آمار ضایعات کشاورزی اعلام نمی‌شود!/ دلایل افزایش ضایعات

به گزارش خبرنگار مهر، آمار تولید محصولات کشاورزی سالانه 100 میلیون تن عنوان شده است که بخش زیادی از این میزان تولید محصول تبدیل به ضایعات می شود.

آمارهای متفاوتی از میزان ضایعات بخش کشاورزی ارایه شده است اما بخش زیادی از تولیدکنندگان معتقد هستند که بین 20 تا 30 درصد از محصولات کشاورزی در کشور ما به ضایعات تبدیل می شوند که با احتساب تولید 100 میلیون تنی بخش زیادی از این محصولات تبدیل به ضایعات می شوند و حجم زیادی از سرمایه به هدر می رود. 

آمار دیگری که از سوی مرکز پژوهشهای مجلس در 2 سال پیش ارایه شده، میزان ضایعات محصولات کشاورزی را که از سوی وزارت جهاد کشاورزی منتشر شده نزدیک به 19 درصد عنوان می کند.

دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهشهای مجلس دراین ارتباط اعلام کرده بود: درباره میزان ضایعات محصولات کشاورزی در کشور برآوردهای متفاوتی ارائه می‌شود و در آخرین برآورد، وزارت جهاد کشاورزی حجم ضایعات محصولات کشاورزی را 85/18 درصد اعلام کرده است.

براساس این گزارش، 80 درصد ضایعات بخش کشاورزی در حدود 20 تا 25 درصد از محصولات بروز می‌کند که عمده این ضایعات هم در محصولات باغی اتفاق می افتند.

اما نکته ای که می تواند از دلایل اختلاف میان آمار بخش خصوصی و دولت باشد، تعریف متفاوت از ضایعات بخش کشاورزی است. براین اساس تعریف متولیان بخش کشاورزی از ضایعات این است که اگر محصولات کشاورزی پس ازبرداشت به هر دلیلی بدون استفاده و نامناسب برای بازار فروش باشند جزو ضایعات تلقی می‌شوند اما از دیدگاه کارشناسان، ضایعات محصولات کشاورزی از زمان کاشت شروع شده و تا مرحله عرضه به بازار ادامه می یابد.

ایجاد ضایعات کشاورزی در 4 مرحله

دراین رابطه دبیر انجمن ایمنی زیستی در گفتگو با مهر گفت: واقعیت این است که متولیان تولید در کشور از ارایه آمار رسمی خودداری می کنند و پژوهشگران هم دسترسی به آمار ندارند.

بهزاد قره یاضی افزود: آمارهای متفاوتی از میزان ضایعات محصولات کشاورزی ارایه می شود؛ بنابراین نمی توان نسبت به صحت این نوع آمارها اطمینان داشت و باید پژوهشگران دراین بخش حضور یابند.

وی با بیان اینکه ضایعات بخش کشاورزی در 4 مرحله ایجاد می شود، افزود: ضایعات محصولات کشاورزی در مراحل مختلف کاشت، داشت، برداشت و پس از برداشت اتفاق می افتد که در اولین مرحله در زمان کاشت به دلیل عدم آگاهی کشاورزان بذر بیش از میزان مورد نیاز استفاده می شود و بخش زیادی از بذور در این مرحله تبدیل به ضایعات می شوند.

معاون اسبق وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: درمرحله کاشت فواصل بطور دقیق درنظر گرفته نمی شود و به دلیل قوه نامیه گاهی پایین به همین جهت سطح سبز دربسیاری از محصولات مانند پنبه و چغندر قند  تا 15 درصد از سطح کاشت پایین تر بوده است که همین امرهم موجب ضایعات زیادی در محصولات کشاورزی می شود.

قره یاضی با اشاره به ضایعات در مرحله داشت، اظهار داشت: درمرحله داشت به دلیل عدم استفاده از فناوری های نو بویژه محصولات تراریخته بیشترین میزان مبارزه با آفات و خسارات از آفات ایجاد شده است و مسئولان دولتی هم از این فناوری های نو استقبال نمی کنند.

این کارشناس در ادامه بااشاره به مرحله برداشت، افزود: ماشین آلات فرسوده و عدم آموزش صحیح برای زمان مناسب برداشت از مواردی هستند که منجر به ایجاد ضایعات در محصولات می شوند.

دبیر انجمن ایمنی زیستی با تاکید بر افزایش ضایعات پس از برداشت، تصریح کرد: در سبزی، صیفی، میوه و گلهای شاخه بریده کمتر کشوری مانند ایران چنین حجم ضایعاتی را پس از برداشت دارد و بخشی از این محصولات پس از عرضه به بازار آنقدر فاسد هستند که قابلیت استفاده ندارند و حتی به میوه های لب جوبی هم مشهورند.

قره یاضی این مشکلات را ناشی از سوء مدیریت دانست و گفت: در حال حاضر فناوریهای بسیار مدونی وجود دارد که می توان از آنها برای افزایش انبار داری محصولات استفاده کرد. البته اخیرا در ارومیه بخشنامه‌ای از سوی وزارت جهاد کشاورزی صادر شده که براساس آن، فقط به سردخانه های کنترل اتمسفر مجوز داده می شود و این اقدام خوبی است.

وی افزود: در ضمن با استفاده از فناوری نانو می توان اتیلن را جذب موجب افزایش انبارمانی میوه و سبزی شد، این فناوری هم باید مورد حمایت وزارت جهاد کشاورزی قرار بگیرد و به این ترتیب امید آن می رود که ضایعات کشاورزی کاهش یابد.

در واقع نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و عدم آگاهی کشاورزان از روش های درست در کنار مقاومت مسئولان در کاربرد فناوری های نو از مواردی هستند که سهم زیادی را در افزایش میزان ضایعات ایفا می کنند.