سارقان علم جامعه را به تباهی میکشانند

به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی در سخنانی که به صورت ضبط شده در کنگره ملی حضرات آیات عظام سعیدالعلماء و ملامحمد اشرفی در دانشگاه نوشیروانی بابل پخش شد، با تبیین ضرورت، چگونگی و شیوه فراگیری علم از منظر اهل بیت(ع)، تصریح کرد: در مورد اصل طلب علم، همان طوری که از رسول ختمی نبوت(ص) روایتی رسیده که آن بزرگوار فرمودند «طَـلَبُ الْعِلْمِ فَریضَة»، اهل بیت(ع) هم در مورد طلب علم سفارشهای فراوانی داشتند.

وی افزود: همان طوری که از ذات مقدس رسول گرامی(ص) رسیده، از اهل بیت(ع) هم رسیده است که «انَّمَا الْعِلْمُ ثَلاثَةٌ آیَةٌ مُحْکَمَةٌ اَوْ فَریضَةٌ عادِلَةٌ اَوْ سُنَّةٌ قائِمَةٌ». یعنی بخشی از علوم مربوط به جهان بینی و عقاید و اعتقادات دینی و اصول، بخشی از علوم مربوط به فقه و بخشی دیگر مربوط به اخلاق و حقوق است.

آیت الله جوادی آملی در مورد نحوه فراگیری علوم، تأکید کرد: اهل بیت(ع) فرمودند که ما یک شهر علم داریم و یک درِ ورودی؛ نه در غیر آن شهر از علوم خبری هست و نه از غیر آن راه می توان علم اساسی را به دست آورد.

این مرجع تقلید اظهار داشت: این بیان نورانی رسول گرامی اسلام(ص) که فرمودند «انا مدینة العلم و علیٌ بابها»، نشان می دهد که شهر علم، رسالت و نبوت است که هم حقیقت قرآن است و هم واجد و منبع سنت است و امیرالمومنین(ع) که الگوی اهل بیت(ع) هستنند، باب این مدینه هستند.

مفسر بزرگ قرآن کریم افزود: وقتی رسول خدا(ص) فرمود «و انت یا علی»؛ یعنی ائمه(ع) و عترت طاهرین باب این مدینه هستند و خصوصیت امیرالمومنین(ع) به عنوان الگو مطرح است و معنای این باب بودن این است که از غیر این راه نمی توان وارد مدینه علم شد و اگر کسی از غیر باب علم ولایت وارد مدینه علم بشود و علمی فرا بگیرد، در حقیقت مالک و عالم آن علم نیست و این متاع برای او غصبی است.

مردم موظفند از درِ مدینه علم وارد آن شوند

استاد برجسته حوزه علمیه با ذکر یکی از بیانات نورانی وجود مبارک امیرالمومنین(ع) درباره اینکه مردم موظفند از درِ مدینه علم وارد آن شوند، تأکید کرد: در نهج البلاغه امیرالمومنین(ع) آمده است که اگر کسی وارد خانه بشود، نه از در؛ این فرد سارق علم است نه عالم علم.

آیت الله جوادی آملی به تشریح تفاوت سارق علم و عالِم علم پرداخت و اظهار داشت: کسی که سارق علم است، علم برای او کالا و ابزار است و گاهی ممکن است با این علم، به فسادی مرتکب شود و جامعه ای را به تباهی بکشاند و خودش را آلوده کند.

وی تصریح کرد: در بیانات دیگر امیرالمومنین(ع) آمده است: «رُبِّ عالِمٍ قَد قَتَلَهُ جَهلُهُ، وَ عِلمُهُ مَعَهُ لا ینفَعُهُ»؛ فرمود: چه بسا درس خواندههایی که در عین حال عالمند، جاهلند و جهل آنها کشنده آنهاست.

جهل با عقل جمع نمیشود

مفسر بزرگ قرآن کریم با بیان اینکه جهل در مقابل عقل است و نه در مقابل علم، تأکید کرد: اینکه مرحوم کلینی اول کتاب "العقل و الجهل" را نوشتند و بعد کتاب "العلم" را، ناظر به همین مسئله است.

