به گزارش خبرگزاری مهر، علی اصغر سلطانیه در جریان دیدار از روسیه در گفتگو با رسانه های این کشور مواضع جمهوری اسلامی را تشریح کرد. وی در گفتگو با کامرسانت به پرسشهای خبرنگار این روزنامه پاسخ داد که مشروح آن به شرح زیر است:
* طرف ایرانی مبتکر سفر شما به مسکو در آستانه دور جدید مذاکرات بین تهران و گروه شش در استانبول شده است. چرا روسیه را برای سفر خود در آستانه مذاکرات انتخاب کردید؟
- ما روسیه را کشوری محسوب می‌‌کنیم که در صحنه بین المللی نقش مهمی بازی می‌کند. ما با روسیه روابط بسیار دوستانه‌ای داریم و افزون بر آن اعتقاد داریم که ضرورت مبرم وجود دارد که اوضاع حقیقی برنامه‌‌های هسته‌ای ایران برای محافل اجتماعی و افکار عمومی توضیح داده شود. تصمیم گرفتیم که باید اطلاعات دست اول را در اختیار نویسندگان، روشنفکران، کارشناسان و نمایندگان رسانه‌‌های گروهی بگذاریم تا آنها بتوانند مواضع ما را برای مراجع تصمیم گیرنده توضیح دهند. من با سفیر شما در وین رابطه خوبی داریم ولی ما تصمیم گرفتیم این دفعه از ملاقاتهای رسمی صرف نظر کنیم. شما قبل از آن فقط یک روی سکه را می‌‌دیدید و حالا من اینجا هستم تا روی دیگر سکه را به محافل اجتماعی نشان دهم. ولی نتیجه گیری و قضاوت با شماست.
* مسئله غنی‌سازی اورانیوم، موضوع کلیدی مورد اختلاف نظر بین ایران و جامعه جهانی است. ایران تا همین اواخر به دیگران می‌‌فهماند که صرف نظر از تحریم‌‌هایی که علیه آن اعمال شود، از غنی‌سازی اورانیوم تا 20درصد امتناع نخواهد کرد. آیا در این شرایط می‌‌توان انتظار داشت که تهران به تعلیق غنی‌سازی اورانیوم رضایت بدهد؟
- اجازه بدهید موضوع را ساده بگویم. ما به دفعات اعلام کرده‌ایم که همه برنامه‌‌های هسته‌ای ما در حدود مقرر شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و زیر نظر کامل آژانس اجرا می‌شود. در سال 2003 ما داوطلبانه غنی‌سازی اورانیوم را برای مدت دو سال و نیم به حال تعلیق درآوردیم. ولی سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان که در مذاکرات شرکت کردند، رفتار ناشایستی از خود نشان دادند. هدف واقعی آنها این بود که ما به طور کامل از برنامه‌‌های هسته‌ای خود دست بکشیم. بدین وسیله درخواست امتناع کامل از غنی‌سازی اورانیوم مطرح شد. ما در همان حال گفتیم که برای ما بس است. مجلس ما تصمیم گرفت که ما بیش از این غنی‌سازی اورانیوم را به حال تعلیق در نیاوریم و به این کار (غنی سازی) زیر نظر آژانس ادامه دهیم.
در مورد غنی‌سازی اورانیوم تا 20 درصد باید گفت که این قضیه خاصی است. ما ابتدا قصد نداشتیم غنی‌سازی اورانیوم تا 20درصد را به طور مستقل انجام دهیم. ما می‌‌خواستیم از صادر کنندگان خارجی برای رآکتور تهران سوخت دریافت کنیم که من طی نامه رسمی برای محمد البرادعی مدیر وقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خواهان حل این مسئله شدم. معمولاً در تاریخ آژانس این مسئله همیشه سریع حل میشد: پول پرداخت شده و سوخت دریافت میشد.
در مورد غنی‌سازی اورانیوم تا 20 درصد باید گفت که این قضیه خاصی است. ما ابتدا قصد نداشتیم غنی‌سازی اورانیوم تا 20درصد را به طور مستقل انجام دهیم. ما می‌‌خواستیم از صادر کنندگان خارجی برای رآکتور تهران سوخت دریافت کنیم که من طی نامه رسمی برای محمد البرادعی مدیر وقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خواهان حل این مسئله شدم. معمولاً در تاریخ آژانس این مسئله همیشه سریع حل میشد: پول پرداخت شده و سوخت دریافت میشد.
