بزنگان؛ برلیان خراسان رضوی/ نگین خراسان در انتظار توجه مسئولان

به گزارش خبرنگار مهر، بزنگان تنها منبع آبی در خراسان رضوی به شمار می رود که از ویژگی های دریاچه طبیعی برخوردار است و مواهب بی نظیرش مانند برلیان در شرق استان می درخشد و علاقمندان به طبیعت را به سوی خود می خواند.

بزنگان، دریاچه آرام شرق ایران از دیرباز خنکای فرح بخش خود را بر گستره داغ سرخس می گستراند.

این برلیان خوش تراش طبیعت در گذر زمان سفره پر برکتی بوده که ساکنان حوزه تجن و رهگذران خسته را میزبانی کرده است.

بزنگان، این نام آشنای افسانه سرایان و واژه مکرر مردان و زنان راه ابریشم، امروز نیز چون نگاری خرامان و پر غمزه برای اقامت دوستداران گل و سبزه و آب، آمادگی دارد.

بزنگان دست سخاوت خداست که بر اهالی این بخش ایران جاری است و بر رمه و آدم و پرندگان کاسه ای  آب تعارف می کند، تا راه پر شن بیابان های بی نهایت کوتاه تر شود.

این دریاچه نیلی پشتوانه ای مطمئن برای مردمان پهن دشت شرق ایران و ثروتی برای رویش و پایداری انواع آبزیان است که در این حوالی فرصت تسبیح حضرت رب را پیدا می کنند.

همجواری با سرو باستانی

طی سه دهه اخیر در چارچوب سیاست های جمهوری اسلامی در عرصه افزایش مراودات فرهنگی و اقتصادی با همسایگان، سرخس مورد توجه جدی قرار گرفته است.

همجواری سرخس با مرو باستانی، این مهد تمدن را نیز بلند آوازه کرده است.

سرمایه گذاری بزرگ دولت برای ساخت راه آهن ابریشم و حضور فعال آستان قدس رضوی در جهت پا گرفتن منطقه ویژه اقتصادی، در آینده این شهر3500 ساله را به قطبی اقتصادی و گردشگری تبدیل خواهد کرد.

برنامه دولت برای تقویت بخش جهانگردی و اهتمام برای استفاده از ظرفیت های موجود برای جذب اکوتوریسم فرصتی پدید آورده است تا بزنگان و امتیازهای بی بدیل آن مورد توجه قرار بگیرد.

موقعیت

دریاچه بزنگان با 50 هکتار وسعت و هشت متر عمق متوسط در نتیجه فعالیت های  کوه زایی دوران گذشته و عقب نشینی دریاهای قدیم برجای مانده است.

این دریاچه در مسیر جاده سرخس به مشهد و در فاصله 130 کیلومتری شرق پایتخت معنوی ایران قرار گرفته است.

ارتفاع دریاچه از سطح دریا 860 متر است، ضلع شمالی آن به سرزمین صاف و همواری محدود می شود که زیر کشت دیم قرار دارد.

ضلع غربی دریاچه با شیب ملایم ساحل دریاچه را دربرمی گیرد و ضلع جنوبی به رشته کوهی به ارتفاع 910 متر محدود می شود.

این رشته کوه بوسیله دره ای به ارتفاع 87 متر که راه اصلی دریاچه از آن می گذرد، قطع می شود.

فاطمه قاسم پور، کارشناس محیط زیست درباره پوشش گیاهی اطراف دریاچه می گوید: پوشش غالب بر روی رشته کوه بزنگان، گیاهان و درختچه های ارس، درمنه و گدامینه است.

وی می افزاید: در اطراف دریاچه درختچه های گز به وفور یافت می شود، حاشیه جنوبی با پوششی از گیاهان پایه دار نی و لویی پوشیده شده است.

قسمت غرب به علت عمق کم و ورودی آب های جاری از پوشش نیزاری انبوهی برخوردار است، که در آن شمار زیادی انواع پرنده آبزی زندگی می کنند.

قاسم پور بیان می کند: در محدوده دریاچه پستاندارانی مانند قوچ، میش، پلنگ، گربه پالاس، سیاه گوش و کفتار ادامه حیات می دهند.

انواع پرندگان شکاری و آبزی نیز زیبایی های این دریاچه را تکمیل می کنند.

اقلیم

دریاچه به دلیل قرار گرفتن در منطقه معتدل و نزدیکی به دنباله رشته کوه هزار مسجد، دارای شرایط آب و هوایی ویژه ای است.

علاوه بر بارش های مستقیم که بر دامان دریاچه می نشیند، دو منبع سیلاب و چشمه های دائمی نیز به منطقه طراوت می دهند.

چشمه النگ و چشمه زیر کمر نقش اصلی را در افزایش آب دریاچه بزنگان ایفا می کنند.

سطح دریاچه به علت وجود املاح زیاد حتی در سردترین ماه های سال یخ نمی بندد، املاح موجود 10 تا 12 گرم در هزار لیتر است که با استانداردهای موجود جزو دریاچه های با آب شور قرار می گیرد.

ظرفیت گردشگری

بزنگان و طبیعت سحرآمیزش یکی از کانون های اصلی جهانگردی در خراسان رضوی محسوب می شود.

اگر هدف دولت مبنی بر رونق راه ابریشم محقق و سالانه دو میلیون جهانگرد از طریق آسیای میانه و چین از دروازه سرخس پای به ایران بگذارند، آنگاه جمعیت 70 میلیونی آسیای میانه و دیگران توقفی سودآور در بزنگان خواهند داشت.

سرمایه گذاری

حسین ناصری از مسئولان محیط زیست استان می گوید: با هدف بهره وری بیشتر از سیمای طبیعی خراسان رضوی برای جذب جهانگردان طبیعت، بزنگان از سال 1385 به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید و تلاش برای افزایش امکانات این منطقه آغاز شد.

به گفته وی تاکنون حدود یک میلیارد ریال برای ارتقاء بضاعت رفاهی بزنگان هزینه شده است.

ناصری می گوید: حفظ و حراست از دریاچه، احیاء محیط زیست منطقه، افزایش امکانات، محیط بانی، نظام مند کردن شکار و ماهیگیری در بزنگان از طرح های در دست اقدام است.

وی بیان می کند: 40 هکتار فضای سبز جدید در قالب جنگلکاری در اطراف دریاچه ایجاد می شود، در همین راستا، تقویت روشنایی، نصب نور افکن در سواحل دریاچه، ایجاد سرویس های بهداشتی، سکوهای نشیمن، جاده دسترسی و موزه طبیعت مد نظر قرار دارد.

فرصت مغتنم

مواهب حاشیه بزنگان، فرصت مغتنمی است که در افق سیاست های جهانگردی می تواند مورد توجه جدی قرار گیرد.

توجه به سرخس به عنوان نام پرآوازه تاریخ کهن و بزنگان دریاچه همواره سیال شرق ایران که در انبوه درختچه ها احاطه و تابلویی دلنشین ساخته اند، می تواند کار آفرین و مرکزی برای صدور دستاوردهای فرهنگی باشد.

....................................

گزارش: امیرعلی ابراهیمی