دامداران آذربایجان شرقی در دام خشکسالی/ پیشنهاد اختصاص یارانه خشکسالی

به گزارش خبرنگار مهر در تبریز، خشکسالی شدید سال های 78 و 86 در آذربایجان شرقی با اثر مستقیم بر مراتع طبیعی، دامداری این استان به ویژه دامداری سنتی را به جهت آنکه تغذیه دام ها در این نوع دامداری از مراتع بهاره و تابستانی است، به شدت تحت تاثیر قرار داده و دامداران را به مخاطره انداخته است.

خشکسالی و کمبود آب و علوفه، پیامدهایی مانند لاغر شدن دام ها، انجام نشدن جفت گیری مناسب، حامله و آبستن نشدن آن ها و در مواردی نازا شدنشان، مریض شدن دام ها، نامرغوب شدن پشم، مو و پوست آن ها و در نهایت کاهش و نیز نامرغوب شدن گوشت و شیر دام ها را دارد.

علاوه بر خسارت شدید دامداری سنتی، کشت و تهیه علوفه موردنیاز دامداری صنعتی نیز در مواقع بروز خشکسالی با مشکلاتی مواجه می شود که نباید مورد غفلت قرار گیرد.

خطر حذف دام های مولد

"دامداران در شرایط خشکسالی ناچارند جمعیت دام مولد خود را حذف کنند که خطر جبران ناپذیری است" اینها را مدیر اموردام سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت و افزود: آثار خشکسالی، محدود به کاهش تولیدات دام نیست بلکه تضمین تداوم نسل دام های مولد را نیز زیرسوال می برد.

منوچهر باغبان حقی به خبرنگار مهر گفت: با توجه به اینکه 70 درصد دامداری های آذربایجان شرقی سنتی است این بخش بسیار بیشتر از دامداری های صنعتی از آثار سوء خشکسالی متاثر می شوند.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر به سبب گسترده بودن دامداری های سنتی آذربایجان شرقی کمک رسانی به این بخش نیز سخت تر است.

معاون امور دام سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی اضافه کرد: خشکسالی منجر به لاغر شدن دامها و نامرغوب شدن پشم، پوست و گوشت آن ها می شود؛ توان شیردهی دام را کم می کند و سرانجام دامدار به علت غیر اقتصادی شدن نگهداری دام بر اثر عوامل نامساعد، مجبور به دل کندن از دام یعنی منبع درآمد و مایه حیات زندگی خود می شود.

باغبان حقی خاطرنشان کرد: علاوه بر آثار خشکسالی بر مراتع، این آثار زیان بار خود را در بروز بیماری های دام و اثرات اقتصادی و اجتماعی زیر بخش دام جلوه گر می سازد.

وی توضیح داد: در شرایط خشکسالی، استرس ناشی از کمبود آب در دسترس دام‌ها، تراکم دام‌ها در اطراف مخازن و منابع آب، افزایش ذرات در هوا، کمبود خوراک دام بدلیل فقر مراتع و تغذیه دام‌ها از ریشه گیاهان سمی یا پس‌مانده زمین‌های پس از برداشت محصولاتی مثل گندم و سایر غلات موجب تضعیف قوای جسمانی و ضعف سیستم بدن دام‌ها می‌شود و زمینه بروز بیماری‌های عفونی، انگلی و متابولیک را در دام‌ها فراهم می‌کند.

این مقام مسئول در عین حال، هجوم دامداران به کشتارگاه‌ها برای کشتار دام ها به‌دلیل کمبود خوراک را از دیگر چالش‌های بخش دام بر اثر خشکسالی را دانست.

مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با بیان اینکه به ازای هر یک لیتر، 36 هکتار میزان برداشت علوفه در مراتع کاهش می یابد، افزود:در شرایط ترسالی از هر هکتار 929 کیلوگرم علوفه می توان برداشت کرد اما این رقم در شرایط خشکسالی به 375 کیلوگرم می رسد.

وی با اشاره به قیمت گوشت، خاطرنشان کرد:در خشسکالی اخیر 550 هزار راس دام از چرخه دامی آذربایجان شرقی خارج شدند که تبعات آن را اکنون نیز با بالا بودن قیمت گوشت قرمز می توان دید.

