تحریم ارباب رجوع در ادارات ثبت احوال/جای خالی دولت الکترونیک

به گزارش خبرنگار مهر، مسعود شصت چی با عینک کلفت کائوچوایش در زیر زمین تاریک و نمور اداره ثبت احوال در حال جا به جایی اسناد ثبتی است، برگه های سندی همه کاهی و قدیمی اند و فایلهای سندی  از ازدیاد نزدیک است منفجر شوند.

اینها تصویری هایی از سریال طنز مرد هزار چهره است که تصویر یک کارمند ثبت احوال را به نمایش می گذارد، تصویری که دور از واقعیت نیست و به راحتی می توان در اداره های ثبت احوال دید.

از حیاط کوچک ساختمان که  بالا می آیم، افرادی را می بینم که سرگردان و سراسیمه بین راه پله ها و طبقه همکف و زیر زمین در حال رفت و آمد هستند و پشت سر هم در صفهای طولانی می ایستند.

ابتدا باید نوع  تقاضایی که داری را از اطلاعات طبقه همکف بپرسی، وقتی می گویم که برای دریافت شناسنامه المثنی آمده ام، باجه شماره 4 را نشانم می دهد که عده زیادی در صف آن ایستاده اند و همهمه به راه انداخته اند.

می روم پشت آخرین نفری که در صف ایستاده، منتظر می ایستم، پس از 30 دقیقه بالاخره نفر جلو باجه می رود و نوبت نفر بعد می شود، تقریبا برای هر فردی 20 تا 30 دقیقه رسیدگی به پرونده طول می کشد و صف آهسته رو به جلو می رود.

هشت صندلی داخل سالن پر است و جا برای نشستن نیست، هوای داخل سالن هم گرم و از شلوغی جمعیت  سنگین شده است.

باجه های دیگر هم به همین شلوغی است و هر از گاهی صدای داد و بیداد بین مراجعه کننده و مسئول باجه بلند می شود. " برای بار چهارم آمده ام برای تغییر کارت ملی ام که با شناسنامه ام تطبیق نمی کند، هر بار هم به یک نوع من را سر می دواند و جوابم را نمی دهد". این را یکی از مراجعه کنندگان می گوید و بقیه هم درد دلشان باز می شود.

" خود ثبت احوال نام فرزند من را در شناسنامه اشتباه زده بار اول که آمدم شناسنامه ام را گرفتند که درست کنند بعد از 40 روز که آمدم باز هم اسم را اشتباه ثبت کرده بودند، حالا که آمدم می گویند برو 40 روز دیگر بیا".

مسئول باجه داد می زند که " به من ربطی نداره، روند قانونی اش همینه، اصلا هرکس شکایت داره بره پیش رئیس طبقه بالا".

دفتر رئیس شعبه جنوب شرق تهران طبقه دوم ساختمان است و مسئول دفترش اجازه ورود کسی را به داخل نمی دهد." آقای رئیس الان نیستند، رفته اند سازمان جلسه تا ساعت یک می آیند".

اداره ثبت احوال جنوب شرق تهران یکی از شلوغ ترین و پر مراجعه ترین ادارات ثبت احوال است که توسط کارمندانی اداره می شود که البته تعداد زیادی از آنها کارآموزان هنرستانهایی هستند که کمتر توانایی پاسخگویی به مراجعان را دارند.

نبود امکانات مناسب  و اولیه همچون صندلی، سیستم تهویه هوا، آب خوری تنها بخشی از مشکلات این شعبه از اداره ثبت احوال است که به چشم هر مراجعه کننده ای می آید.

همچنین روند آهسته پاسخگویی به ارباب رجوع  یکی از مشکلات دیگری است که مراجعه کنندگان را آزار می دهد، " من تا الان چهار بار برای اصلاح یک مورد در شناسنامه ام مراجعه کرده ام اما هر بار می گویند برو ده روز دیگر بیا، برو یک ماه دیگر بیا، حالا در نظر نمی گیرند که شاید من با شناسنامه ام کار فوری دارم و نمی توانم اینقدر معطل شوم".

اوضاع طبقه زیر زمین که مخصوص کارت ملی و هدفمندی یارانه هاست از سایر بخش ها بدتر است؛ بیش از 100 مراجعه کننده در زیر زمین کوچک ایستاده اند و منتظر تا نوبتشان بشود.

"هوا اینجا خیلی گرم است، سیستم تهویه درست و حسابی هم وجود ندارد، اگر بمانیم که تنگی نفس می گیریم و اگر برویم جایمان را از دست می دهیم، پس مجبوریم بمانیم تا سریعتر نوبتمان شود و بتوانیم برویم".

برگه اعلام دادگاه با همه مدارکم را می گذارم روی پیشخوان باجه و توضیح می دهم که شناسنامه المثنی می خواهم، مسئول باچه با عصبانیت برگه ها را بر می دارد و می گوید باید مبلغی را به حساب بانک بریزی و از فیشش کپی بگیری و بیاوری. برگه ها را برمی گرداند به من و صدا می زند نفر بعدی.

