به گزارش خبرنگار مهر، ایران در کمربند بیابانی کره زمین قرار دارد و میانگین بارش در کشور 250 میلیمتر است که این میزان یک سوم میانگین بارش جهانی است، برداشت آب از سفره های زیرزمینی در دهه های قبل روند تساعدی داشته که همین امر مهمترین دلیل بیابانی شدن دشت ایران و نشست زمین بوده است.
این بحران در حالی در کشور در حال گسترش است که حسین عبدی مدیر گروه ارشد مدیریت مناطق بیابانی کشور میزان برداشت از آبهای زیرزمینی در کشور ایران شش برابر میانگین جهانی و به میزان شش میلیارد و 100 مترمکعب عنوان می کند.
حجم کل منابع آب قابل استحصال سطحی و زیرزمینی در استان هرمزگان نیز چهار میلیارد و 750 میلیون متر مکعب است که حدود دو میلیارد و 500 میلیون متر مکعب از این مقدار، آبخوان های زیر زمینی را تغذیه می کند و دو میلیارد و 250 میلیون متر مکعب نیز منابع آبهای سطحی را تشکیل می دهد. حدود 96 درصد از آبهای زیرزمینی استان در بخش کشاورزی و بقیه در بخشهای شرب و صنعتی مصرف می شود.
با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و انتظار کاهش میزان مصرف، در برخی از شهرها نه تنها کاهش مصرف نداشته ایم بلکه افزایش مصرف نیز به وقوع پیوست.
مدیرعامل آب منطقه ای هرمزگان بیان داشت: با محدودیت منابع آبهای زیرزمینی و کاهش مداوم سطح آب در دشتهای استان، باید در نظر داشت که امکان توسعه بهره برداری از منابع آب زیر زمینی با توجه به اضافه برداشتهای صورت گرفته از مخازن در شرایط حاضر فراهم نبوده و از همین رو به نظر می رسد مهمترین گزینه پیش رو برای تامین آب، توجه به مهار آبهای سطحی است.
جعفر زیرراهی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: در حالیکه حدود یک میلیارد و 355 میلیون متر مکعب از آبهای زیرزمینی استان را آب شیرین تشکیل می دهد، مقدار برداشت آب شیرین از سفره های زیر زمینی در سال یک میلیارد و 450 میلیون متر مکعب است و سالانه حدود 95 میلیون متر مکعب آب بیشتر از توان تغذیه آبخوانها اضافه برداشت می شود.
زیرراهی ادامه داد: یک میلیارد و 230 میلیون متر مکعب از روان آبهای سطحی استان را آب شیرین تشکیل می دهد که با احداث سدها، آب بندها و تغذیه های مصنوعی حدود 600 میلیون متر مکعب از روان آبهای شیرین مهار شده و بقیه روان آبها به صورت سیلاب به دریا می ریزد. این حجم آب در مقایسه با نیاز آب استان در افق 1410 بسیار ناچیز است و برای تامین آب شرب چاره ای جز استفاده از منابع آب شور وجود ندارد.
وی اضافه کرد: در حال حاضر مصرف آب شرب استان 111 میلیون متر مکعب در سال است ولی واقعیت امر این است که در افق 1415 نیاز استان فقط برای شرب و صنعت 350 میلیون متر مکعب خواهد بود.
تامین آب شرب هرمزگان نیاز به شیرین سازی آب دریا دارد
زیرراهی گفت: به واسطه برداشت بیش از حد از منابع آبهای زیرزمینی، مشکلی برای تامین آب شرب وجود ندارد اما دشتها بیش از این توان برداشت آب را ندارند و برای تامین آب شرب استان باید به روشهای شیرین سازی آب دریا روی آورد.
وی اظهارداشت: هم اکنون 81 هزار متر مکعب آب در شبانه روز از طریق دریا استحصال می شود و طرح شیرین سازی 168 هزار متر مکعب آب نیز در حال اجراست.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای در ادامه گفت: در بسیاری از مناطق استان با وجود منابع آب زیر زمینی در رسوبات آبرفتی و سازندهای سخت، به دلیل وجود مواد قابل انحلال در واحدهای زمین شناسی، آبهای زیر زمینی دارای کیفیت مناسب جهت مصارف شرب و کشاورزی نیستند.
مشاهده پدیده شوری منابع آب و گسترش اراضی شور در هرمزگان
وی عنوان کرد: در استان هرمزگان نیز اغلب مناطق غربی چنین وضعیتی را دارند و با وجود اینکه مناطق شرقی و شمالی استان دارای اراضی مناسبی برای کشاورزی هستند اما وقوع پدیده خشکسالی و عدم بارشهای مناسب و برداشتهای بی رویه از آبخوانهای زیرزمینی باعث شده هم اکنون با پدیده هایی مانند شوری منابع آب و گسترش اراضی شور مواجه باشیم که این خود نوعی تهدید جدی برای منابع آب و خاک منطقه به شمار می رود.
