انبیا و کتب آسمانی مهمترین محور حل اختلاف بشرند

وی با اشاره به این آیه از سوره نحل که فرمود "و ما أنزلنا علیک الکتاب إلا لتبیّن لهم الذی اختلفوا فیه" گفت: این نکته بسیار مهمی است که انبیا و کتب آسمانی مهمترین محور برای حل اختلاف بشر هستند و حال که اینها متولی حل اختلاف بشر هستند باید ولایت بر بشر داشته باشند.

آیت‌الله فاضل لنکرانی با بیان اینکه بدون ولایت مسئله حل اختلاف امکان‌پذیر نیست، تصریح کرد: فقهای ما در فقه، مسئله قضاوت را یک نوعی از ولایت می‌دانند و از همین جا مسئله ضرورت امامت ائمه طاهرین(ع) و همچنین ضرورت وجود علما و فقهایی که جانشین پیامبر، ائمه و معصومین در زمان غیبت کبری هستند، روشن می‌شود.

وی بیان داشت: اساساً مهمترین منبع صحیح برای حل اختلاف بشر کتاب آسمانی و کسانی که متولی بیان این کتاب آسمانی هستند است.

پیامبر، منادی رحمت و علم وحدت

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: پیامبر اسلام(ص) با بعثت خود منادی رحمت، منادی علم و توجه انسانها به علم، منادی توجه انسانها به خدای تبارک و تعالی، منادی وحدت و یگانگی در میان انسانها و منادی همه خوبی‌ها بود و با بعثت او تمام خوبی‌ها از سوی خدای تبارک و تعالی برای بشر تبیین و تکمیل شد.

وی ادامه داد: در مورد بعثت انبیا این سئوال مطرح است که چه ضرورتی برای بعثت انبیا وجود داشت، مخصوصاً با توجه به این نکته که خدای تبارک و تعالی در هر انسانی عقل را قرار داده و هر انسانی این بزرگترین نعمت الهی و موهبت که عقل است را داراست. همچنین سئوال دیگری که مطرح می‌شود این است که چه اهداف و فوایدی بر بعثت انبیا خصوصاً بعثت پیامبر اکرم(ص) مترتب می‌شود؟

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پاسخ به این سئوالات اظهار داشت: از آیه شریفه سوره مبارکه اسراء که می‌فرماید؛ "قل لو کان فی الأرض ملائکةٌ یمشون مطمئنین لنزّلنا علیهم من السماء ملکاً رسولا" به این نکته بسیار مهم پی می‌بریم که انسانها و زمینی‌ها نیاز به یک رهبر و موجودی دارند که رسول از سوی خدا باشد و واسطه بین خدا و این انسانهای در روی زمین باشد.

وی ادامه داد: در این آیه شریفه می‌فرماید اگر در این زمین به جای انسان ملائکه زندگی می‌کرد، "قل لو کان فی الأرض ملائکةٌ یمشون مطمئنین" اینها در روی زمین راه می‌رفتند بدون اینکه تضاد و تنازع، اختلاف و تعارضی در میان آنها باشد و از خصوصیات ملائکه این است که در میان آنها اختلاف و تعارض و مناقشات وجود ندارد.

آیت‌الله فاضل لنکرانی بیان داشت: خدای تبارک و تعالی می‌فرماید اگر در همین زمین ملائکه زندگی می‌کردند -ملائکه‌ای که چنین ویژگی را دارند،" لنزّلنا علیهم من السماء ملکا رسولاً" ما از آسمان برای اینها یک رسولی که از جنس آنها یعنی ملک باشد، می‌فرستادیم.

وی در همین زمینه اظهار داشت: از این آیه معلوم می‌شود که در زمینی که الآن موجود عاقلش انسان است، اگر هر موجود عاقل دیگری در روی این زمین فرض می‌شد باید بین آسمان و زمین، بین خدا و زمینی‌ها یک واسطه و موجودی باشد که این موجود کاملاً بتواند زمینی‌ها و موجودات زمین و انسانها را به سوی خدای تبارک و تعالی دعوت کند، چون عقل انسان توان فهم بسیاری از مطالب را ندارد.

