموده و اقدام به اخذ امضای مشتری بر روی اعلامیه فروش می نماید.
ماده 10- در هنگام فروش ایران چک باید اوراق مزبور به مهر شعبه مؤسسه اعتباری و تاریخ روز فروش ممهور گردد.
ماده 11- امضای اول مشتری باید پیش از ضرب مهر و درج تاریخ بر روی ایران چکها و ثبت شماره آنها، پشت ایران چک مزبور اخذ گردد.
ماده 12- انتقال ایران چک به اشخاص ثالث پس از امضای دوم خریدار در محل تعبیه شده امکانپذیر است.
بازخرید، جمع آوری و ابطال ایران چک:
ماده 13- به هنگام بازخرید، دارنده ایران چک موظف است ابتدا شماره ملی خود را در محل ”مشخصات دریافت کننده وجه“ ظهر ایران چک درج نماید و پس از آن مشخصات هویتی خود (شامل اطلاعات سجلی ، شماره ملی، آدرس و شماره تماس ) و مشخصات ایران چکهای ارائه شده (شامل شماره سریال، مؤسسه اعتباری صادرکننده و مبلغ ایران چک) را بوسیله امضاء بر روی اعلامیه بازخرید تائید نماید.
ماده 14- مؤسسه اعتباری موظف است ضمن حصول اطمینان از صحت هویت مشتری، ایران چکهای ارائه شده را از نظر اصالت و یا جعلی بودن شناسایی نموده، شماره سریال آنها را وارد سیستم رایانه ای مربوط نماید و پس از تائید سیستم رایانه ای و اطمینان از اینکه ایران چک مزبور در فهرست سیاه (سرقتی، مسدودی و ...) قرار ندارد، وجه آن را پرداخت یا به حساب مشتری واریز نماید.
ماده 15 - چنانچه شماره سریال ایران چک، مورد پذیرش سیستم رایانه ای قرار نگیرد، پرداخت وجه ایران چک تنها از طریق منظور نمودن آن در حساب مشتری و طی مراحل مربوط به اتاق پایاپای و اداره معاملات ریالی بانک مرکزی امکانپذیر می باشد.
ماده 16- مؤسسه اعتباری موظف است پس از بازخرید ایران چک اقدام به سوراخ نمودن آنها نموده و از ارائه مجدد آن به مشتریان خودداری نماید. ایجاد سوراخ بر روی ایران چک باید به گونه ای باشد که شماره سریال و نیز MICRآن مخدوش نشود.
ماده 17- پس از جمع آوری و ابطال ایران چکها به روش فوق، لازم است ایران چکهای مزبور به گونه ای که امکان دسترسی و کنترل آنها برای واحد بازرسی داخلی هر مؤسسه اعتباری و بازرسان بانک مرکزی ممکن باشد، بر اساس مفاد ”آئین نامه مدت و طرز نگهداری اوراق بازرگانی، اسناد و دفاتر بانکها “موضوع بخشنامه شماره 89/80223 مورخ 15/ 4 / 1389نگهداری شود.
ماده 18- اطلاعات مربوط به ایران چکهایی که از مشتریان بازخرید و ابطال شده است (از جمله شماره سریال )، در پایان هر روز برای بانک مرکزی ارسال می شود. بانک مرکزی نیز پس از کنترل اطلاعات دریافتی، حساب مؤسسه اعتباری مربوط را به میزان جمع مبالغ ریالی ایران چکهای مزبور بستانکار می نماید.
نحوه تبادل اطلاعات مربوط به شماره سریال ایران چک
ماده 19- بانک مرکزی در ساعت 18 هر روز، فهرست شماره سریال ایران چکهای فروخته شده توسط خود به شبکه بانکی کشور را طی فایلی با فرمت شماره یک پیوست این دستورالعمل، از طریق سیستم شبکه بین بانکی در اختیار همه مؤسسات اعتباری قرار می دهد.
ماده 20- مؤسسه اعتباری موظف است هر روز فهرست ایران چکهای خریداری شده توسط خود و سایر مؤسسات اعتباری را برای کنترل، وارد سیستم رایانه ای خود نماید.
ماده 21 - مؤسسه اعتباری در هر روز فهرست شماره سریالهای مسدود شده / رفع مسدودی توسط مراجع قضایی را از طریق سیستم شبکه بین بانکی، طی فایلی با فرمت شماره دو پیوست این دستورالعمل، تا ساعت 14 همان روز در اختیار بانک مرکزی قرار می دهد.
ماده 22 - بانک مرکزی فهرست کلیه شماره سریالهای مسدودی / رفع مسدودی را مشابه فرمت فایل مسدودی ماده 21 از ساعت 16 به بعد بر روی شبکه قرار می دهد و مؤسسه اعتباری ملزم به اعمال این فهرست تا 72 ساعت بعد در سیستم رایانه ای خود می باشد.
ماده 23- مؤسسه اعتباری به طور روزانه اطلاعات مربوط به شماره سریالهای باز خرید و ابطال شده را طی فایلی با فرمت شماره سه پیوست این دستورالعمل از طریق سیستم شبکه بین بانکی در اختیار بانک مرکزی قرار میدهد. بانک مرکزی بعد از بررسی فایل مربوط، نسبت به تسویه آن اقدام نموده و ضمنا در مورد شماره سریالهایی که سیستم از پذیرش آنها امتناع می کند و نیز دلایل رد آنها، اطلاع رسانی لازم را به مؤسسات اعتباری انجام می دهد.
ماده 24- بانک مرکزی در ساعت 18 هر روز، فهرست کلیه شماره سریالهای ابطال شده توسط مؤسسات اعتباری را طی فایلی با فرمت ماده 23 در سیستم شبکه بین بانکی قرار می دهد.
این دستورالعمل در 24 ماده در هفتاد و چهارمین جلسه کمیسیون اعتباری مورخ 1389 به تصویب رسید و از تاریخ اعلام شده توسط بانک مرکزی، لازم الاجراء می باشد.
نظر شما