به گزارش خبرگزاری مهر، نشست علمی - تخصصی بازنمایی ایران، اسلام و 10 فیلم سینمایی هالیوود با حضور سعید مستغاثی منتقد سینما، محمد مهدیزاده ناظر پژوهش، عبدالله بیچرانلو مجری طرح، علیاصغر غلامرضایی معاون آموزش و پرورش، مجید ملکیتبار رئیس مرکز تحقیقات صدا وسیما و جعفر عبدالملکی مدیرکل پژوهشهای شهرستان و خارج از کشور در تالار پژوهش ساختمان جامجم برگزار شد.
در ابتدای این نشست محمد مهدیزاده اظهار داشت: هر کدام از ما فهمی متفاوت از وقایع و رویدادهای اطراف مبتنی بر انگارهها و تصاویر رسانهها داریم و شناخت ما از جهان بیواسطه نیست بلکه رسانهها با گفتمان خاص خود را به ذهن ما تزریق میکنند اما باید توجه داشته باشیم رسانهها مانند آینه عمل نمیکنند بلکه رویدادها و واقعیتها را بازنمایی و با توجه به اهداف خود انعکاس میدهند، در حقیقت رسانهها بر پایه جریان قدرت و ثروت حرکت میکنند.
این دانشیار دانشگاه علامه طبابایی با بیان اینکه قدرت، زبان رسانههاست، افزود: شرقشناسی از دیدگاه غرب و مبتنی بر نوعی روابط و مناسبات قدرتی تعریف شده و بازنمایی غیرمستقیم آن را در سریالها و فیلمها شاهد هستیم.
وی در ادامه افزود: به عنوان مثال در فیلمها ویژگی ذاتی زنان؛ احساسی بودن و ویژگی ذاتی مردان؛ منطقی بودن به تصویر کشیده میشود، این در حالی است که ویژگیهای ذکر شده از گفتمان مردسالاری و نژادپرستی ناشی میشود، بنابراین فرهنگ و ارتباطات از طریق رسانه آن گونه که صاحبان رسانه میخواهند، منتقل میشود.
محمد مهدیزاده در ادامه تصریح کرد: برای فهم درست از دنیای امروز ناگزیر هستیم نگاهی به گذشته نیز داشته باشیم و معتقدم مطالعات تاریخی میتواند ضریب هوشیاری در کاربرد رسانهای را افزایش دهد. این مسئله را میتوان از دو جهت ارتباط رسانهها مجرای مستقیم سلطه و ارتباط غیرمستقیم رسانهها مانند چاپ، کشتیرانی و راهآهن به آن اشاره کرد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: محصول پیشرفت سرمایهداری؛ باروت، قطبنما و چاپ است که برای استعمار جهان اسلام به کمک استعمارگران آمده و هاروارد ایندیس معتقد است ابزاری چون قطبنما و چاپ امکاناتی هستند که با جهت گیری خاص در جهت استعمارگری مورد استفاده قرار گرفتهاند.
مهدیزاده بیان داشت: در ارتباطات غیرمستقیم از رسانه، میتوان به فیلم و سریال و رمان و... اشاره کرد که در آنها ارزش و باور و سبک غربی به کشورها منتقل میشود و امروزه تصویرسازی به انگارهسازیهای منفی در جهت استعمار غیرمستقیم از طریق رسانه سوق یافته و در این راستا میتوان به کتاب دشمن صمیمی در سیر انتقال انگارهسازیها از فیزیکی به ذهنی اشاره کرد. همچنین ادواد سعید در کتاب «امپریالیسم» استعمار را به معنای اندیشیدن به سرزمینی مالک آن نیست، میداند.
وی خاطرنشان ساخت: انتقال سبک زندگی مصرفگرایی به سرزمینهای اسلامی از طریق رسانه قطعا با رویکرد مقاومتی در جهان اسلام مواجه شده و میتوان به جنبشهای استقلالطلبانه چون انقلاب اسلامی 57 در ایران اشاره کرد.
این دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی گفت: جهان غرب، در تعارض با این جهانبینی نیز سعی در انعکاس بازنمایی منفی از این رویدادها داشته است و از طرفی دیگر فعالیتهای پژوهشی زیادی در خارج و داخل کشور در این زمینه انجام شده اما نباید فراموش کرد که نه این بازنماییها به معنای چشمپوشی از ایرادات و اشکالات در جهان اسلام نیست بلکه استبداد و استعمار دو لبه یک شمشیر هستند و باید در جهت رفع نواقص جهان اسلام کوشا باشیم تا دشمنان نتوانند برخی فرقهها چون طالبان و القاعده را بهانهای قرار داده و تصویری خشن، تروریستی و رادیکالی از جهان اسلام منعکس کنند.
در ادامه نشست عبدالله بیچرانلو ضمن اظهار امیدواری از ایجاد تناسب بین فضای تئوری و عملی در پژوهشهای رسانهای اظهار داشت: تصویری که از ایران و اسلام در سینمای هالیوود ارایه میشود تصویری غیرواقعی و جهتگیرانه است.
وی در ادامه افزود: تصویرسازی هالیوود از اسلام به نمایهسازیهای منفی از کشورهایی چون ایران، سودان، سوریه انجام شده و اما در دهههای اخیر شاهد تحولاتی شتابان در زمینه سختافزاری و نرمافزاری بودهایم.
