بحران مدیریتی؛ چالش وزارت بهداشت در بیمارستانهای دولتی

به گزارش خبرنگار مهر، هزینه های سرسام آور تامین سلامت در کشور باعث شده که بیشترین محل مراجعه مردم برای درمان بیماریهایی که با آنها مواجه هستند، بیمارستانهای دولتی باشد. به طوریکه بیش از 80 درصد بستریها در بخش دولتی انجام می شود. این مسئله نشان می دهد اکثریت جامعه به دلیل فقر مالی و تنگناهای اقتصادی، توان مراجعه به بیمارستانهای خصوصی را ندارند.

در واقع، بخش دولتی با توجه به امور حاکم بر اخلاق حرفه‌ای و اخلاق پزشکی و قانون و مقررات و بر اساس تعهداتی که دولت نسبت به مردم دارد، پاسخگوی بدون قید و شرط تمامی مشکلاتی است که در نظام سلامت رخ می‌دهد.

دکتر محمدعلی محققی، معاون وزیر بهداشت معتقد است که بیمارستانهای دولتی وسیعترین طیف تختهای بیمارستانی را تحت پوشش دارند و اغلب وظیفه آموزش پزشکی را نیز بر عهده دارند. این بیمارستانها کانون مشکلات و حل مشکلات هستند و سخت ترین و پیچیده‌ترین کیس‌های درمانی را می‌پذیرند یا از مراکز درمانی دیگر به آنها ارجاع داده می‌شود. آنها حق انتخاب بیمار را ندارند و باید پذیرای هر مراجعه‌کننده‌ای باشند. علاوه بر پذیرایی از بیماران، باید عالی‌ترین، با کیفیت ‌ترین، سریعترین و ارزانترین درمانها را نیز ارئه دهند و هیچکدام از این موارد از لحاظ قانونی، اخلاقی و حرفه‌ای قابل نقض و چشم‌پوشی نخواهد بود.

بسیاری از بیمارستانهای دولتی با وجود مزایای مختلفی که دارند، بخش کوچکی از هزینه‌های خود را به طور مستقیم در قالب کمک ردیف بودجه‌ای که از طریق دولت تعیین‌شده دریافت می‌کنند و تقریبا بار اصلی هزینه‌های مورد نیاز آنها برای اداره امور بیمارستان به طور غیرمستقیم از بیمه‌ها دریافت می‌شود. فرانشیز را نیز در حد نرخها و تعرفه‌هایی که دولت و شورای عالی بیمه تعیین کرده از بیماران به طور مستقیم دریافت می‌کنند. بر این اساس، به دلیل نداشتن یک نظام بودجه‌ای مستقل با مشکلات عدیده‌ای مانند بدهی به بخشها و شرکتهای دارویی و خدماتی مواجه می‌شوند و یکی از مهمترین مشکلات آنها نیز بدهی به پرسنل است.

به گفته محققی، بیمارستانهای دولتی اغلب نمی‌توانند در موعد مقرر به تعهدات خود به کارکنان عمل کنند و این مسئله باعث ایجاد نارضایتی میان کارکنان می‌شود. از سوی دیگر، هنگامی که این مجموعه نظام اقتصادی حاکم بر بیمارستانها وارد شرایط بحرانی می‌شود، مدیران بیمارستانی به منظور یافتن راه‌حلهایی برای خروج از این شرایط، خدمات هتلینگ مربوط به بیمارستانها را با کیفیتی نازل ارائه می‌کنند و این ضعف باعث نارضایتی بیماران و مراجعان به مراکز دولتی می‌شود.

کمبود پرستار، یکی از مهمترین چالشهای بیمارستانهای دولتی است که با آنها مواجه هستند. به طوریکه محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار معتقد است که در بعضی از بیمارستانها، یک پرستار مجبور است همزمان به چند بیمار رسیدگی کند. این مسئله باعث می شود که کیفیت خدمات دهی به بیماران دچار افت شده و خستگی زیاد پرستار نیز منجر به افزایش خطاهای کاری می شود.

از سوی دیگر، وجود تعرفه های غیرواقعی و بالا بودن هزینه های یک مرکز درمانی باعث شده که بیمارستانهای دولتی همواره با کسری بودجه و کمبود اعتبار مواجه شوند. به طوریکه بعضا در پرداخت حق و حقوق پرسنل و کادر درمانی دچار مشکل شده و همین مسئله سبب می شود که نیروها، انگیزه کافی برای خدمت را نداشته باشند.

دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران معتقد است که بیمارستان مثل یک شهر می ماند و هرآنچه در یک شهر هزینه می شود، در بیمارستان هم هزینه می شود. مثل آب، برق، حقوق پرسنل و... بنابراین به دنبال آزاد سازی قیمتها در کشور، بیمارستانهای دولتی توان مقابله با وضع موجود را ندارند و فقط دچار روزمرگی شده اند.

به گفته کارشناسان حوزه سلامت، متاسفانه گردش اقتصادی بیمارستانهای دولتی که محل مراجعه 80 درصد مردم است، اصلا خوب نیست و همین حالا که تنها 4 ماه از سال را پشت سر گذاشته ایم، با کسریهای قابل توجهی مواجه شده اند که خود این موضوع در کمیت و کیفیت خدماتی که در بخش دولتی به مردم ارائه می شود، اثر منفی گذاشته است.