به گزارش خبرنگار مهر، احمد تویسرکانی امروز سه شنبه در همایش ملی استفاده از حقوق مالکیت معنوی در حمایت از فرش دستباف ایرانی گفت: فرش دستباف ایرانی و دانش صنعتی نهفته آن محصول تلاش نسل‌ها در فرآیندهای پویای اجتماعی، فرهنگی جامعه و منعکس کنده تاریخ و تمدن ارزش های ایرانی است. این میراث فرهنگی زنده بوده و به طور مداوم بازتولید می‌شود.
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور افزود: از همین رو هنرمندان و صنعتگران در این هنر صنعت نماهای نوینی از کارهای سنتی را عرضه می‌دارند، این در حالی است که سنت و فرهنگ مقوله‌ای نیست که تنها از طریق تقلید در تکثیر ادامه حیات دهد بلکه در بطن آن ابداعات و خلاقیت‌هایی متولد می‌شود؛ بنابراین خلاقیت‌های فرهنگی- سنتی محصول تعاملی پویا میان خلاقیت‌های محلی و فردی است.
وی تصریح کرد: میراث هنری یک جامعه دارای کارکردهای مهمی به لحاظ اجتماعی، معنوی و فرهنگی است لذا از آنجا که منشاء خلاقیت و ابداع محسوب می‌شود در توسعه اقتصادی جامعه نیز ایفای نقش می‌کند، ضمن اینکه استفاده از عناصر فرهنگ سنتی به عنوان منبع خلاقیت‌های معاصر می‌تواند در خدمت توسعه اقتصادی جامعه برخوردار از این سنت‌ها قرار گیرد چرا که زمینه ساز شکل‌گیری بنگا‌ه‌های کوچک اقتصادی در سطح محلی و توسعه اقتصادی خاستگاه این سنت‌ها و فرهنگ‌ها است.
به گفته تویسرکانی، در این کارکرد اقتصادی حقوق مالکیت معنوی با فراهم آوردن حمایت حقوقی برای خلاقیت‌های مبتنی بر سنت می‌توان جوامع محلی را قادر ساخت تا اقدام به تجاری سازی محصولات هنری خود کرده و مانع بهره گیری رایگان رقبا از این میراث شوند.
وی ادامه داد: بازاریابی برای این محصولات راهی برای نشان دادن هویت فرهنگی جوامع ایرانی به شمار می‌رود و به حفظ تنوع فرهنگی در راستای توسعه پایدار کمک می‌کند.
تویسرکانی گفت: با شرایط امروزی فرش دستباف با ویژگی اصیل بیان می‌شود که می‌تواند به عنوان یک اثر از حمایتهای قانون بهره مند شود. برهمین اساس، در حقوق مالکان، تولید کنندگان و تجار تشریفات خاصی پیش بینی شده است اما هیچ‌یک از این دو حوزه حقوق مالکیت معنوی در شرایط حقوقی نمی‌تواند حمایت حقوقی همه جانبه‌ای را با توجه به ویژگی های صنایع دستی به نحو کامل تامین کند.
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گفت: جدید بودن یا اصیل بودن در کپی رایت لازمه حمایت از محصول یا اثر در معاهدات بین المللی یا قوانین داخلی حقوق مالکیت معنوی در کشور ما است در حالی که هنر صنعت فرش به عنوان یکی از شاخه‌های صنایع دستی تنها با چنین ویژگی‌هایی توصیف نمیشود.
وی اظهار داشت: به منظور رعایت توازن میان حفظ و حراست از این میراث از یک سو و بهره برداری تجاری از آن نظام حقوق مالکیت معنوی باید راه حلی را برای برقراری توازن میان حقوق پدید آورنده در جامعه به عنوان عرضه کننده این میراث پیدا کند. به عبارت دیگر، تعادلی میان حقوق فردی و خصوصی به عنوان مبنای حقوق مالکیت معنوی امروزی و حقوق جمعی و غیرخصوصی به وجود آید.
وی ادامه داد: میراث فرهنگی و هنری هر جامعه شرایط خاصی را برای حمایت می‌طلبد که در نظام کنونی حقوق مالکیت معنوی به نحو قابل قبولی پوشش داده نمیشود. بر همین اساس، پاسخگویی به این مهم برای مدت 10 سال از سال 2001 میلادی در وایپو دنبال می‌شود و ایران نیز در آن مشارکتی فعالانه دارد.
تویسرکانی در تشریح اقدامات نظام حقوق مالکیت معنوی کشور در رابطه با فرش دستباف خاطرنشان کرد: پایه‌های اصلی حمایت از صنایع دستی از جمله فرش دستباف با تصویب قانون حمایت از نشانه‌های جغرافیایی در سال 93 و قانون ثبت اختراعات و نیز طرح‌های صنعتی و علایم تجاری در سال 86 که به ابتکار سازمان ثبت به تصویب مجلس رسیده فراهم آمده است که مبنای لازم را برای حمایت از فرش دستباف در قالب نشانه‌های جغرافیایی، علایم تاییدی و جمعی و یا نامها و علایم تجاری ایجاد کرده‌اند.
وی در تشریح الحاق به معادهدات چند جانبه گفت: تا سال 80 ایران تنها به کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی ملحق شده بود ولی در همین سال الحاق به وایپو و در سال 82 عضویت در موافقت نامه و پروتکل مادرید در مورد ثبت بینالمللی و علایم تجاری و موافقت نامه دیگری در مورد حمایت از نشانه‌های منبع و در سال 83 پیوستن به موافقت نامه لیسبون در حمایت از اسامی مبداء جغرافیایی و ثبت بینالمللی آنها بستر حقیقی مناسبی را برای تامین حمایتهای داخلی از هنر صنعت فرش به سایر کشورها به ویژه بازارهای هدف صادراتی فراهم می‌آورد.
تویسرکانی گفت: متعاقب آغاز به کار کمیته بینالمللی IGCدر وایپو برای دستیابی به یک نظام حمایتی بینالمللی برای فولکور دانش سنتی و منابع ژنتیک در سال 2001 سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اقدام به تشکیل یک کمیته ملی متشکل از سازمان‌های ذیربط در این زمینه کرد که ماموریت آن پیگیری منظم مباحث مطروحه در کمیته و برسی مواضعی بود که ایران باید در قبال این مباحث اتخاذ کند.
وی خاطرنشان کرد: در تکمیل فعالیتهای فوق سازمان ثبت پروژه‌های تحقیقاتی ویژه ملی را در زمینه حمایت فولکلور و دانش صنعتی که هنر صنعت فرش ایران در این چارچوب قرار می‌گیرد در این رقابت منصفانه تدارک دیده است.
رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از آمادگی این سازمان برای همکاری با مرکز ملی فرش ایران در شناسایی یک نظام حمایتی موثر برای فرش دستباف ایران خبر داد.
نظر شما