زیرراهی اظهار داشت: ارزیابی شاخصها و نقشه های کیفی بیانگر وجود تغییراتی در کیفیت شیمیایی آبهای زیرزمینی استان بوده به گونه ای که طی سالیان اخیر از میزان آبهای با کیفیت خوب و متوسط در سطح استان کاسته شده و بر تعداد آبهای با کیفیت نامناسب افزوده شده است.
وی با بیان اینکه براساس اندازه گیریهای انجام شده در سطح آبخوانهای استان، دشتهای توریان قشم و فارغان حاجی آباد به ترتیب بیشترین و کمترین افزایش تغییرات کیفیت را در طول اندازه گیری داشته اند، اظهارداشت: ضمن اینکه در گستره آبخوان دشت فارغان سطح آب زیرزمینی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
شوری 15 هزار میکروموس آبخوانهای غرب استان
وی همچنین گفت: آبخوانهای ناحیه غربی استان با شوری شش هزار تا 15 هزار میکروموس بر سانتی متر دارای بیشترین شوری و دشتهای ناحیه شرقی و شمالی استان با شوری یک هزار تا چهار هزار میکروموس بر سانتی متر دارای کمترین شوری و دشتهای مرکزی استان نیز دارای میانگین شوری دو هزار تا شش هزار میکروموس بر سانتیمتر می باشند.
زیرراهی با اشاره به ریزش 117 میلیمتری در نیمه نخست سال آبی90-89، در خصوص میزان آبدهی رودخانه ها اضافه کرد: میزان آبدهی رودخانه های استان به ویژه رودخانه های مهم استان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته و دوره شاخص 30 ساله به ترتیب 46 و 45 درصد کاهش نشان می دهد.
وی با بیان اینکه توزیع مکانی بارش در سطح استان یکنواخت نیست، بیان داشت: ارقام بارندگی در سال آبی 89-88 در نوار شمالی استان از وضعیت بهتری برخوردار بوده در حالیکه جزایر استان کمترین میزان بارش را داشته اند.
زیرراهی تصریح کرد: کاهش نزولات جوی علاوه بر تاثیر بر کمیت آب رودخانه ها تاثیر مهمی در تغییرات کیفی آب ایجاد می کند به گونه ای که مقایسه میانگین شوری آب رودخانه های استان در سالهای گذشته نشان می دهد شوری آب رودخانه ها به دلیل کاهش نزولات جوی افزایش یافته است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای بیان داشت: میانگین بارش سالانه استان حدود 196 میلیمتر بوده که حجم آبی معادل 20 میلیارد و 500 میلیون متر مکعب در سال را شامل می شود که از این مقدار 14 میلیارد و 400 میلیون متر مکعب آن تبخیر می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اظهار داشت: با مطالعه دشتهای استان و محاسبات بیلان هیدروژئولوژی تاکنون 29 دشت استان برای حفظ و نگهداری آبخوانهای موجود از نظر توسعه بهره برداری ممنوعه اعلام شده درحالیکه تا سال 83تعداد دشتهای ممنوعه استان هشت دشت بود و با ادامه روند خشکسالی و کمبود منابع آب دشتهایی که عمدتا تامین کننده منابع آب شرب بودند ممنوعه اعلام شدند.
زیرراهی اضافه کرد: محدودیتهای کمی موجود در دشتها که ناشی از اثرات افت شدید سطح آب زیرزمینی به دلیل خشکسالی اخیر و مصرف بی رویه آب بوده و کاهش آبدهی چاههای بهره برداری را به همراه دارد، علاوه بر تحمیل بار سنگین مالی بر کشاورزان، خسارت های جبران ناپذیری بر منابع زیرزمینی بر جای گذاشته است.
مدیرعامل آب و فاضلاب هرمزگان با اشاره به اینکه همه ساله در فصل تابستان با افزایش میزان مصرف آب، فشار وارده به منابع تولید آبی اعم از سطحی و تحت الارضی نیز افزایش می یابد، تصریح کرد: با توجه به خشکسالیهای پی در پی و عدم تغذیه منابع آبی در این فصل با کاهش منابع تولید نیز روبرو هستیم.
حسین خادمی با تاکید بر ضرورت تلاشی مضاعف جهت پاسخگویی به نیاز آبی شهروندان در زمان پیک مصرف، افزود: در حال حاضر بسیاری از چاهها با کمبود آب و یا بی آبی مواجه اند که با وضعیت موجود دو مشکل افزایش مصرف و کاهش آب چاهها را در فصل تابستان به همراه خواهیم داشت.