فهم بعثت پیامبر بدون فلسفه انزال کتب آسمانی امکان‌پذیر نیست

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه بسیاری از معارفی که از طریق وحی برای ما آمده را نمی‌توانیم از طریق عقل درک کنیم، تصریح کرد: برای فهم بعثت انبیا خصوصاً بعثت پیامبر اکرم(ص) باید مروری بر آیات قرآن کریم که در مورد ارسال رسل و انزال کتب و ارسال همه انبیا است داشته باشیم.

وی ادامه داد: فهم بعثت پیامبر اکرم بدون فهم بعثت سایر انبیا و بدون فهم اینکه خدا چرا برای بشر کتاب نازل کرد؟ فلسفه انزال کتب آسمانی چیست؟ امکان‌پذیر نیست.

پیامبر و ائمه اطهار در همه حال بر اعمال انسانها شاهد هستند

آیت‌الله فاضل لنکرانی گفت: در قرآن کریم آیاتی مربوط به کلی بعثت انبیا و آیاتی مربوط به انزال قرآن کریم و آیاتی هم مربوط به رسالت خود پیامبر اکرم(ص) وجود دارد. در مورد پیامبر اکرم در سوره مبارکه احزاب آیه 45، خدای تبارک و تعالی می‌فرماید: "یا ایها النبی إنا أرسلناک شاهداً و مبشراً و نذیراً و داعیاً إلی الله بإذنه و سراجاً منیراً و بشّر المؤمنین بأنّ لهم من الله فضلاً کبیراً" که نکات بسیار مهمی در این آیه شریفه وجود دارد.

وی در تفسیر کوتاهی از این آیه شریفه بیان داشت: خداوند می‌فرماید ای نبی ما، ما تو را به عنوان شاهد به سوی مردم فرستادیم، یعنی اولین فایده و یکی از مهمترین اثراتی که رسول از سوی خدا دارد اینست که رسول شاهد بر اعمال همه انسانهاست و این اعتقاد ماست که رسول اکرم(ص) و ائمه طاهرین(ع) هم در زمان حیات و هم در زمان مماتشان بر اعمال جمیع انسانها خصوصاً امّت پیامبر اکرم(ص) شاهد و گواه هستند.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: اگر بشر بداند اعمال او را یک موجودی از جنس خود او ثبت می‌کند دیگر هیچ دغدغه‌ای نمی‌تواند در او به وجود بیاید. پیامبر ما عنوان شاهد را بر امت خودش دارد و حتی بر حسب آیات قرآن شاهد بر همه انبیا گذشته است. "و جئنا بک علی هؤلاء شهیداً" این خصوصیت اول است. "شاهداً و مبشراً و نذیراً" باید این پیامبر مبشر باشد، به انسانها بشارت بدهد که ای انسان اگر به سمت خدای تبارک و تعالی حرکت کنی و اطاعت خدا داشته باشی، چه آثاری در دنیا و آخرت در انتظار توست. همچنین باید نذیر باشد، به او بگوید اگر دنبال شرک و جهل و خرافه‌پرستی و ظلم و تعدی بروی و در صدد پایمال‌کردن حقوق انسانها باشی چه عذابی در انتظار تو است.

اگر پیامبر نبود نمی‌توانستیم بشارت را درک کنیم

آیت‌الله فاضل لنکرانی تاکید کرد: اساساً اگر پیامبر نبود ما بشارت را نمی‌توانستیم درک کنیم، یکی از جاهایی که عقل زانو می‌زند و قدرت فهم ندارد اینست که این بشارت‌ها و انذارها که پیامبر اکرم به وسیله قرآن کریم داده، عقل توان درک آن را ندارد.

وی با اشاره به این بخش از آیه 45 سوره احزاب که فرمود "و داعیاً إلی الله بإذنه" تصریح کرد: پیامبر دعوت‌کننده مردم به سوی خداست، آن هم به اذن خدا. در اوایل سوره مبارکه هود می‌توانیم اصولی را به عنوان دعوت همه انبیا استفاده کنیم. می‌فرماید "الر کتابٌ أحکمت آیاته ثم فصّلت من لدن حکیمٍ خبیر أن لا تعبدوا إلا الله" یعنی جهت اول دعوت همه انبیا و غایت مهم انزال کتب آسمانی و در رأس همه آنها قرآن کریم، دعوت به توحید است.