بعد از جستجو و ریختن پول به حساب وقتی برای کپی به در سازمان مراجعه می کنم دوباره با صف شلوغی روبرو می شوم که تقریبا مردم در اینجا  با هم دعوا می کنند و جر و بحثی شدید سر نوبت کپی به راه افتاده است.

دوباره در صف شناسنامه می ایستم، حالا ساعت تقریبا دو بعد از ظهر است، چند نفری جلوی من ایستاده اند، کارمندان داخل باجه آهسته و بی صدا به داخل مخزن اسناد می روند و برگه هایی را امضا می کنند و می دهند دست خانمی که پشت تنها رایانه بخش نشسته است تا احتمالا وارد سیستم کند.

" اینجا سیستم کم داریم، اغلب کارها به شیوه دستی انجام می شود و اسناد قدیمی است، تقصیر ما هم نیست سازمان باید کارمند و سیستم جدید بدهد تا ما سریعتر به کار مردم رسیدگی کنیم". این جملات کارمند باجه است و اضافه می کند که " مردم می آیند اینجا داد و بیداد راه می اندازند که چرا کارمان راه نمی افتد، خوب توان ما هم همین قدر است، چند تا دست و پا نداریم که بیفتیم دنبال کار مردم".

برگه ها را از دستم می گیرد، با لحن عصبانی می گوید: "برو 25 روز دیگه بیا، شناسنامه ات را تحویل بگیر".

به هر حال تکریم از ارباب رجوع، حفظ شان آنان و پاسخگویی مناسب از حقوق شهروندیشان است که در این مراکز کمتر به این نکات توجه می شود.

رئیس شعبه جنوب شرق تهران در پاسخ به  اینکه "چرا کیفیت پاسخگویی به ارباب رجوع در این شعبه پایین است؟" این نکته را به صراحت رد می کند و می گوید: " در این شعبه امکانات به حد کافی هست و کارمندان ما خیلی خوب به مردم پاسخ می دهند، یک یا دو مورد اگر پیش می آید نباید به کل ارباب رجوع تعمیم داد".

وی می افزید: " مشکل خاصی در شعبه مان نداریم و امکانات به حد کافی هست، از اینکه می گویید سیستمها قدیمی و کار افتاده هستند هم دفاع می کنم و معتقدم کارها به خوبی پیش می رود".

جای دولت الکترونیک در ثبت احوال کجاست؟

به جرات می توان گفت که بخش زیادی از سرعت پایین در روند صدور و تعویض شناسنامه ها و کارتهای ملی به روشهای سنتی موجود در ثبت احوال و جا نیفتادن دولت الکترونیک در شعبه های این سازمان است.

استفاده از روشهای  سنتی و دستی، مراجعه به اسناد ورقی که هیچ یک در سیستمهای ثبت احوال ثبت نشده اند، تعداد ناکافی کارمندان ثبت احوال و استفاده از کارآموزان در این بخش، پایین بودن تعداد شعب و کوچک بودن فضای برخی از اداره های آن   با توجه به بیش از 70 میلیون ایرانی که همگی مخاطبان اصلی این سازمان هستند، از دیگر مشکلات پیش روی است.

"محمد ناظمی اردکانی" رئیس سازمان ثبت احوال کل کشور درباره آخرین زمانی که قرار است اسناد ثبتی الکترونیکی شوند و از حجم مراجعات اداری کاسته شود، با تاکید بر اینکه برای انجام تغییرات دریک سند اکنون ممکن است دو ماه طول بکشد، گفت: اما با الکترنیکی شدن و آرشیو کردن اسناد، در مدت یک تا دو روز تغییرات درسند انجام خواهد شد.

وی با بیان اینکه 120 میلیون سند موجود ثبت احوال کشور الکترونیکی می شوند، افزود:  با انجام این کار اسناد افراد در کوتاه ترین فرصت ممکن بدستشان می رسد.

ناظمی اردکانی ادامه داد: براساس ساختاری که برای سازمان ثبت احوال کشورپیش بینی شده است، بالغ بر700 اداره در سطح کشوردر یک شبکه قابل اطمینان آمارواطلاعات خود را به پایگاه جمعیتی کشور منتقل می کنند. 

رئیس سازمان ثبت احوال کشور اظهارداشت: در روستاها نیز با همکاری بهیاران، اعضای شوراها ، خانه های بهداشت و سایر شبکه های مرتبط ، آمار و اطلاعات را وارد این شبکه و به عنوان همیاران سازمان ثبت احوال کشوربا ثبت احوال همکاری می کنند. 

وی اضافه کرد:همه اطلاعات دراین پایگاه که دارای ظرفیت 27 ترابایت است ثبت و تمام دستگاه ها در سطح ملی با اتصال به آن می توانند احراز و تصدیق هویت را برای آحاد ایرانیان انجام دهند.
 

ساعت دو و نیم بعد از ظهر است، بسیاری از مراجعه کنندگان ناراحت از ناتمام ماندن کارشان، اداره را ترک می کنند به امید آنکه شاید کارشان فردا راه بیفتد؛ به این فکر می کنم که آیا شناسنامه من تا 25 روز دیگر آماده می شود؟