نگاهي به مشكلات ناباروري در دنيا و ايران ؛ سالها در آرزوي شنيدن صداي يك نوزاد

به دنبال آدرس مطب پرشك ديگري است تا شايد بتواند مشكل آنها را حل كند وبا تولد موجود كوچكي زندگيشان را نجات بخشد.  بار ديگر به نشاني نگاهي مي اندازد ... سوالات دوباره در ذهنش تكرار مي شود ... يعني اين دكتره مي تونه علت بچه دار نشدن ما را تشخص بده ... يا اينم مثل اوناي ديگر فقط پول مي گيره و يك مدتي دلم را به اينكه حتما بچه دار مي شي خوش مي كنه؟سئوالي كه خيلي ها به دنبال جوابش مي گردند و براي يافتن پاسخ ، هر از چند گاهي بخت خود را به آزموني تازه مي سپارند.و در اين ميان معمولا زنان بيشتر در معرض اتهام هستند! 

آري ! در دنيا و به ويژه در كشور ما در صورت وجود مشكل در زمينه باروري از همان ابتدا و بدون بررسي علت ها نگاه و انگشت هاي اتهام  به سوي زنان نشانه مي رود و سبب بروز مشكلات روحي و رواني زيادي براي آنان مي شود. در صورتي كه به گفته متخصصان و محققان اين نظرات اشتباه وغيرعلمي است چون بر اساس پژوهش هاي انجام شده سهم زنان و مردان در ناباروري با يكديگر برابر است.

از سوي ديگراگرچه "ناباروري" تنهاعلت ايجاد تفكر طلاق در ذهن زوجين نيست و بسياري از آنها اعتقاد دارند كه اين خواست خدا بوده، اما بايد گفت كه امروزه بسياري از طلاق ها ناشي از ناباروري يكي از زوجين است و اغلب اين زنان هستند كه به خاطر نازايي گناهكار شناخته مي شوند، حتي اگر مشكل ناشي از مرد باشد.

در واقع ناباروري، براي بسياري از زوج ها، لكه ننگي است كه مي تواند به طرد آنها منجر شود و به دليل وجود اين باور كه نازايي ناشي از تاثير نيروهاي اهريمني است، بسياري از زوج هاي نابارور ابتدا به درمان هاي سنتي و مذهبي روي مي آورند و بدين ترتيب معالجات متعارف را به تاخير مي اندازند.

و ايندر حالي است كه در آخرين دهه هاي قرن بيستم، دنيا شاهد پيشرفتهاي بسياري در زمينه درمان ناباروري بوده درمانهايي كه آرزوهاي بسياري از زوج ها را براي شنيدن صداي خنده يك كودك برآورده كرده است؛ با وجود اين بر اساس آمار سازمان بهداشت جهاني (who) بيش از 80 ميليون نفر در دنيا از ناباروري رنج مي برند.

همچنين بر پايه آمارهاي جهاني، هفت  تا 10 درصد ازدواج ها منجر به ناباروري مي شود و مطالعه اي  كه در اين زمينه در غرب تهران انجام شده است نيز ميزان 10 درصدي ناباروري  را نشان مي دهد كه در اين صورت يك ميليون و 500 هزار  زوج نابارور در كشور وجود دارد كه همه آنان به در مان اميدوارند.

به گفته برخي از كارشناسان، ايران هم اكنون از لحاظ تحقيقات و عمل در زمينه ناباروري حرف اول را در ميان كشورهاي جهان اسلام مي زند . حتي پيش از افتتاح اولين مركز درمان ناباروري در ايران (1368-1367 )، نيز بسياري از دانشمندان و پزشكان ايراني به درمان زوجهاي نابارور علاقه بسياري نشان مي دادند بنابراين با گذشت زمان و پيشرفتهاي انجام شده ، ايران به قطب اينگونه درمانها در خاورميانه مبدل شده است .

با توجه به موافقت علماي شيعه با درمانهاي نوين نا باروري، مسئولان قانونگذار نيز به اين مشكل اهميت داده و بر همين اساس انجام پژوهش در مورد زمينه هاي مختلف مذهبي ، اخلاقي، جامعه شناختي و فقهي و حقوقي مربوط به اين درمانها اهميت ويژه اي يافته است. زيرا اسلام ديني است كه پيروان را ترغيب مي كند درماني براي رنج خود يافته و آنها را به معالجات پزشكي تشويق مي كند، لذا لقاح مصنوعي در واقع به طور حيرت انگيزي در كشورهاي اسلامي  وخاور ميانه جا افتاده است.

