به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی کتاب "روشهای تحقیق کیفی در علوم ارتباطات" تألیف تامس لیندلف و برایان تیلور با حضور دکتر عبدالله گیویان (مترجم کتاب)، دکتر حسام‌الدین آشنا، دکتر محمد رضایی و دکتر نعمت‌الله فاضلی عصر دوشنبه 26 اردیبهشت در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
کتاب "روشهای تحقیق کیفی در علوم ارتباطات" توسط دکتر عبدالله گیویان ترجمه و از سوی انتشارات همشهری منتشر شده است.
در این نشست دکتر نعمت الله فاضلی استاد مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه تلاشهای کمی صورت گرفته در علوم اجتماعی و علوم انسانی در ایران ناکام بوده و به نتایج مطلوب منجر نشده گفت: از اولین کسانی که معتقد بود کارهای کمی مناسب علوم اجتماعی نیست، احسان نراقی بود.
وی در ادامه آگاهی اندک اساتید این حوزه‌ها با روشهای تحقیق و استانداردهای جهانی را در این زمینه مؤثر دانست و گفت: در حال حاضر نیز برخی اساتید دانشگاهی ما مایل و راغب به پیش رفتن بر اساس استانداردهای جهانی نیستند و همین روشهای کمی را ادامه می‌دهند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: بخش دیگر این کمی گرایی به فضای دانشگاهی و آکادمیک ما برمی‌گردد. به این معنا که فضای دانشگاهی اجبار و الزام لازم به اساتید برای نوآوری و خلاقیت و مطالعات جدی تر را ندارد.
فاضلی در پایان با اشاره به اینکه اعتدال روش شناختی را قبول دارد گفت: اعتدال روش شناختی مورد قبول من است اما این نکته را باید مورد توجه داشت که روشهای کمی در ایران معضل توسعه علمی بوده‌اند.
در ادامه این نشست دکتر خوش گفتار استاد و پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین کلاسهای درس در دانشگاهها کلاس روش تحقیق است گفت: کلاس روش تحقیق یکی از مهمترین کلاسهای دانشگاهی است.
وی افزود: اشتباه است که روش کمی گرایی و کیفی گرایی را مقابل هم ببینیم. چرا اصلاً باید این دو روش در مقابل هم باشند؟! هر حوزه و رشته‌ای می‌تواند رویکرد و روش خاص خود را نسبت به موضوع داشته باشد.
وی تصریح کرد: این مرزبندی و سقف بندی باید از پیش پای علوم اجتماعی و علوم ارتباطات برداشته شود. کمی گرایی و کیفی گرایی اصلاً روبرو و مقابل یکدیگر نیستند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: هم روش کمی گرایی و هم روش کیفی گرایی حائز اهمیت هستند و نباید یکی از این دو روش جایگزین روش دیگر شود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه مدتهای زیادی است که مترجم و دغدغه‌های او را می‌شناسد گفت: حدود سی سال است که مترجم کتاب(دکتر گیویان) و دغدغه‌های او را می‌شناسم. برای او علوم ارتباطات چند بعدی است و ترجمه این اثر به معنای این نیست که او خواسته باشد پارادایمی (کیفی گرایی) را جایگزین پارادایمی دیگر (کمی گرایی) کند.
وی در پایان یادآور شد: ترجمه این کتاب جای تقدیر بسیار دارد. ترجمه این کتاب و امثال آن باعث می‌شوند ادبیات این حوزه غنی شود.
در ادامه این نشست دکتر محمد میناوند استاد دانشکده صدا و سیما به اشاره به اینکه در حال حاضر از یک خواب علمی بیدار شده‌ایم گفت: زمان کنونی زمانی است که از یک خواب علمی بیدار می‌شویم. سؤال این است که آیا هر آنچه که به دست ما رسیده را باید پذیرفت.
وی در ادامه با اشاره به اینکه نقد مترجم در ابتدای این کتاب از نکات قابل توجه آن است گفت: نقد مترجم در ابتدای این کتاب نشان دهنده این موضوع است که هر آنچه که به ما رسیده را نباید مورد پذیرش قرار داد. مترجم در ابتدای این کتاب نقدی به روشهای جامعه شناسی رایج و علوم اجتماعی دار د.
وی در ادامه با اشاره به اینکه عصر حاضر دوران "همچنین" است گفت: عصر کنونی به تعبیری دوران همچنین است. به این معنا که اگر چیز جدیدی وارد عرصه شد نباید چیزهای قدیمی به کنار نهاده شوند.
این محقق در ادامه یادآور شد: این کتاب به ما یاد می‌دهد که در مورد مفاهیم و پرسشهای کمی پرسشهای نابجا نباید کرد. به عبارت دیگر در مورد پدیده‌ها و مفاهیم کمی نباید پرسشهای نابجای کیفی داشت. بر این اساس می‌توان از پدیده‌ها پرسشهای چگونه، چرا و چقدر داشت. این کتاب به ما می‌آموزد در مورد پدیده‌ها پرسشهای فقط کمی نداشته باشیم.
وی تصریح کرد: دغدغه کتاب این است که کجا پرسش کمی را باید لحاظ کرد و کجا پرسش کیفی. بر این اساس ابتدا باید دید که سؤال چیست و با توجه به سؤال و پرسش روشی که ما را به جواب برساند را اتخاذ کرد و در پیش گرفت.
نظر شما