به گزارش خبرنگار مهر، در ادامه مراسم دومین هم‌اندیشی طنز رادیویی نماهنگ طنز پخش شد. در این نماهنگ صدای شهرام ناظری گذاشته شده بود.
همچنین داود فتحعلی بیگی درباره پیش‌پرده خوانی، ضربی خوانی و بحر طویل خوانی صحبت کرد. وی در این مراسم گفت:
نثر موزون و مسجع در زبان عربی و فارسی سابقه‌ای دیرینه دارد و مسئله است که ظهور آن در زبان، پیش از ظهور شعر موزون و مقفی بوده است. پس تعیین دقیق آغاز بحر طویل غیر میسر خواهد بود. همین قدر می‌توان گفت که از اواخر صده هشتم هجری به بعد نمونه‌هایی از آن را در دست داریم.
وی خاطر نشان ساخت: باید در نظر داشت که اصطلاح بحر طویل در فن عروض، دو مفهوم جداگانه دارد. نخست بحر طویلی که در اصطلاح عروضیان، یکی از بحور قدیمه مختص به شعر عربی است. دوم بحر طویلی است که نخست در میان عوام به شکلی از شعر موقوف یا موصول و یا به تعبیر دیگر به نثر موزون و مقفی گفته می شد و بعدها مورد قبول شعر شناسان عصر تیموری و صوفی هم قرار گرفت.
فتحعلی بیگی گفت: رواج بحر طویل از دوره صفویه شروع شده و در دوره قاجاریه شدت و توسعه یافته است. زنده یاد ابوالقاسم حالت که از طنزپردازان بنام بود در مقدمه بحر طویلهای هدهد میرزا می‌نویسد که بحر طویل را با تکرار اغلب افاعیل عروضی می‌توان ساخت. بحر طویلهای هدهدمیرزا هریک شامل حکایت یا لطیفه‌ای است. حکایاتی که جسته و گریخته زمانی از کلیله و دمنه و زمانی از مرزبان نامه سردرآورده، زمانی در مثنوی مولوی لباس فاخر شعر پوشیده و زمانی هم در کتاب ملا نصرالدین با جامه مسخره طنز ظاهر شده است. بحر طویل، نه تنها در ادبیات جدی و طنزآمیز ظهور و بروز یافت، بلکه به قلمرو نمایش نیز راه پیدا کرد.
وی تصریح کرد: قدیمی‌ترین سند به دست آمده از هنر شبیه‌خوانی که در آن از بحر طویل برای گفتگو استفاده شده، نسخه فرنگی بازار شام است که به تاریخ 1184 هجری قمری نگارش یافته است.
فتحعلی بیگی گفت: بحر طویل در نقالی و پرده‌خوانی به تناسب صحنه و موقعیت قصه گاه بدون آواز و گاه با آواز به اجرا در می‌آید. از آنجا که نمایش‌های شادی‌آور در دل دسته‌جات تقلید و مطرب نشو و نما یافته بحر طویل را در این گونه نمایش‌ها اغلب همراه با ساز تنبک و به صورت ضربی می‌خوانند. ناگفته نماند که به تناسب موقعیت صحنه ممکن است ضرب آهنگ خوانش بحر طویل متغیر باشد.
در ادامه مراسم عباس محبی همراه کاویانی یک نمایش رادیویی برای حاضران اجرا کرد.
ابوالفضل زرویی نصرآباد، در بخشی دیگر از این مراسم گفت: طنز و صدا و سیما رابطه متقابل دارد. البته بیشتر صدا و سیما از قبل هنرمندان بهره برده است. تا اینکه هنرمندان از صدا سیما. از سوی دیگر طنز نوشتن هرقدر در رسانه‌ای شکل بگیرد که مخاطبان بیشتری داشته باشد، به همان اندازه کار را سخت‌تر می‌کند. یک طنزپرداز وقتی بخواهد برای تلویزیون کار کند متوجه می‌شود که چه فشاری بر این قشر وجود دارد.
وی افزود: بحث شوخی با قومیت‌ها یکی دیگر از مواردی است که طنز ما به هیچ وجه قصد به سخره گرفتن آن را ندارد. جاهایی هم می‌گویند که فتنه‌های برون مرزی می خواهند قومیت‌های ما را با این کار پراکنده کنند. اما جالب است که اولین ارتباط ما با خارجی‌ها به دوره صفویه برمی گردد که 400 سال پیش نیست در حالی که عبید زاکانی سالها قبل‌تر با قومیت‌ها شوخی کرده است.
این طنزپرداز در پایان افزود: این نوع نگاه که تصور کنیم قومیت‌های ما آن قدر ظرفیتشان پایین است که از بیرون تحت تاثیر هستند حرف غلطی است. کتاب نوادر متعلق به قرن چهارم هجری نیز پر از شوخی های قومیتی است.
بعد از صحبت ابوالفضل زرویی نصرآباد؛ پیش پرده‌خوانی و نمایش اختاپوس توسط عباس محبی و یگانه برای حاضران اجرا شد و در ادامه علی معلم دامغانی رئیس فرهنگستان هنر در ابتدا یادی از خاطراتی که با مرتضی احمدی داشت کرد و گفت: به یاد دارم با مرتضی احمدی همسایه بودیم و سال‌های خوبی با هم داشتیم.
وی ادامه داد: در طنز اصولاً قصد توهین و تفرقه نیست و دشمن خارجی هم تحریک نمی‌کند. آنچه به اقوام مختلف نسبت می‌دهند و مردم هر شهری به لطیفه ای شهرت دارند که رفاقت است و هم رقابت. این شئونات و شخصیت‌ها و شغل‌ها و کارها برای هر قوم گروه و دسته ای لطایفی است.
معلم در پایان صحبت‌هایش گفت: در سرزمین ما شاید به دلایلی خنده بی‌دلیل نباشد و مردم برای خندیدن بهانه‌ای می‌خواهند و به هر مسئله‌ای نمی‌خندند، اینجا آدمها اندکی عمیق هستند و باید به عمق و فهم‌شان احترام گذاشت.
نظر شما