سهم زنان و مردان در ناباروري مساوي است

رئيس پژوهشكده جنين شناسي رويان در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر با بيان اينكه برخي از زنان و مردان به علت هاي شناخته شده و يا ناشناخته نابارور مي شوند و سهم زنان و مردان در اين ناباروري ها يكسان است، مي گويد: وجود برخي مسائل فرهنگي سبب شده كه به اشتباه زنان در ناباروري مقصر بدانند اما در مورد هيچ كدام از اين مسائل فرهنگي سند علمي ندارد و فقط مي تواند توجيهي براي كساني باشد كه خواهان ازدواج هاي مكرر هستند.

دكتر سعيد كاظمي آشتياني در زمينه هزينه اين نوع درمان مي گويد: تاكنون در هيچ كدام از بخش هاي دولتي و خصوصي تعرفه مشخصي براي درمان ناباروري ارائه نكرده اند و هزينه ها به صورت متغير و نامتناسب است به گونه اي كه  در برخي مراكز تعرفه ها سه تا چهار برابر مراكز ديگراز بيمار اخذ مي شود .

وي با بيان اينكه مسئولان نظارت جدي بر مراكز درمان ناباروري ندارند ، اظهار مي دارد: با وجود اينكه ميزان موفقيت درمان ناباروري در مراكز مختلف تا 40 درصد هم مي رسد اما متاسفانه چون در اغلب اين مراكز اطلاعات مطلوب و درستي به بيماران داده نمي شود بنابراين ميزان موفقيت كاهش يافته و اين باعث شده تعداد دفعات مراجعه بيماران بيشتر و به دنبال آن هزينه ها افزايش يابد.

دكتر كاظمي آشتياني مي گويد: مشخص نكردن تعرفه هاي درمان ناباروري در مراكز دولتي و خصوصي كشور به وسيله مسئولان  وزارت بهداشت سبب شده، يك عمل در مراكز مختلف درماني از  400 هزار تومان تا يك ميليون و 500 هزار تومان از مردم پول دريافت شود بنابراين مشاهده مي شود كه هيچ تناسبي ميان اين دو مبلغ وجود ندارد.

وي با تاكيد بر اينكه حتي در بخش دولتي نيز  هنوز تعرفه مشخصي وجود ندارد ، افزود: از يك سو ميزان هزينه هاي دريافتي درمان ناباروري در مراكز دولتي به گونه اي  است كه  ديگر جايي براي توسعه تجهيزات وجود ندارد و از سوي ديگر همين هزينه ها در مراكز خصوصي نيز چند برابر است. در صورتي كه بايد با تعيين تعرفه ها ضريبي هم براي سود و استهلاك  درنظر گرفته شود تا شاهد تفاوت هاي فاحش هزينه هاي درمان ناباروري نباشيم.

وي مي گويد: با تصويب قانون اهداي جنين به زوج هاي نابارور در مجلس ششم و تائيد شوراي نگهبان، به وزارت بهداشت و درمان كشور فرصت سه ماهه اي داده شد كه براي اين موضوع كه مراحل آن  قانوني شده بود، آئين نامه اجرائي تدوين كنند اما پس از گذشت   ماهها ازتصويب اين قانون هنوز هيچ اقدامي در اين مورد نشده است.

رئيس پژوهشكده جنين شناسي رويان  اظهار مي دارد: امروزه فروش و تجارت جنين مهمترين بحث در دنيا است كه بايد براي آن فكر اساسي كرد.  و گر درباره جلوگيري از فروش جنين اقدامي صورت نپذيرد اين موضوع مورد سوء استفاده سودجويان در دنيا قرار خواهد گرفت.

وي تصريح مي كند: در بسياري از كشورهاي دنيا فروش جنين و نگاه به آن به عنوان يك فعاليت اقتصادي، غير اخلاقي تلقي مي شود كه تدابيري هم براي آن انديشيده شده است اما بايد در اين زمينه كارهاي فرهنگي صورت گيرد.

رئيس پژوهشكده جنين شناسي رويان مي گويد: متاسفانه در كشور ما هم به علت اينكه هنوز كار اهداء جنين به صورت رسمي آغاز نشده است، برخي با دادن مبالغي جنين را مي خرند.

دكتر كاظمي آشتياني با بيان اينكه عدم تدوين آئين نامه اجرايي درباره قانون اهداء جنين بسياري از زوج هاي نابارور را دچار سرگرداني كرده است، اظهار مي دارد: تاخير در تدوين اين آئين نامه  به وسيله وزارت بهداشت،  به علت وجود برخي مسائل در اجراي اين قانون بوده كه نوشتن و عملياتي كردن آن را با مشكل روبرو كرده است.

