زینب (س)؛ بانویی مدافع حریم ولایت

به گزارش خبرنگار مهر در قم، حضرت زینب(س) در دامان پاک بانوی بزگوار اسلام حضرت فاطمه زهرا(س) و امام اول شیعیان علی(ع) متولد شد و لقب زینب را بر خود گرفت، «زینب» در لغت به معنای درخت نیکو منظرآمده و از «زین و اب»، یعنی زینب پدر گرفته شده است.

زینب(س) در دوران پنج سالی که در محضر رسول خدا بود از محبت‌ها و الطاف آن حضرت بهره‌های فراوانی برد. او عشق عجیبی به جد بزرگوارش رسول خدا داشت با او سخن می‌گفت و مسائل خود را برای او مطرح می‌کرد.

این بانوی ارجمند با اینکه در سنین پنج یا شش سالگی مادر خود را از دست داد، در همین حال چنان تربیت شده بود که از فاطمه(س) حدیث و روایت نقل کرده و چند تن از تاریخ نویسان و محدثان، سند خطبه «فدک» را به همین بانوی بزرگوار، یعنی حضرت زینب(س) رسانده و از او نقل کرده‌اند.

نقل چنین خطبه‌ای از طرف دختری که در سن پنج یا شش سالگی است و حفظ آن کلمات با آن همه بلاغت و جامعیت، دلالت بر کمال رشد و فهم و علم و دانایی او می‌کند و نقل روایات متعدد امیرالمومنین(ع) از این دختر درسن کودکی دلالت بر کمال و رشد این بانو دارد.

این بانو دارای القاب فراوانی است: عقیله بنی هاشم، عقیلة الطالبین، عقیلة النساء، عقیلة الوحی، عقیله قریش،‌ام المصائب، زینب کبری، صدیقه صغری، عالمه غیر معلمه، عارفه، عامله، شریک الحسین، محبوبه مصطفی، زاهده، باکیه، فاضله، وحیده، امینه الله، بطله الکربلا عابده آل علی، الکامله، شجاعه، فصیحه و...

از القاب حضرت زینب(س) که در روایات بسیاری آمده است «عقیله» یا عقلیه بنی هاشم به معنای زن ارجمند و یکتا در خاندان خود است و در سند خطبه فدک آمده که ابن عباس آن را از عقیله بنی هاشم یعنی زینب(س) نقل می‌کند.

حضرت زینب(س) در زمان خلافت کوتاه مدت پدرش نیز به ارشاد و تعلیم زنان کوفه اشتغال داشت و نقل شده است که زینب(س) در کوفه مجلس درسی برای بانوان تشکیل داد و برای آنها قرآن را تفسیر می‌کرد.

نقل شده که در دورانی که امام سجاد(ع) در حادثه کربلا بیمار بود مردم در مسائل شرعی به حضرت زینب(س) مراجعه کرده پاسخ لازم را می‌گرفتند.

سخن امام سجاد(ع) درباره دانش حضرت زینب(س) شاهد گویایی است بر این مطلب. در پایان خطبه حضرت زینب(س) در کوفه، امام سجاد(ع) به وی فرمود: «تو دانشمندی بدون داشتن استاد و خردمندی بدون آنکه فردی به تو چیزی آموخته باشد».
این بانو پرورش یافته در خاندان وحی بود از این طریق مردان وزنانی را که راسخان در علم و دانش بودند به ایشان مراجعه می‌کردند و دانش الهی را جویا می‌شدند.

محدثه از دیگر القاب بانوی مخدره است، بسیاری از محدثان از حضرت زینب(س) حدیث نقل کرده‌اند. از جمله ابن عباس خطبه حضرت زهرا(س) را از آن حضرت نقل می‌کند و چنین می‌گوید: «عقیله ما زینب(س) دختر علی برای من چنین نقل کرد...»
عقیله بنی هاشم در عبادت، عرفان و مناجات با حق، کم نظیر بود.