این مجری طرح در ادامه گفت: به طور خلاصه در گذشته روی دیپلماسی و جنگ مانور خاصی داده میشد اما در حال حاضر رسانهها به صورت بسیار اثربخش ایفای نقش میکنند به عنوان مثال هالیوود در توجیه اشغال عراق توسط آمریکا به ساخت فیلمهایی در ژانرهای درام و تعلیق پرداخته و نشان دهنده این است که رسانهها با ابزار زبان در بیان مفاهیم میتوانند گزینشی عمل کنند و بازنماییهای دلخواه خود را داشته باشند.
بیچرانلو در ادامه گفت: مولفههایی چون ذهنیت نظامیگرایی، ترسیم ابرمردانگی، طرح نیروی نظامی قدرتمند آمریکا در جهان، ترسیم جنگ سرد از ویژگیهای فیلمهای دهه 1980 میلادی است اما در دهه 1990 مولفهها تغییر کرد و تضعیف ابرمردانگی ترویج سلاحهای پیشرفته و خشونت فرهنگی را به روشنی در فیلم ها میبینیم.
وی در ادامه بیان داشت: آیندهنگری و نزدیکی تخیل به واقعیت در فیلمهایی چون "جنگ ستارگان"، "آواتار" دیده میشود اما در "سیزدهمین سلحشور" و "محمد رسولالله" رویکردی مثبت را در فیلمها شاهد هستیم.
این مجری طرح تصریح کرد: سینمای غرب خاورمیانه را منطقهای برای جنجالآفرینی میدانند و نگاه هالیوود به جهان اسلام نوعی دیگرسازی و نژادپرستی نوین است و در بسیاری از فیلمها به یونان باستان و جنگهای صلیبی اجرا شده که پیشینه کهن تاریخی را باز تولید میکند. به عنوان مثال در فیلم «اسکندر» بازیگر نقش اول، مشابه بوش است و جملات آن منطبق بر یکی از سخنرانی وی تنظیم شده است.
در ادامه نشست بخشهایی از فیلمهایی چون "سنگسار ثریا"، "بدون دخترم هرگز"، "محاصره یا حکومتنظامی"، "بابل"، "اسکندر" پخش شد و مانور بر روی خشونت مرد ایرانی با استفاده از تکنیک همزادپنداری با زن یا کودک در آنها به خوبی مشهود بود. البته فیلم "ملک خداوند" از دیدگاه بیچرانلو فیلمی خاکستری نامیده شد.
عبدالله بیچرانلو در پایان سخنانش اظهار داشت: نباید توجه به این نکته را فراموش کرد که حفظ تعادل در نگاه به آثار سینمایی الزامی است و ما هم نباید دچار انحراف شویم درحقیقت ایجاد سواد رسانهای در مخاطبین و مسئولان الزامی است و تشکیل شورای عالی سینما یکی از اقدامات مثبت در جهت ایجاد سواد رسانهای محسوب میشود همچنین به تازگی شبکههای العالم و پرس تی وی یکی از سریالهای شبکه دو به کارگردانی حسن فتحی را پخش میکند که این خود نشانه ارتقای رسانهای ایران است.
در ادامه نشست سعید مستغاثی با تاکید بر سخنان بیچرانلو بیان داشت: معتقدم نقد سینمای غرب از لحاظ ساختاری قابل انجام نیست گرچه از لحاظ محتوایی جای کار بسیاری دارد و باید توجه داشت که کاستی و تسامح در سینمای ماست و باید در سینمای خود نقد را وارد کنیم.
وی در ادامه بیان داشت: سینمای غرب خلقالساعه ضد ایران و ضد اسلام نشده است بلکه پیشینه عظیم و جریانی ایدئولوژیک پشت کارخانه فیلمسازی هالیوود وجود درد و این اشتباه محض است که ما هالیوود را سینمای سرگرمی بدانیم چرا که هالیوود از کانونهای خاصی برای جریانسازی خوراک فکری میگیرد و تاکید بر جنگهای صلیبی و برپایی جنگ آخرالزمان و کوچاندن اسرائیل و قوم یهود به سرزمین موعود از جمله اهداف آمریکاست که در فیلمهایش بدان اشاره و آن را منعکس میکند.
این منتقد در ادامه با اشاره به درصد بالایی از فیلمهای سینمایی غرب که دارای آرایش آخرالزمانی است تصریح کرد: سینمای غرب در صدد بیدین کردن جوامع قدم بر میدارد و حتی فیلمهای دوستداشتنی چون "کازابلانکا" و یا کمدیای چون "گمشدگان حرم" و یا فیلمی مانند "دزد بغداد" نگاه ضدایرانی و ضداسلامی را ترویج میکند و ما در "جنگیر" و "بیگانهها" و "آستانه هزاره" ضد اسلام و ضد شیعه، جنگ اتمی و آخر الزمان را به وضوح میبینیم چهرهای بدوی، عقب مانده با فاکتورهایی چون عرب ، شتر و بیابان از مسلمانان ارایه میشود.
وی بیان داشت: به عنوان مثال شعار مشهور فیلم "24" که متاسفانه در شبکه پخش خانگی در ایران دوبله شده این است هر مسلمان تروریسم نیست اما هر تروریستی مسلمان است و ما باید با هوشیاری کامل تفکرات سکولاری پشت این فیلمها را دریابیم و این جز با پیوستگی مراکز رسانهای و مراکز پژوهشی امکانپذیر نیست.
عبدالملکی در پایان این نشست بیان داشت: غرب با بهرهگیری از توان و ظرفیت رسانهها از جمله سینما میخواهد اسلام هراسی و ایران هراسی را ترویج نماید . اگر اسلامهراسی نبود قرآن سوزی اتفاق نمیافتاد اگر ایران هراسی نبود تحریمی انجام نمیشد و اگر اسلام هراسی نبود هیچ دانشمندی ترور نمیشد.
نظر شما