"رضا عامری" سفیر پیشین ایران در سودان در گفتگو با مهر و در تشریح پیامدهای تقسیم سودان گفت : همه پرسی تعیین سرنوشت جنوب سودان در اجرای موافقتنامه جامع صلح سال 2005 میان حزب حاکم و جنبش مردمی آزادیبخش سودان، برگزار شد. در این موافقتنامه، برگزاری این همه پرسی بعد از 6 سال در پایان دوره انتقالی یعنی در 9 ژانویه 2011 پیش بینی شده بود. شواهدی که از روند برگزاری همه پرسی و نتایج احتمالی آن دیده می شود، نشان دهنده نتیجه تقریبا قطعی جدایی جنوب از شمال است. حدود 84 درصد ثبت نام کنندگان در همه پرسی شرکت کرده و بر اساس برخی گزارشها بیش از 90 درصد شرکت کنندگان به جدایی رای داده اند. طبق برنامه قرار است نتیجه نهایی این همه پرسی در دوم فوریه و یا هفته دوم فوریه اعلام شود و در صورت جدایی، اعلام استقلال کشور جنوب در ماه ژولای صورت خواهد گرفت.
وی با اشاره به دخالتهای خارجی در روند تقسیم سودان خاطرنشان کرد: در روند مذاکرات صلح جنوب و سپس امضای موافقتنامه صلح ، برخی کشورها ازجمله همسایگان سودان و بعضی سازمانهای مهم بین المللی از جمله سازمان ملل متحد، اتحادیه آفریقا، اتحادیه عرب و کشورهای اتحادیه اروپا حضور داشتند. این مجموعه در به نتیجه رسیدن مذاکرات و اجرایی شدن مفاد آن نقش داشتند.
سفیر پیشین ایران در سودان نقش آمریکاییها در روند منتهی به همه پرسی سودان را بارز دانسته و گفت : آمریکاییها قبل از امضای موافقتنامه وعده حل برخی مشکلات سودان را بعد از امضای این سند دادند، ولی نه تنها به وعده هایشان عمل نکردند، بلکه مشکلات جدیدی از جمله دارفور را دامن زدند. به هر حال دولت سودان اعلام کرده اگر همه پرسی به صورت سالم و شفاف برگزار شود به رای مردم جنوب احترام خواهد گذاشت و جزو اولین کشورهایی خواهد بود که دولت مستقل جنوب را به رسمیت می شناسد.
به گفته وی، می توان گفت روند جدایی جنوب سودان از قبل از استقلال این کشور و زمانی که اولین جرقه های شورش در جنوب در سال 1955 زده ش، آغاز شده بود . جنگ جنوب در مرحله ای، منجر به آتش بس شد، ولی در مرحله دوم ، در سال 1983 مجددا آغاز و تا سال 2005 یعنی نزدیک به 22 سال ادامه یافت. در طول این مدت اقتصاد سودان دچار فرسایش شده و زمینه برای رشد و توسعه مطلوب در این کشور فراهم نشد. لذا شاید بتوان گفت دولت در سال 2005 مجبور بود میان بد و بدتر انتخاب کند.
چرا غرب خواستار تقسیم سودان است؟
کارشناس آفریقا در پاسخ به این سئوال که هدف غرب از اجرای سناریوی همه پرسی در سودان چیست گفت: از دیدگاه کشورهای غربی، سودان کشوری است که در مدار سیاستها و خواست آنها نیست. گرایش اسلامی و همسویی این کشور با مسائل مهم جهان اسلام، مخالفت با سیاستهای نظام سلطه و موارد دیگر سبب شده که غربیها نسبت به چنین کشوری احساس خطر کرده و گامهایی را برای تضعیف آن بردارند.