در اکتبر سال 2009 روسیه، ایالات متحده و فرانسه در این مورد مذاکرات انجام دادند ولی متأسفانه شرط مطرح کردند که ما پول بپردازیم و سوخت هسته‌ای مصرف شده مرکز نطنز را به طور کامل به صادر کننده باز گردانیم. این درخواست بی‌سابقه بود ولی ما پیشنهاد کردیم که سازش به این صورت حاصل شود که مواد مذکور در نطنز زیر نظر آژانس بماند. پیشنهاد کردیم که هر موقعی که سوخت آماده شد، روسیه این مواد را به فرانسه منتقل کند و ما بتوانیم مبادله به عمل آوریم. ولی مذاکرات به بن‌‌بست رسید و این مسئله به حال تعلیق درآمد ولو اینکه ما منتظر بودیم که روسیه بررسی این پیشنهاد را از سر گیرد.
بعد از آن ابتکار ویژه برزیل و ترکیه مطرح شد که توجه و علاقه وافر ما را به خود جلب کرد. ما در راستای یک سازش بزرگ حاضر شدیم 1200 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین ساخت ایران را به ترکیه بفرستیم. ولی این پیشنهاد هنوز عملی نشده است. در این شرایط مجبور شدیم غنی‌سازی اورانیوم تا 20 درصد را به عمل آوریم تا سوخت ساخت داخلی داشته باشیم. در این زمینه موفقیت‌‌های قابل توجهی کسب کرده‌ایم. به ما می‌گفتند که ما موفق نخواهیم شد ولی ما موفق شدیم.
ولی هدف از آمدن من (به مسکو) این است که اعلام کنم که پیشنهادهای بیانیه تهران به قوت خود باقی است و ما هنوز آماده‌ایم 1200 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین را به خارج بفرستیم. هر موقعی که ما این پیشنهاد را اجرا کنیم، اوضاع تغییر خواهد کرد. ولی نکته آخر این است که اگر آنها وقت را از دست بدهند و از این فرصت بهره نگیرند، ما به لحاظ فنی مجبور نخواهیم شد صبر کنیم که همه 1200 کیلوگرم یکجا غنی‌سازی شود. می‌‌توانیم اورانیوم را بسته بسته غنی‌سازی کرده و میله‌های سوختی رآکتور را تولید کنیم. تا‌کنون حدود 40 کیلوگرم اورانیوم 20 درصدی را تولید کرده‌ایم. هر موقعی که میله اول ساخته شده و در رآکتور بارگذاری شود، ادامه مذاکرات در وین با روسیه، ایالات متحده و فرانسه بی معنی خواهد شد. بدین وسیله فرصت برای همکاری هسته ای و دیپلماسی جدید از دست خواهد رفت. به همین علت به روسیه، آمریکا و فرانسه توصیه می کنم به مذاکرات وین برگردند.
* با این حال، اگر به ایران ضمانت‌‌های بین المللی صادرات باثبات سوخت هسته‌ای داده شود، آیا این امر میتواند موضع‌گیری شما را در قبال مسئله غنی‌سازی اورانیوم تغییر دهد؟
- نخیر، ما با اتکا به سابقه گذشته به این امر اعتقاد نداریم. آمریکایی‌ها قبل از انقلاب بابت سوخت برای رآکتور تهران 2 میلیون دلار دریافت کرده بودند که این سوخت برای ارسال آماده بود ولی ما نه سوخت دریافت کردیم و نه پول. ما صاحب 10درصد سهام شرکت فرانسوی غنی‌سازی اورانیوم Eurodif هستیم. قبل از انقلاب به این شرکت 1 میلیارد دلار داده بودیم. ما به عنوان سهامداران این شرکت هر سال به پاریس می‌‌رویم ولی تا کنون یک گرم اورانیوم طبیعی را هم از آن دریافت نکرده‌ایم.
* ولی به روسیه اعتماد میکنید...
- متأسفانه، در پروژه اخیر که بدان اشاره کردم، روسیه (به پیشنهاد مبنی بر غنی‌سازی اورانیوم ایرانی بدون مشارکت کشورهای دیگر) پاسخ منفی داده و خواست که فرانسه هم در این طرح شرکت کند و این در حالی است که فرانسه هرگز به ما اورانیوم طبیعی نداده است. ما چطور می‌‌توانیم باور کنیم که فرانسه اورانیوم 20 درصدی را به ما بدهد؟ ولی مایلم بگویم که در وین که آنجا سفیر بودم، طی مدت 7 سال مذاکرات درباره تدوین سند بین المللی جریان داشت که بایستی ارسال سوخت هسته ای به ایران را تضمین کند. همه این مذاکرات با شکست روبرو شد. لذا امروزه هیچ ابزار الزام‌آور حقوقی بین المللی وجود ندارد که به ما ضمانت دریافت اورانیوم غنی شده را بدهد. ما حتی در زمینه نیروگاه اتمی بوشهر فقط محموله اول سوخت را دریافت کرده‌ایم ولی بعد از گذشت مدت یک سال هیچ قراردادی برای ادامه صادرات سوخت نداریم. در حالی که هیچ ضمانتی وجود ندارد، ما باید چکار کنیم؟ اصل مطلب همین است.
