به گزارش خبرنگار مهر، همایش "میراث علمی و فلسفی خواجه نصیر الدین طوسی" صبح امروز چهارشنبه 4 اسفند با حضور دکتر حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از اندیشمندان داخلی و خارجی و با سخنرانی دکتر حداد عادل برای دو روز در محل کتابخانه ملی ایران آغاز شد.
در ابتدای این همایش دکتر حداد عادل طی سخنانی گفت: تا جایی که به یاد دارم از سال 1335 تا کنون این چهارمین باری است که مجلسی در بزرگداشت خواجه نصیر الدین طوسی در ایران برگزار می شود. هر چه در معرفی خواجه اهتمام شود به جاست چرا که او از شخصیتهایی است که ضرورت دارد هر 10 سال یکبار برای معرفی او به جامعه و به ویژه نسل جوان اقدام شود چرا که شناخت خواجه تنها شناخت یک فرد یا یک دانشمند نیست بلکه شناخت او شناخت یک قرن در جهان اسلام است قرنی که به حق می توان آن را قرن طوسی نامید و شناخت خواجه در واقع شناخت اسلام، ایران و تشیع است.
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به جامعیت علمی خواجه نصیر الدین طوسی اشاره کرد و افزود: کمتر شخصی مانند او در فنون مختلف چیره دست بوده و در هر فنی اثر درجه اول به جای گذارده است. .
وی افزود: در میان بیش از 60 اثری که از او برشمرده اند کتابهای او در ریاضیات، کتاب درسی و سند علمی محسوب می شوند و تحریرهایی که بر اقلیدس و .. کرده در عالم اسلام و در دنیای غرب برای قرنها رسانه معتبری در تدریس هندسه بوده است. خواجه نصیر الدین طوسی در نجوم نیز رساله های متعددی دارد به ویژه در نجوم دستی در علم داشته و رصدخانه مراغه و زیج ایلخانی به نظارت و ریاست او به پایان رسیده است. وی در استفاده از آلات نجوم و دانش تنجیم رساله های متعددی دارد .
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به آثار علمی و فلسفه خواجه نصیر اشاره کرد و گفت: شرح اشارات خواجه در فلسفه کتاب رسمی حوزه های علمی ما در شناخت فلسفه بوعلی و مشاء است و در کلام "شرح تجرید الاعتقاد " او، کتاب درسی رسمی حوزه های ماست. در عرفان نیز آثار متعددی از او به جای مانده و کتاب "اساس الاقتباس" او در منطق یک کتاب جامع است که سرمایه منطق دوران اسلامی در این کتاب به زبان فارسی بیان شده است.
دکتر حداد عادل افزود: در اخلاق کتاب "اخلاق ناصری" خواجه یک کتاب اصولی در منطق اسلامی به زبان فارسی است و در ادبیات نیز کتاب "معیار الاشعار" او در علم عروض کتاب مرجع بوده و نثر فارسی او پاکیزه، استوار و خالی از حشو و زوائد و شعر فارسی او دلنشین است.
دکتر حداد عادل خواجه نصیر طوسی را مرد علم و ادب، مرد سیاست و ادب و ... خواند و در باب جامعیت خواجه به مقایسه نوع دانشمندان گذشته و امروز پرداخت و گفت: امروز الگوی دانشمندی خواجه منسوخ شده است و دیگر کسی به فکر تسلط بر همه انواع علوم نیست. هم ممکن نیست و هم جهان بینی عوض شده است اما این تخصصی که در روزگار ما باب شده معایب آن برای انسان بسی بیش از آن جامعیت است.
وی افزود: امروز دانشگاههای ما دانشمندانی تربیت می کنند که سطح گستره معلومات آنها اگرچه کمتر اما عمق معلومات آنها هر چه بیشتر است. عیب بزرگ این تخصص فقدان یک بینش جامع نسبت به انسان و جهان است و تخصص در روزگار ما یادآور همان تمثیل فیل در تاریکی مثنوی معنوی است. دنیای امروز ما چنین شده آنچه فراموش شده انسان است، انسان در خدمت علم قرار گرفته نه علم در خدمت انسان. خواجه نصیر و امثال او به معنی دقیق حکیم بوده اند حکیم با حکمت خود صاحب تصویر و تصوری یکپارچه و کلی از انسان و جهان است و جایگاه انسان و دانشهای او در این مجموعه و منظومه معلوم است.
حداد عادل به نقش فرد در تاریخ اشاره کرد و گفت: در فلسفه تاریخ یکی از نظریات نظریه "قهرمان در تاریخ" است و معمولا فیلسوفان تاریخ به این نظریه وقعی نمی نهند. برخی که تاریخ انگار هستند و به اصالت گذشت زمان معتقدند مثل مارکسیستها و حتی پوزتیویست، همه چیز را تابع زمان می دانند و نقش فرد را انکار و یا کمرنگ می خوانند اما اگر ما به نقش خواجه در روزگار حمله مغول توجه کنیم می بینیم نقش یک فرد به عنوان قهرمان در تاریخ چندان هم کمرنگ نیست.
دکتر حداد عادل در پایان به نقش فکری و تدبیری خواجه نصیر طوسی در جلوگیری از خونریزی های هولاکوخان و ارتقای علمی ایران اسلامی اشاره کرد و گفت: خواجه کسی است که در تعدیل رفتار هولاکو نقش بسیاری داشته است، در باب سقوط خلافت عباسی در بغداد و نقش او داوری های ضد و نقیضی است اما هر چه که بوده خواجه تلاش کرده با حکمت و تدبیر این سیل ویرانگر را در حد امکان مهار کند و جان دانشمندان و توده های مردم را نجات دهد.
پیش از سخنرانی دکتر حداد عادل دکتر اکبر ایرانی مدیرعامل مرکز پژوهشی میراث مکتوب نیز به ارائه گزارشی از اهداف برگزاری این همایش پرداخت و گفت: مؤسسه میراث مکتوب 18 سال قبل با هدف پژوهش، بازسازی و احیای آثار مفاخر بزرگ تمدن ایران اسلامی با حمایت وزارت فرهنگ تأسیس شد.
وی گفت: خواجه نصیر از مفاخر و ذخائر تمدن اسلامی است که او را معلم سوم نیز خوانده اند او یکی از شخصیتهای بزرگ ایران و اسلام است که افتخار داریم 5 اثر او را منتشر کرده و به مناسبت این همایش 10 اثر دیگر از آثار او و یا کتبی که درباره او نوشته شده است را منتشر کنیم.
به گزارش خبرنگار مهر، در افتتاحیه این همایش حبیب الله عظیمی معاون کتابخانه ملی ایران نیز طی سخنانی ضمن معرفی شخصیت علمی، فرهنگی و فلسفی خواجه نصیر به آثار موجود او درکتابخانه ملی ایران اشاره کرد و گفت: حدود 50 عنوان از کتب و رساله‌های خواجه نصیر در کتابخانه موجود است و در مخزن کتب خطی کتابخانه نیز بیش از 40 نسخه خطی وجود دارد و نسخه خطی شرح اشارات خواجه که به خط خود وی تحریر شده در گنجینه نسخ خطی نگهداری می شود و به همت مرکز پژوهشی میراث مکتوب نسخه چاپی فاکسی میلی آن به مناسبت این همایش در دسترس علاقمندان و پژوهشگران قرار می گیرد.
نظر شما