به گزارش خبرنگار مهر، جلسه نقد و بررسی کتاب " فرهنگ اجتماعی عصر مولانا" با حضورمحبوبه مباشری نویسنده کتاب، منوچهر اکبری رئیس سابق دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، مهدی محبتی استادیار دانشگاه زنجان و قهرمان سلیمانی رئیس مرکز گسترش زبان و ادبیات فارسی عصر سه شنبه در دفتر مرکزی انتشارات سروش برگزار شد.
محبوبه مباشری نویسنده کتاب "فرهنگ اجتماعی عصر مولانا" در این برنامه گفت: بسیار خوشحالم که اولین جلسه نقد و بررسی کتاب در انتشارات سروش برپا شده است. البته فکر نمی‌کردم این نشست اولین جلسه نقد و بررسی باشد. متاسفانه نقد اثر در جامعه ما کم رنگ است و بیشتر شخصیت مولف نقد می‌شود. به همین دلیل نقد در کشور ما پدید‌ه‌ای منفی تلقی می‌شود.
وی افزود: مطالب کتاب در 5 فصل تقسیم‌بندی شده است که شامل موضوعاتی چون اعتقادات، فرهنگ، باورها، سنت‌ها، پراکنده‌ها، زبان و ضرب‌المثل‌هاست که زیرمجموعه‌های جزئی‌تری نیز دارند. کتاب در ابتدا بسیار قطور بود و فهرستی 52 صفحه‌ای داشت اما دیدیم حوصله خواننده دور و درازی این فهرست را بر نمی‌تابد بنابراین فهرست کتاب خلاصه‌تر شد.
مباشری ادامه داد: از سال 68 که دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات فارسی بودم با مولانا و آثارش بیشتر آشنا شدم. سوالی که از آن زمان به دنبال پاسخش بودم این بود که چرا اشعار مولانای از زمین بریده تا این حد اجتماعی است؟ ادبیات مثنوی معنوی از نوع تعلیمی است ولی غزلیات که مشخصا یک تصویر شخصی هستند باید از حالات شخصی و داخلی فرد سخن بگویند ولی در دیوان شمس با بسیاری از مسائل اجتماعی روبرو هستیم.
مولانا از زمان خودش فراتر بوده است
رئیس دانشگاه الزهرا گفت: ما ایرانی‌ها به شاعر بالقوه بودن شهره هستیم یا حداقل اگر شاعر نباشیم در مقابل شعر خاضع هستیم. فلاسفه و عرفای ایرانی نیز هرگاه می‌خواستند سخن مهمی بگویند از ابزار شعر بهره می‌بردند. مولانا در زمان خود از جامعه‌اش فراتر بوده و افق‌های وسیع‌تری را می‌نگریسته است. مولانا در غزلیاتش که باید آینه درونیاتش باشد به زبان مردم ولی خارج از نرم معمول آن دوره سخن می‌گوید.
این نویسنده افزود: اگر نگوییم شعر برگردان زندگی اجتماعی است حداقل رابطه‌ای با مسائل اجتماعی دارد. توصیه می‌کنم افرادی که کتاب را مطالعه می‌کنند حتما مقدمه مفصل آن را که به چنین مسائلی اشاره دارد، مطالعه کنند. به نظرم یک شاعر می‌تواند محرک و متحول‌کننده یک دوره اجتماعی باشد و ادبیات هم تحت تاثیر آثار او جامعه را مورد تحول قرار دهد.
در ادامه برنامه منوچهر اکبری نویسنده و رئیس سابق دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران گفت: فکر نمی‌کنم هیچ مجموعه غزلی به شیوایی و موزونی غزلیات مولانا باشد. وقتی به آوازهایی که با اشعار مولانا خوانده می‌شود، گوش کنید این مساله را درک خواهید کرد. نکته‌ای که وجود دارد این است که کتاب " فرهنگ اجتماعی عصر مولانا" را می‌توان جدا از شخصیت مولانا و با توجه به شرایط اجتماعی آن دوره تحلیل کرد.
وی گفت: به نظرم مایه تاسف است که فهرست مفصل کتاب کوتاه شده است. فکر می‌کنم وجود آن فهرست برای کتاب ضروری بود و کتاب به یک فهرست واژگان بزرگ نیز احتیاج دارد. من نیز با سخنانی که درباره ویژگی غزل گفته شد موافقم. اصولا غزل قالبی است که برای بیان دوری عاشق از معشوق، فراغ و چنین مضامینی به کار می‌رود اما موضوعاتی که مولانا در غزلیاتش آورده به جزئی‌ترین مسائل اجتماعی نیز نظر داشته است.
اکبری افزود: حتی واژه‌هایی هم که مولانا در غزلش استفاده می‌کند باعث حیرت می‌شود چون عموماً در غزل کلماتی چون می، شراب، ساقی، معشوق و ... استفاده می‌شود اما غزل مولوی از این نظر با دیگر غزل‌ها متفاوت است. بعضی از استادان ادبیات معتقدند با توجه به مضمون غزل هر کلمه‌ای را نمی‌توان در غزل آورد.
نظر شما