* حالا که ایران مایل نیست برنامه‌‌های غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند در حالی که شورای امنیت سازمان ملل متحد بر همین امر تأکید می نماید، شما با چه هدفی به مذاکرات استانبول تن دادید؟ فقط برای اینکه روند مذاکرات ادامه یابد؟
- ما همیشه از مذاکرات بدون پیش‌شرط استقبال می‌‌کنیم. در جریان مذاکرات اعتماد متقابل و احترام متقابل باید وجود داشته باشد. طرفین نگرانی‌‌های خود و انتظارات خود از آینده را ابراز می‌کنند.
* به عبارت دیگر، این (مذاکرات) در حد زیادی فقط یک تلاش برای احیای اعتماد متقابل است؟
- بله. مهم این است که آنها پیشنهاد کردند که دنبال وجوه تماس و اشتراک بگردیم.
* سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در پی ملاقات اخیر با احمد داووداوغلو همتای ترکیه‌ای خود اظهار داشت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک سری پیشنهادهای مشخص درباره تحرک بخشیدن به حل و فصل این مسئله را تسلیم ایران کرده است. پاسخ تهران چه زمانی میتواند دریافت شود؟
- ما به هر سؤالی که متوجه ما بوده و در راستای تعهدات ما در چارچوب رژیم عدم اشاعه قرار داشته باشد، احترام می‌‌گذاریم. تنها موضوعی که در آن همکاری نمی‌‌کنیم، اتهامات آمریکایی درباره "لپ‌تاپ" است. ما تا کنون اعلام کرده‌ایم که این اسناد جعل شده و اینکه ما در این زمینه همکاری نخواهیم کرد. همچنین در زمینه درخواست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره غنی‌سازی اورانیوم همکاری نخواهیم کرد. در هیچ یک از اسناد بین المللی اصل متوقف کردن غنی‌سازی اورانیوم وجود ندارد. این اصل تنها در قطعنامه‌‌های شورای امنیت گنجانده شده است. ولی ما این قطعنامه‌‌ها را اجرا نخواهیم کرد چرا که ما الآن شاهد بحران مشروعیت شورای امنیت هستیم که در بن بست تاریخی قرار دارد. قطعنامه‌‌های آن هیچ اعتبار حقوقی ندارند. این وضعیتی است که آمریکایی‌ها برای همه به وجود آورده‌اند. ولی در زمینه‌‌های دیگر مربوط به رژیم عدم اشاعه همکاری می‌‌کنیم.
* آقای سلطانیه، شما دیپلمات حرفه‌ای هستید و لذا اظهارات شما مبنی بر اینکه تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل اعتبار حقوقی ندارد، عجیب و غریب به نظر می‌‌رسد. صرف نظر از اینکه این تصمیمات مورد پسند واقع شود یا نشود که این مسئله جداگانه‌ای است، هیچ ابزار دیگری توسط «ملل متحد» اختراع نشده است. شما که با اصرار این تصمیمات را نادیده می‌‌گیرید، بر چه اعتقادی هستید؟
- آنهایی که این قطعنامه‌‌ها را تدوین کردند و قبل از همه کشورهای غرب (ایالات متحده و تروئیکای اروپایی - بریتانیا، فرانسه و آلمان)، اشتباه کردند. آنها سندی تألیف کردند که با اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مغایرت دارد. آنها باید شجاعت و مردانگی از خود بروز دهند و به جهانیان بگویند: "آری، ما اشتباه کردیم. زبان (ادبیات) آن قطعنامه‌‌ها درست نبود".
- آنهایی که این قطعنامه‌‌ها را تدوین کردند و قبل از همه کشورهای غرب (ایالات متحده و تروئیکای اروپایی - بریتانیا، فرانسه و آلمان)، اشتباه کردند. آنها سندی تألیف کردند که با اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مغایرت دارد. آنها باید شجاعت و مردانگی از خود بروز دهند و به جهانیان بگویند: "آری، ما اشتباه کردیم. زبان (ادبیات) آن قطعنامه‌‌ها درست نبود".