او همانند جد و پدر و مادر خود با خدای خویش راز و نیاز داشت و او را در حالات مختلف بسیار عبادت می‌کرد. آن حضرت در دوران زندگی خویش، هیچگاه تهجد و شب زنده داری و نماز شب را ترک ننمود. او آن چنان در عبادت معروف و مشهور بود که امام حسین(ع) با آن مقام و عظمتش در هنگام وداع آخر به خواهرش می‌فرماید: «خواهرم در نماز شب مرا فراموش مکن.»

برخی تاریخ نگاران نیز در این خصوص نقل کرده‌اند: «تهجد و شب زنده داری زینب(س) در تمام مدت عمرش، حتی شب یازدهم محرم ترک نشد به طوری که از حضرت سجاد(ع) روایت شده که فرمود: در آن شب عمه‌ام زینب را دیدم در جامه نماز نشسته و مشغول عبادت است.»

و در جای دیگری از حضرت سجاد(ع) نقل کرده‌اند: «همانا عمه‌ام زینب، همه نمازهای واجب و مستحب خود را در طول مسیر ما از کوفه به شام ایستاده می‌خواند و در بعضی از منزل‌ها به جهت گرسنگی و ضعف نشسته نماز گزارد زیرا سه شب بود غذایی را که به او می‌دادند میان اطفال تقسیم می‌کردچون آن مردمان(سنگدل) در هر شبانه روز به ما یک قرص نان بیشتر نمی‌دادند.»

یکی از خصوصیات حضرت زینب(س) زبان فصیح و بلیغ ایشان است که به دنبال بیدار کردن مردم سست ایمانی بود که بی‌درک و منطق دستخوش تبلیغات دستگاه دیکتاتوری بنی امیه بودند و امام حسین(ع) را به عنوان اخلالگر لازم القتل می‌دانستند و رساندن پیام مقدس حجت زمان و سرور آزادگان حضرت اباعبدالله حسین(ع) به عالمیان بود.

زینب با انجام رسالت عظیم خویش برهمگان و بخصوص بانوان ثابت کرد که انسان با فضیلت در برابر حوادث و جنایات و انحرافاتی که در جامعه صورت می‌گیرد نمی‌تواند ساکت و آرام باشد بلکه باید با تمام توان، تدبیر و اندیشه و با حفظ حیا، عفاف و پاکدامنی در مقابل انحرافات بایستد و در جامعه حضوری مفید داشته باشد.

یکی دیگر از ویژگی‌های حضرت زینب(س) همراهی و پرستاری در دشت نینواست. این فاضله نه تنها همراه برادرش امام سوم شیعیان از تمام داشته‌هایش دست کشید بلکه حامی قلب‌های زخم خرده زنان و فرزان یتیم یاران امام حسین(ع) و به پرستاری از مردان و زنان می‌پرداخت. بدین صورت شد که این روز ولادت این بانوی مخدره در کشور ایران با عنوان روز پرستار نام گرفت.

این بانو بار‌ها به یاری امام سجاد(ع) پیشوای چهارم شیعیان شتافته و پرستاری و حفظ جان آن حضرت را سر لوحه برنامه‌هایش قرار داده بود که در این باره امام سجاد علیه السلام می‌‏فرماید: شبی که فردای آن پدرم به شهادت رسید، من نشسته بودم و عمه‏ام زینب نزد من بود و از من به نیکو‌ترین صورت پرستاری می‌‏کرد.

این بانوی بزرگوار به قدری مورد احترام و ارجمن بود که این‌ها گوشه‌ای از القابش است با نگاهی به زندگانی گوهربارش می‌تواند عظمتش را جویا شد در تاریخ امده است که وقتی بر برادرش حسین(ع) وارد می‌شد و او مشغول تلاوت قرآن بود، قرآن را کنار گذاشت و به احترام زینب کبری(س) می‌ایستاد.

سرانجام بعد از سال‌ها رشادت و پیام رسانی اهداف کربلا حضرت زینب(س) در شب یک شنبه ۱۵ رجب سال ۶۳ هجرى قمرى در ضمن سفرى که به همراه همسر گرامیش عبداللّه بن جعفر یکی از شخصیتهای مشهور اسلام و از سخاوتمندان به نام و معروف عرب به شام رفته بودند، چشم از جهان بستند و بدن مطهر آن بانوى بزرگوار در همانجا دفن گردید.