به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی آثار منتشر شده در حوزه ادبیات مقاومت و دفاع مقدس با حضور مرتضی سرهنگی، مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری و نصرت‌الله صمدزاده مدیر کتابخانه جنگ حوزه هنری برگزار شد.
این نشست که عصر چهارشنبه 21 اردیبشهت ماه در غرفه سوره مهر در بیست و چهارمین نمایشگاه کتاب برگزار شد، بیشتر به بحث خاطره نویسی در ادبیات جنگ اختصاص داشت که سرهنگی در این باره گفت: کتاب "دا" برای ما یک نقطه درخشان و درس‌آموز بود، ولی آیا همه زهرا و اعظم حسینی هستند که 7 سال مراوده داشته باشند تا کتابی مانند "دا"خلق شود؟ و آیا می شود برای نگارش هر اثری چنین روندی طی شود؟ قطعا نمی شود ولی "دا" یک جریان در ادبیات دفاع مقدس ایجاد کرد.
وی ادامه داد: با این کتاب پس از سال ها یک جریان و رشدی در همه کتاب های دفاع مقدس ایجاد شد که آن هم خاطره‌نویسی جنگ است. ما در سوره مهر به زودی کتابی منتشر می کنیم که خاطرات پسر 16 ساله ای است که خاطراتش از چند سال اسارت را نوشته است. 10 سال طول می کشد تا این کتاب 800 صفحه ای نوشته شود و این موضوع خیلی اهمیت دارد که او زمانی که این خاطرات را با قبول خطرات و سختی زیاد می نوشته است بر اهمیت ثبت خاطرات برای خودش و مملکتش واقف بوده است.
مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری درباره جریان خاطره نویسی توسط اسرای ایرانی عنوان کرد: اسیران ایرانی آنقدر که برای نوشتن خاطرات جانشان را به خطر می انداختند، برای به دست آوردن لباس و غذا خطر نمی کردند و وقتی ما 50 هزار آزاده بازگشته به وطن داشتیم، یعنی 50 هزار عنوان کتاب داریم و باید یک سازمان برای ثبت و حفظ این خاطرات وجود داشته باشد.
سرهنگی اضافه کرد: ما پس از 22 سال در تدارک کتاب خاطرات خلبان های جنگ هستیم و امروز دیگر دغدغه تدوین خاطرات جنگ در خیلی افراد ایجاد شده است و در سال های آینده به جایی می رسیم که دیگر نیاز به حضور مولف در کنار راوی نیست؛ گرچه به شخصه معتقدم لازم است یک مشاور در کنار راویان خاطرات باشد.
وی با تاکید بر اینکه ادبیات جنگ، نقطه تحولی به نام "دا" داشت، بیان کرد: جزئی نگری یکی ازویژگی هایی است که با کتاب "دا" به دیگر آثار اینچنینی وارد شد. در این کتاب، راوی زن است و صدای زن صدای زندگی است؛ در حالی که جنگ ضد زندگی است و این کنتراست در کتاب قابل توجه است.
این نویسنده افزود: ما امروز در طلایی ترین دوران ادبیات جنگ هستیم و 2 دهه فرصت داریم ازاین فرصت بهره ببریم. آنچه تا الان انجام داده ایم در اندازه خودمان بوده و نه در اندازه جنگ و اگر بخواهیم به کارهای زمین مانده نگاه کنیم نمی توانیم از خجالت سرمان را بالا بگیریم.
معیارهای داستان‌نویسی در خاطره‌نویسی قابل پیاده‌سازی نیست
در ادامه نشست، صمدزاده با اشاره به اینکه نباید حوزه خاطره نویسی را با معیارهای داستان‌نویسی سنجید، عنوان کرد: تقلب در روایت خاطرات پذیرفتنی نیست و اصل یک واقعه را مخدوش می کند. به همین دلیل نباید معیارهای داستان نویسی را در خاطره نویسی هم پیاده کرد.
وی ادامه داد: آنچه در حوزه تاریخ نگاری در ایران داریم عمدتا وارداتی بوده و حرکت های داخلی نوپا هستند که امید است در آینده به جای مطلوبی برسد، ولی در بحث خاطره نویسی آنچه زمینه پرورش آن در کشور ما شده است، همان پیشینه فرهنگی و ادبی است که از ادبیات داستانی به ما رسیده است.
مدیر کتابخانه دفاع مقدس حوزه هنری با اشاره به کتابی که خاطرات اسیر 16 ساله را روایت می کند و در سوره مهر زیرچاپ است، تاکید کرد: چه کسی به این اسیر نوجوان آموخته که در روزهای سخت اسارت خاطراتش را بنویسد؟ به اعتقاد من همان ریشه فرهنگی به طور ناخودآگاه او را به این کار هدایت کرده است.
صمدزاده افزود: گرچه تهاجم عراق به ایران نظامی بود، ولی دفاع ما بیشتر فرهنگی بوده و نکته دیگری که در بحث خاطرات جنگ مهم است، آثار به جا مانده از زنان ایرانی است که خاطراتشان از دوران جنگ و تاثیر این واقعه بر زندگی‌شان را روایت می کنند. همه اینها باعث شده که ما تعداد قابل توجهی آثار تولید شده در ژانرهای مختلف ادبی درباره جنگ داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه چنین جریان ادبی نیاز به نقد دارد، تاکید کرد: بیش از 3هزار عنوان اثر مکتوب از خاطره و داستان تا آثار مستند و پژوهشی درباره جنگ داریم که از این به بعد نیاز داریم جریان نقد متولد شده و آنها را بررسی کند. نباید جریان خاطره‌نگاری جنگ در "دا" بماند. ما امروز جریان نقد را کم داریم.
در پایان نشست سرهنگی تصریح کرد: قیمت تمام شده جنگ هنوز برای ما درنیامده است و به همین دلیل عکس‌العمل خوبی در قبال رزمندگان و آثار مرتبط با جنگ نداریم. اگر می دانستیم جنگ چه خسارتی به ما تحمیل کرده است، قدرسربازان جنگ را بیشتر می دانستیم.
نظر شما