وی تصریح کرد: همچنین هزینه های تامین، انتقال و توزیع آب از دیگر دلایلی است که مشکلات شرکت آب و فاضلاب را در خصوص تامین آب شهرها با مشکل روبرو کرده از این رو انتظار می رود تا مشترکین از مصارف بی رویه آب به ویژه در فصل های گرم سال بشدت پرهیز نمایند.
خادمی گفت: با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و انتظار کاهش میزان مصرف، در برخی از شهرها نه تنها کاهش مصرف نداشته ایم بلکه این شهرها نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش مصرف نیز داشته اند که این مسئله موجب افزایش قبوض آب بهای مشترکین و ایجاد مشکلاتی در بخش تامین آبشرب آنها شده است.
وی عنوان کرد: با توجه به اجرائی شدن طرح هدفمندی یارانه ها که یکی از مهمترین اهداف آن جلوگیری از مصارف بی رویه بوده، در این طرح تعرفه های آب به نحوی تنظیم شده که مشترکین با مصرف بالا تشویق به کاهش مصرف شوند و صورتحسابهایی که به مشترکین داده می شود به گونه ای است که مشترکین با مصارف بالا مشمول نرخ فزاینده ای می شوند.
وی همچنین یادآور شد: با امید به اینکه بعد از اجرای این طرح مشترکین در مصرف آب نهایت صرفه جویی را داشته باشند، متاسفانه در بعضی از شهرها نه تنها رعایت موارد صرفه جوئی نشده بلکه افزایش مصرف نیز داشته اند.
مدیرعامل آبفای شهری هرمزگان افزود: در شهر بندرعباس 17درصد، سیریک سه درصد، بندر خمیر پنج درصد، روئیدر دو درصد و جزیره هرمز هشت درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش مصرف داشته ایم.
مدیرعامل آب و فاضلاب هرمزگان در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر آب مورد نیاز 34 شهر استان معادل سه متر مکعب در ثانیه است، گفت: شرکت آب و فاضلاب استان با تمام توان، بازسازی چاههای منابع تامین آب و شناسائی منابع آبی در دسترس تلاش می کند.
وی تصریح کرد: رسیدن به این مهم جز با همراهی مردم، صرفه جویی و مصرف بهینه آنان محقق نمی شود همچنین در صورتیکه شهروندان فرهنگ صرفه جویی را جزو الزامات زندگی خود قرار دهند و از مصارف بی رویه و غیر ضرور پرهیز کرده و مصرف آب را در زندگی روزمره خود بهینه کنند، هر فرد می تواند روزانه 50 لیتر صرفه جوئی کند که با این صرفه جویی تمامی مشکلات کم آبی و بی آبی در فصل تابستان مرتفع می شود.
خادمی تاکید کرد: به منظور تامین آب در برخی مناطق که با مشکل کم آبی مواجه اند، از شهروندان انتظار می رود با مصرف بهینه و جلوگیری از نشتی شیر آلات منازل تلاش کنند تا قطره ای آب بیهوده هدر نرود و با مصرف بهینه بتوانیم در فصل تابستان مشکل کم آبی بسیاری از مناطق را مرتفع سازیم.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی هرمزگان با اشاره به خشکسالیهای مداوم در این استان گفت: هرمزگان به علت شرایط اقلیمی و ویژگیهای خاص زمین شناسی جز استانهای کم آب و عدم برخوردار از منابع آب مناسب و پایدار زیرزمینی و سطحی قابل شرب، در سطح وسیعی از مساحت خود است که این مسئله و همچنین موضوع تداوم خشکسالیهای اخیر سبب تجدید مشکلات کمی و کیفی آب شرب در سطح استان شده است.
عبدالحمید حمزه پور در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: تاکنون بیش از 40 درصد از منابع تامین آب شرب روستاها با افت شدید میزان آبدهی و یا کاهش کیفی آب مواجه شده به طوریکه در حال حاضر به ناچار آب شرب بیش از 400 روستا به وسیله تانکر آبرسانی سیار می شود و هر روز بر این تعداد افزوده می شود.
وی بیان داشت: برای جلوگیری از افزایش جمعیت بحران کم آبی، نیازمند همکاری و همدلی روستائیان آگاه و خوب این خطه هستیم تا با صرفه جویی و مدیریت مصرف، میزان مصارف غیرضروری را کاهش داده و مشکلات کم آبی در تابستان امسال را به حداقل برسانیم.
نظر شما