اگر موحد واقعی باشی هیچ گونه اختلافی به وجود نمی‌آید

وی با بیان اینکه تمام مشکلات اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و اقتصادی ما به مسئله شرک منتهی می‌شود، اظهار داشت: اگر انسان موحد واقعی باشد هیچ‌گونه اختلافی به وجود نمی‌آید.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) اضافه کرد: اگر خداوند محور همه امور باشد دیگر بشر به دنبال منازعه نمی‌رود و این در رأس دعوت همه انبیا بوده است. "أن لا تعبدوا إلا الله" و بعد می‌فرماید "إننی لکم منهُ نذیرٌ و بشیرٌ‌ و إن استغفروا ربّکم ثم توبوا إلیه یمتعکم متاعاً حسناً".

وی ادامه داد: از این آیات شریفه استفاده می‌شود که انبیا برای یک زندگی پسندیده و سعادتمند و پربار فرستاده شدند. ما وقتی آیات بعثت را در قرآن کریم ملاحظه می‌کنیم هدف اصلی و فایده اساسی بعثت خود بشر است.

این استاد حوزه علمیه تاکید کرد: انبیا آمدند برای اینکه بشر بتواند از وجود و حیات و زندگی خود بهره کامل و صحیح ببرند و یک زندگی بابرنامه داشته باشند و در همه امورشان بر طبق میزان عمل کنند.

آیت‌الله فاضل لنکرانی گفت: خداوند در یکی دیگر از آیات شریفه می‌فرماید "لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و أنزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط". یعنی فلسفه آمدن انبیا و نازل‌شدن کتب آسمانی، اینست که خود بشر عدالت‌گستر و دنبال قسط و عدل باشد. آیا اگر بشر در زندگی خود عدالت ایجاد کرد، نفعش برای خدا و انبیاست یا اینکه برای خود بشر است؟ اگر ظلم باشد، تمام ضرر و زیانها و مشکلات بر روی خود بشر سرریز می‌شود و اگر عدالت باشد نفعش را خود بشر می‌برد "لیقوم الناس بالقسط".

تشریح اهداف بعثت

وی با تشریح هدف از بعثت انبیا، دعوت بشر به توحید را یکی از این موارد برشمرد و تاکید کرد: انبیا برای این فرستاده شدند که انسان موحد باشد و همه مراتب توحید را در تمام امور زندگی خودش جاری کند و لذا در کلمات امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه هست که "فبعث فیهم رسله و واتر الیهم انبیائه لیستادوهم میثاق فطرته". یعنی حکمت ارسال رسل این بود که فطرت بشر و آن عهدی که فطرت توحیدی بشر با خدای تبارک و تعالی بسته، میثاق را وفا و آن امانت را ادا کند.

وی بیان داشت: دومین فایده که در دعای حضرت ابراهیم و اسماعیل وجود دارد، تلاوت آیات خدا بر مردم است. یکی از دعاهای ابراهیم بعد از آنکه برای بنیان بِیت‌الله مأمور شد، این بود "ربنا وابعث فیهم رسولاً منهم یتلوا علیهم آیاتک و یعلمهم الکتاب و الحکمة‌ و یزکیهم إنّک أنت العزیز الحکیم".

وی گفت: یکی از فواید و غایات بعثت، تلاوت کتاب خدا بر مردم است، پس نگوئیم عقل به تنهایی کفایت می‌کند، عقل به کلمه‌ای از کتاب خدا نمی‌تواند راه پیدا کند، این کتاب خدا و سفره بزرگ و خوان گسترده خدا، بزرگترین عنایتی است که خدا به بشر کرده و انبیا مخصوصاً پیامبر - که قرآن کامل‌ترین کتاب‌ آسمانی بر او نازل شده - آمده‌اند که کتاب خدا را برای مردم تلاوت کنند.

وی هدف دیگر بعثت را تعلیم ذکر کرد و یادآور شد: یکی از اهداف اساسی انبیا این است که علم را گسترش دهند. انبیاء برای تعلیم بشر آمدند وهیچ دینی به اندازه دین اسلام دعوت به علم نکرده است.

آیت‌الله فاضل لنکرانی ادامه داد: هدف چهارم بعثت انبیا بحث تزکیه است و انبیا برای تهذیب نفوس و تربیت بشر ارسال شدند.