باغبان حقی، تصریح کرد: درصد قابل توجهی از تولیدات گوشت آذربایجان شرقی وابسته به دام است و کشتار خارج از برنامه دام در اثر خشکسالی بیشترین تاثیر را بر قیمت گوشت قرمز دارد.

وی در تبیین تاثیر خشکسالی بر دامداری های صنعتی نیز گفت: کاهش نزولات جوی، کاهش تولیدات گیاهی را در پی دارد که طبیعتاً در افزایش قیمت علوفه مصرفی دامداری های صنعتی موثر است و از لذا از منظر اقتصادی بر دامداری های صنعتی فشار وارد می شود.

مدیریت؛ راهکار کاهش خسارات خشکسالی

معاون امور دام سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در پاسخ به این سوال که راهکار کاهش خسارات خشکسالی چیست، "مدیریت" را راهکار مقابله با خشکسالی دانست و در عین حال افزود: کیفیت مقابله با آثار خشکسالی بر دام و نجات آن ها از نابودی در شرایط گوناگون، تفاوت دارد.

وی برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت برای مقابله با خشکسالی را ضروری توصیف کرد و یادآور شد: مدیریت بر بیماری های احتمالی، مدیریت منابع آب و مدیریت تغذیه دام، راهکار عمده کاهش خسارات این پدیده طبیعی است.

وی با اشاره به اینکه بدن دام در ایام خشکسالی مستعد ابتلا به انواع بیماری های انگلی و میکروبی می شود، افزود: واکسیناسیون علیه این بیماری ها می تواند احتمال در بروز خسارات احتمالی موثر باشد.

باغبان حقی، اضافه کرد: با توجه به محدودیت منایع قابل دسترس برای دام دامداری های سنتی، آبرسانی سالم و با کیفیت با تانکر در پرورش حیوان نقش موثری دارد.

معاون سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی، گرسنه نگه داشتن دام در مواقع خشکسالی را اشتباه بزرگ دامداران خواند و گفت: تغذیه دام با محوریت حداکثر استفاده از غذای مصرفی در خشکسالی فاکتور مهمی است که به راحتی می توان آن را مدیریت کرد.

پیشنهاد اعطای یارانه خشکسالی به دامداران

معاون امور دام سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به احتمال بروز خشکسالی در سال زراعی 89-90 پیشنهاد اعطای یارانه خشکسالی به دامداران در قالب اعطای تسهیلات با کارمزد پائین و نیز ارائه نهاده های خوراکی سوپسیددار را مطرح کرد.

وی گفت: پیش بینی ها نشان می دهد احتمالاً سال زراعی 89-90 سال تداوم خشکسالی ها در آذربایجان شرقی خواهد بود و لذا لازم است برای جبران بخشی از خسارات احتمالی به دامداران، یارانه خشسکالی به ترتیبی که مورد اشاره قرار گرفت به این قشر اختصاص یابد.

باغبان حقی، فعالیت افراد فرصت طلب و سودجو در شرایط خشکسالی را عامل تحمیل آسیب های مضاعف به دامداران دانست و گفت: دامداران که به‌علت کمبود علوفه مجبورند دام‌هایشان را به فروش برسانند با دلالانی مواجه‌ می شوند که دام‌های آن ها را به قیمت پایین خریداری و به قیمت بازار به متقاضیان عرضه می‌کنند.

وی افزود: اطلاع‌رسانی به دامداران برای عدم‌فروش دام به افراد فرصت‌طلب و سودجو و اتخاذ روش‌هایی برای کوتاه کردن دست دلالان از شرایط فعلی که به معضل و دغدغه‌ای برای دولت و تولید‌کنندگان تبدیل شده، ضروری است.

خشکسالی های اخیر در آذربایجان شرقی تجربه سختی را به دامداری ها و دامداران استان تحمیل کرد؛ تجربه‌ای که شاید بیش از هر چیز بتوان آن را محک و آزمونی برای مسئولان برای کاهش تبعات این پدیده طبیعی دانست.

به نظر می رسد باید برنامه‌ها، سیاستگذاری‌ها و راهبردهای مقابله با خشکسالی سمت و سوی هدفمندانه‌تر و هوشمندانه‌تر بگیرد و دامداران نیز با اراده بالا، خود را آماده نبردی سنگین با خشکسالی و کم آبی کنند که در این شرایط دست روی دست گذاشتن و تماشای وضع اسف بار تشنگی آسمان و زمین کارعاقلانه ای نیست.