* آقای سلطانیه، طرف ایرانی در آستانه مذاکرات استانبول دیپلمات‌‌های بعضی کشورها را دعوت کرد از تأسیسات هسته ای ایران بازدید کنند. ایالات متحده و بعضی اعضای دیگر گروه شش را نادیده گرفتند. آیا شما واقعاً فکر میکنید که می‌‌توان با این شیوه عمل سطح اعتماد به برنامه‌‌های هسته‌ای ایران را بالا برد؟
-ولی شما می‌‌توانید قدر آن را بدانید که ما این دفعه نه تنها نمایندگان جنبش عدم تعهد، گروه 77، کشورهای دیگر، روسیه و چین بلکه اتحادیه اروپا یعنی نماینده مجارستان، رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا را هم دعوت کردیم. همچنین دعوتنامه ای برای نماینده خانم اشتون ارسال کردم. این به چه معناست؟ خانم اشتون نه تنها نماینده عالی اتحادیه اروپا بلکه هماهنگ کننده تعامل با گروه شش و از جمله آمریکا است.
-ولی شما می‌‌توانید قدر آن را بدانید که ما این دفعه نه تنها نمایندگان جنبش عدم تعهد، گروه 77، کشورهای دیگر، روسیه و چین بلکه اتحادیه اروپا یعنی نماینده مجارستان، رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا را هم دعوت کردیم. همچنین دعوتنامه ای برای نماینده خانم اشتون ارسال کردم. این به چه معناست؟ خانم اشتون نه تنها نماینده عالی اتحادیه اروپا بلکه هماهنگ کننده تعامل با گروه شش و از جمله آمریکا است.
* ایران بعد از به بهره‌برداری رسیدن نیروگاه اتمی بوشهر، هدف افزایش سهم نیروگاه‌‌های اتمی در جمع تولید نیروی برق کشور تا 20 هزار مگاوات را اعلام کرده است. شرکت‌های اتمی روسی چه فرصتی دارند که برنده مناقصه‌‌های آینده شوند؟
- سؤال بسیار خوبی است. مطابق تصمیم مجلس ایران، ما واقعاً می‌‌خواهیم ظرفیت جمعی نیروگاه‌‌های اتمی کشور را تا 20 هزار مگاوات افزایش دهیم. به عبارت دیگر، می‌‌خواهیم «بیست تا بوشهر» داشته باشیم. از همه کشورهای ذی‌علاقه به همکاری دعوت می‌‌کنیم. اگر روسیه هم به این کار ملحق شود، با توجه به سابقه بوشهر، در این مناقصه امتیازات خاصی خواهد داشت.
- سؤال بسیار خوبی است. مطابق تصمیم مجلس ایران، ما واقعاً می‌‌خواهیم ظرفیت جمعی نیروگاه‌‌های اتمی کشور را تا 20 هزار مگاوات افزایش دهیم. به عبارت دیگر، می‌‌خواهیم «بیست تا بوشهر» داشته باشیم. از همه کشورهای ذی‌علاقه به همکاری دعوت می‌‌کنیم. اگر روسیه هم به این کار ملحق شود، با توجه به سابقه بوشهر، در این مناقصه امتیازات خاصی خواهد داشت.
* حمایت روسیه از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد بر چهره روسیه در ایران چه اثری گذاشت؟
-این تصمیم روسیه برای ما بسیار نومید کننده بود. ولی ما کماکان روابط خوب و برادرانه ای داریم و امیدواریم که این روابط توسعه یابد.
* در هفته جاری یک مطلب رسانه‌‌های گروهی آمریکا مبنی بر اینکه ویروس «استاکس نت» که در مرکز هسته‌ای «دیمونای» اسرائیل طراحی شد، به سانتریفیوژهای ایرانی در مرکز نطنز لطمه شدیدی زده و توسعه برنامه‌‌های ایرانی را کند نموده است، بازتاب گسترده جهانی داشت. آیا ظرفیت‌‌های هسته‌ای شما واقعاً آسیب مهمی دیده است؟
- پاسخ من چنین است: خیر، خیر و یک بار دیگر خیر. برای هر ویروسی "ویروس‌کش" توسط انسان‌های عاقل طراحی می‌شود. ما موفق شدیم از تأسیسات خود در برابر این ویروس دفاع کنیم. همه سانتریفیوژهای ما به صورت ایده‌آل کار می‌کنند. ما با موفقیت به ساخت نسل جدید سانتریفیوژهای کامل تر ادامه می‌دهیم. فکر می‌کنم دوستان روس من در بوشهر برای دفاع از این نیروگاه همه اقدامات لازم را اتخاذ خواهند کرد.
نظر شما