وي  مي گويد: يكي از مشكلات اجرايي قانون اين است كه شناسايي پدر و مادر بيولوژيك به وسيله فرزند و اينكه بايد در چه سني آنها را بشناسد  و چون اين موضوع در دنيا موضوع جديدي است، مدتي طول مي كشد تا اين قانون در كشور نهادينه شود.

وي تصريح مي كند: بايد در اين آئين نامه مشخص شود كه جنين متعلق به چه كسي بوده است و اينكه آيا كودكان به دنيا آمده بايد از اين موضوع آگاه شوند يا نه و اگر بايد آگاه شوند بايد در چه سني به وي اطلاع داده شود ، اما هنوز هيچ كدام از اينها براي مردم و مسئولان ذيربط مشخص نيست. 

سازمان تامين اجتماعي ناباروري را به عنوان بيماري قبول ندارد

قائم مقام مركز درماني ابن سينا در خصوص درمان ناباروري ها مي گويد: درمان ناباوري تعرفه اي ندارد چون در كشور ما نازايي يك بيماري محسوب نمي شود ، بنابر اين همين امر موجب شده زوجهاي جوان نابارور از پس هزينه هاي سنگين آن بر نيايند .

اين متخصص جنين شناسي و باروري مي گويد: متاسفانه سازمان هاي بيمه گر در كشور ناباروري را جز بيماري محسوب نمي كنند و اين استرسي را در زمينه پرداخت هزينه درمان براي زوج هاي نابارور ايجاد مي كند كه موجب كاهش ميزان موفقيت آنها در درمان مي شود. 

وي مي افزايد: در بسياري  از كشورهاي دنيا، نازايي به عنوان بيماري محسوب مي شود و سازمان هاي بيمه گر تا سه بار هزينه درمان آن را تقبل مي كنند ، اما متاسفانه در ايران ناباوري جزء درمان هاي لوكس محسوب مي شود و سازمانهاي  بيمه گر هزينه اين گونه درمان ها را قبول نمي كنند.

دكتر غفاري مي گويد: متاسفانه به علت هزينه هاي زياد ناشي از درمان نازايي و عدم قبول هزينه آن توسط بيمه گر ها، بسياري از خانواده ها مجبوربه فروش لوازم زندگي خود مي شوند تا از اين طريق بتوانند اين هزينه را تهيه كنند ولي از آنجا كه موفقيت اين درمان ها در دنيا صد در صد نيست، استرس  زيادي در زوج هاي جوان ايجاد مي كند كه تاثير منفي بر روند درمان خواهد داشت.

وي ادامه مي دهد: بر اساس مشاهدات زوج هاي ناباروري كه تحت پوشش بيمه هاي تكميلي هستند و هزينه درمان آنها به وسيله بيمه پرداخت مي شود  ، شانس بيشتري در موفقيت درمان ناباروري خود داشته اند چون بسياري از استرس ها و نگراني هاي ناشي از سختي تهيه هزينه هاي آن را ندارند. 

دكتر غفاري تصريح مي كند: طبق آمارهاي جهاني 10 تا 15 درصد زوج ها در سنين باروري توانايي باروري را ندارند اما با پيشرفت علمي در اين زمينه مي توان گفت كه 85 تا 90 درصد اين ناباروري ها با تكنيك هاي پيشرفته و بقيه آنها نيز هم با استفاده از راه هايي نظير اهداء جنين قابل درمان است.

مديرغدد توليد مثل پژوهشكده ابن سينا اظهار مي دارد: فقط درصد جزئي از اين ناباروري ها آن هم به علت هايي نظير عدم توانايي نگهداري جنين در داخل رحم و يا نداشتن رحم امكان درمان وجود ندارد كه البته اين مشكل هم امروزه از طريق رحم هاي اجاره اي قابل حل است.

دكتر غفاري درباره ميزان سهم زنان و مردان در ناباروري مي گويد: 20 درصد علت ناباروري ناشناخته است و در بقيه موارد ميزان ناباروري در زنان و مردان مساوي است همانطور كه در باروري نيز اين ميزان براي زوجين يكسان است .

ايجاد  مشكلات پزشكي و بهداشتي با بي قانوني در زمنيه اهداء جنين 

اين متخصص جنين شناسي و باروري درباره اهداء جنين در شرايط كنوني باتوجه به عدم تدوين آئين نامه اجرايي مي گويد: هم اكنون اهداء جنين به توافق دو طرف گيرنده و دهنده جنين بستگي دارد و ممكن است حتي بسياري از افراد بدون گرفتن پول جنين اهداء كنند،  اما مسئله مهم بي قانوني در زمينه اهداء جنين است كه موجب بروز مشكلات پزشكي مي شود.