وی در ادامه افزود: از جمله این گامها مسئله دارفور است که غرب و برخی جهات دیگر تلاش می کنند آن را سیاه نمایی کنند. همچنین موضوع صدور حکم دادگاه کیفری بین المللی علیه آقای "عمر البشیر" به عاملی برای فشار بر این کشور تبدیل شده است. با این حال دولت سودان در این سالها تلاش کرده با وجود چنین فشارهایی، سیاستهای خود را پیش ببرد و در مواردی نیز به دلیل کمبود امکانات مقابله و رویارویی، ناچار به تن دادن به برخی فشارها شده است.
دلایل یکه تازی آمریکا روند تقسیم سودان
به گزارش مهر، رضا عامری در تشریح دلایل پررنگ بودن نقش آمریکا در مسئله سودان اظهار داشت : آمریکا که خود را در میدانهای جنگ افغانستان و عراق شکست خورده می بیند، می کوشد با حضور پررنگ و دخالت در کشورهایی مانند سودان به جبران این شکستها پرداخته و از آنها به عنوان برگ برنده ای برای خود بهره ببرد. لذا می بینیم در سودان و حتی در موضوع دارفور، نماینده ویژه تعیین می کند و ترددهای زیادی در منطقه انجام می دهد تا بتواند این کشور را هرچه بیشتر با سیاستهای خود همسو کند. تجربه تاریخ نشان می دهد که آمریکا به دنبال تقویت عناصر واگرایی در داخل کشورها برای دستیابی به منافع خود است.از این رو دخالت واشنگتن در مسائل داخلی سودان و تلاش برای واگرایی و ایجاد اختلاف در این کشور به خوبی آشکار است.
جلوگیری از گسترش نفوذ چین در آفریقا عامل دیگری است که از نظر سفیر پیشین ایران در سودان سبب توجه آمریکاییها به سودان شده است. بر این اساس چین در سالهای اخیر نفوذ قابل توجهی در کشورهای آفریقایی داشته که این مسئله، حساسیت آمریکا را به دنبال داشته است. آنها نگران این هستند که چین به دلیل نداشتن سابقه منفی استعمار در آفریقا، بتواند با فعالیتهای اقتصادی ، جای پای خود را در این قاره محکم کند. به همین دلیل احساس می کنند که باید به روشی مانع از تقویت این نفوذ شوند. این مسئله تنها شامل چین نمی شود و تمام رقبایی را شامل می شود که به نوعی با سیاستهای استعماری و توسعه طلبانه غرب در این قاره مقابله می کنند.
وی تاکید کرد: طبیعی است که آمریکا به دنبال حذف چنین رقبایی باشد. فکر می کنم رقابت آمریکا و چین در سودان خصوصا در جنوب این کشور به شکل بارزتری وجود دارد. چین ، سهم قابل توجهی در پروسه اکتشاف، استخراج و صادرات نفت سودان دارد. همانطور که می دانید بخش اعظم منابع نفتی سودان در جنوب واقع است و حضور چین در این منطقه می تواند سبب نگرانی آمریکا باشد . به نظر می رسد روندی که از سوی سیاسمتداران آمریکایی در سودان دنبال می شود کاهش این حضور و کاستن از نفوذ چین خصوصا در منطقه جنوب است.
تقسیم سودان؛ تهدید یا فرصت؟
رضا عامری در تشریح موضع دولت سودان پس از اعلام نتیجه همه پرسی اظهار داشت : دولت سودان اعلام کرده در صورت برگزاری شفاف و سالم همه پرسی، به نتیجه آن پایبند خواهد بود. با توجه به اینکه قرائن و شواهد موجود، دال بر رای مردم جنوب به جدایی از شمال است، لذا در آینده نزدیک شاهد ظهور کشوری جدید در آن منطقه خواهیم بود. در این صورت همسایگان کنونی سودان که 9 کشور هستند، به 6 کشور تقلیل می یابند و دیگر سودان با کنیا، اوگاندا و جمهوری کنگو که الآن همسایه سودان هستند مرز مشترک نخواهد داشت. سودان در حال حاضر متشکل از 25 ایالت است که 10 ایالت ، جنوبی است . این کشور بیش از 5/2 میلیون کیلومتر مربع مساحت دارد که مساحت جنوب بالغ بر 640 هزار کیلومتر مربع یعنی یک چهارم خاک سودان است.