این مرجع تقلید افزود: منظور از این جهل، جهالت عملی در برابر عقل است؛ بنابراین ممکن است کسی عالم باشد و در عین حال جاهل؛ اما ممکن نیست کسی هم عاقل و هم جاهل باشد، به خاطر اینکه جهل با علم جمع می شود، چون جهل همان جهالت عملی است و با عقل جمع نمیشود.

آیتالله جوادی آملی با یادآوری مجدد از بیانات امیرالمومنین(ع)، اظهار داشت: وجود مبارک امیرالمومنین(ع) فرمودند که کسی از غیر راه ولایت وارد خانه یا شهر علم شود و علمی فرابگیرد، سارق است و چون این علم مال او نیست، به او فروغ نمی دهد و چون این فرد سارق است، علم از او گرفته میشود.

چه کسانی در آخرت فقیهاً محشور میشوند؟

وی با بیان اینکه کسانی در قیامت سهمی از شفاعت دارند که عالماً محشور شوند، تصریح کرد: در بخشی از روایات اهل بیت(ع) آمده است که اگر کسی شرح صدر داشت و قلبش روشن بود و علم نورانی نصیبش بود، این فرد فقیهاً محشور میشود.

وی گفت: آن کسی که در دنیا فقیه است، ولی در آخرت فقیهاً محشور نمیشود، حق شفاعت ندارد، چون در آخرت به عالمی که عالماً محشور میشود، میگویند شفاعت کن و شفاعت تو مقبول است.

استاد برجسته حوزه علمیه خاطرنشان کرد: اگر کسی از در وارد بیت نبوت و امامت و رسالت و مدینه علم شد، نتیجه میگیرید و همان طوری که علم الدراسه نصیب او میشود، علم الوراثه هم سهم اوست. مفسر بزرگ قرآن کریم در همین زمینه گفتند: علم الوراثه عبارت از آن است که شخص، وارث انبیاء شود؛ البته درجات انبیاء به مراتب بالاتر از اولیاء است، لکن اگر کسی خواست وارث انبیاء یا اولیاء بشود، باید بداند که تا نمیرد چیزی از انبیاء به او ارث نمیدهند.

آیتالله جوادی آملی با تشریح تفاوت بین ارث مالی و ارث معنوی، اظهار داشت: در ارث مال، مورث میمیرد و از مال او به ورثه میرسد، ولی در ارث علم، وارث میمیرد تا از مورث ترفیع ببندد.

وی افزود: مرگ وارث همان مرگ ارادی است، اما مرگ مورث طبیعی است و اگر کسی با مرگ ارادی مرد و «موتوا ان تموتو» نصیبش شد، علم الوراثه نصیبش میشود.

طبرستان مهد پرورش بسیاری از بزرگان است

این مرجع تقلید در توصیهای به علمای مازندران تأکید کرد: سرزمین طبرستان سرزمینی عالم پرور، شهیدپرور، فقیه پرور، حکیم پرور، مفسرپرور، ادیب پرور و دانشمندپرور و بالاخره مهد پرورش بسیاری از بزرگان است و علما و بزرگان و حوزویان باید قدر این سابقه پربرکت را بدانند.

وی اظهار داشت: طبرستان از آن جهت که مورد عنایت اهل بیت(ع) بود، سادات بسیاری به این منطقه رفتند و علاقه به عترت را در این سرزمین گسترش دادند و اجداد و نیاکان ما افتخار آن را داشتند که میزبان سادات گرامی اهل بیت(ع) باشند و خوی ولایت و علاقه به عترت را از آنها به دست آوردند.

استاد برجسته حوزه علمیه تأکید کرد: از این جهت که اهل بیت(ع) مردم را به فراگیری علم و کیفیت فراگیری علوم دعوت کردند، اجداد بزرگوار ما و مردان سرزمین طبرستان هم در اصل تعلق، هم در فراگیری علوم گوناگون و هم در نحوه فراگیری علوم از آنها فیضهای فراوانی بردهاند.

آیتالله جوادی آملی تصریح کرد: وقتی یاقوت حموی میگوید که آنقدر دانشمند ادیب و فقیه از طبرستان برخاست که قابل شمارش نیست، ما باید حوزههای علمیه و دانشگاهها را تقویت کنیم تا برادران و خواهران در این دو محور علمی سرآمد و الگویی برای دیگران باشند.