وی افزود: در صورت جدایی جنوب، بخش مهمی از منابع درآمد حاصل از نفت که در حوزه جنوب واقع شده است، حذف می شود که فکر می کنم در سالهای اولیه، فشارها و محدودیتهایی را برای شمال ایجاد می کند و جایگزین کردن آن کار دشواری است ولی همانطور که می دانید این کشور منابع و امکانات بالقوه فراوان دیگری در زمینه کشاورزی و دامداری دارد. سودان با 40 میلیون نفر جمعیت، دارای جمعیت دامی بیش از 130 میلیون راس دام سبک و سنگین است و اتخاذ سیاستهای تشویقی و سرمایه گذاری در این خصوص، می تواند بخشی از کاستیها را بپوشاند.
سفیر پیشین ایران در سودان خاطرنشان کرد: ضمن اینکه سودان به سبد غذای آفریقا مطرح است و با بهره مندی از خاک بسیار حاصلخیز خود، این پتانسیل را دارد که به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی تبدیل شود که این خود نیاز به مدیریت، برنامه ریزی، اهتمام و پشتکار جدی دارد. از سوی دیگر سودان تلاش داشته و دارد که حوزه های نفتی و گازی موجود در شمال را توسعه داده و حتی حوزه های جدیدی را کشف نماید که البته در این صحنه، نیاز زیادی به سرمایه گذاران خارجی دارد.
وی یادآور شد : در بعد فرهنگی می توان گفت جدایی جنوب، راه را برای اجرای برخی سیاستهای اسلامی حزب حاکم هموارتر میکند. اخیرا آقای البشیر اعلام کرد در صورت جدایی جنوب و خروج شرکای جنوبی از حکومت، اجرای شریعت اسلامی و اداره کشور بر اساس قوانین اسلامی در دستور کار دولت وی قرار می گیرد. باید به این نکته هم توجه داشت که جدایی جنوب مسئله ای است که اقشار مختلف مردم نسبت به آن حساس بوده و نظرات مختلفی راجع به آن در میان مردم و گروههای سیاسی داخل سودان وجود دارد.
آینده سیاسی البشیر پس از تقسیم سودان
عامری درباره آینده سیاسی سودان پس از تقسیم اظهار داشت : با توجه به اینکه احتمال جدایی جنوب رسما در موافقتنامه صلح دیده شده و مردم چند سال است که با این احتمال زندگی می کنند، لذا به نظرم بسترسازی لازم روحی و روانی برای پذیرش هرگونه نتیجه همه پرسی در میان مردم تا حدودی انجام شده است. برخی افراد و گروهها حتی قبل از امضای موافقتنامه صلح و در طول 6 سال دوره انتقالی اخیر پیشنهاد می کردند دولت خود راساً با واگذاری جنوب به جنوبیها به صورت داوطلبانه ، به اختلافات پایان داده و به قولی، عطای آن را به لقایش ببخشد تا از این طریق، انرژی و وقت دولت صرف بازسازی و پیشرفت شمال شود.
وی تاکید کرد: در خصوص وضعیت حاکمیت در شمال، فکر می کنم جدایی جنوب تاثیری در تغییر حاکمیت فعلی شمال و اینکه چه کسی در شمال بر سر قدرت می ماند، نخواهد داشت. حزب حاکم در شمال، مقتدر و بانفوذ است و سیطره قابل قبولی بر اوضاع دارد. البته برخی احزاب سنتی سودان که بعضا دارای نفوذ قابل توجهی در میان مردم نیز هستند در مسئله جدایی جنوب ملاحظاتی دارند، ولی به نظر می رسد دولت بتواند به نحوی با آنها تعامل کرده و کشور را در مسیر کنونی پیش ببرد.
نظر شما