شیرینی دسترنج کشاورزان محروم سیستان و بلوچستان در کام دلالان پاکستان

به گزارش خبرنگار مهر، استانی که از نظر سطح زیر کشت خرما رتبه اول و از لحاظ میزان تولید رتبه دوم کشور را دارا است در این زمینه از داشتن نام و نشان در اذهان مردم ایران و جهان بی بهره است.

سیستان و بلوچستان یکی از مناطق مهم و استراتژیک تولید خرمای کشور محسوب می شود اما با وجود داشتن بیشترین سطح زیر کشت و دومین تولید کننده این محصول در ایران به علت عدم سرمایه گذاری مناسب برای بسته بندی و فرآوری با نام دیگر استان ها بسته بندی و به بازارهای مصرف داخلی و خارجی صادر می شود.

اهمیت این محصول از نظر غذایی مربوط به میزان بالای قند، مواد معدنی و ویتامین های آن است و هر کیلوگرم خرما سه هزار کالری انرژی نهفته دارد.

از این میوه مغذی، فرآوردهایی از جمله آرد، خمیر، قند، شیره و عسل استحصال و از هسته آن در تولید محصولات بهداشتی، از گل خرما در تهیه عرقیات و داروی گیاهی و از تنه نخل در صنایع چوبی و دستی استفاده می شود.

خرما به لحاظ تجاری یکی از اقلام صادراتی مهم کشور به شمار می رود که به سبب محدودیت مناطق تولید خرما در جهان، امکان رقابت با این محصول خیلی کمتر از سایر محصولات صادراتی است.

دسترنج کشاورزان سیستان و بلوچستان نصیب دیگران می شود

وضعیت نامناسب حاکم بر صادرات خرمای تولیدی این استان موجب شده هویت تولید کنندگان واقعی این محصول ناشناخته بماند و ارزش افزوده حاصل از زحمت مردان زحمتکش این منطقه در جیب دیگران قرار گیرد.

براساس مستندات موجود کشت خرما در سیستان و بلوچستان از سابقه دو هزار ساله برخوردار است چنانکه نخستین درختان خرمایی که در تاریخ بلوچستان از آن نام برده شده است 327 سال قبل از میلاد مسیح توسط سپاه اسکندر مقدونی به این منطقه وارد شده است.

کارشناسان تاکید دارند که نوع خرمای ربی سراوان در استان سیستان و بلوچستان در جهان نظیر ندارد.

پرورش و تولید خرما در استان با توجه به قابلیت رشد و مقاومت آن در برابر کم آبی، شوری، گرما و همچنین کشت توام با مرکبات، سبزیجات و سایر محصولات کشاورزی در بین نخلستان ها، نقش اساسی را در اقتصاد کشاورزان و ساکنان منطقه بر عهده دارد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: سطح زیر کشت خرما در سیستان و بلوچستان 44 هزار و 190 هکتار است که از این میزان 34 هزار و 803 هکتار بارور و 9 هزار و 378 هکتار به صورت نهال است و در حال حاضر غیر بارور می باشد.

محمد کیخا افزود: این استان دومین استان خرماخیز کشور است و شهرستان سراوان اولین منطقه تولید انواع و اقسام خرما در سیستان و بلوچستان است که خرمای ربی آن در دنیا انحصاری و خرمای مضافتی آن از نظر وزن، کیفیت و مرغوبیت در دنیا بی نظیر است.

70 نوع خرما در سیستان و بلوچستان کشت می شود

وی گفت: بیش از 70 رقم خرما در مناطق مختلف این استان کشت و برداشت می ‌شود که مهم ترین آن ها شامل هلیله، ربی، مضافتی، نیکدیمی، شکری، بیگم، جنگی، کوتومی و دشتاری، مولس، تورگی شکنک، سبزو، ماکیلی، چکردی، راسکویی، پوپو، سنگ شکن، خشکیج، شریفه، چرپان و بارشاهی است.

مهم ترین خرما ربی و مضافتی است و تولید کنندگان این محصول می گویند وزن خرمای مضافتی شهرستان سراوان دو برابر خرمای تولیدی در کشورهای خرماخیز دنیا همچون عراق است که یکی از علل پرطرفدار بودن مصرف کنندگان آن همین است.

عدم بسته بندی و برند مشخص مشکل کشاورزان سیستان و بلوچستانی

یکی از کشاورزان سراوانی می گوید: بخشی از خرمای مضافتی این شهرستان توسط تجار و دلالان خریداری و به سردخانه های شهرستان بم تحویل شده و پس از بسته بندی با مارک ها و نامهای غیر از سیستان و بلوچستان به خارج صادر می شود.

محمد رحیم حسین بر افزود: در حالی که در این منطقه مرزی مرغوب ترین خرمای دنیا تولید می شود اما همین محصول در اکثر نقاط دنیا با مارک های گوناگون از جمله مارک پاکستان و شهرستان بم و به قیمت بسیار بالایی به فروش می رسد ولی نخل کاران این منطقه فقیرترین مردم بوده و همیشه به واسطه ها، دلالان و تجار پاکستانی و ایرانی بدهکار هستند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: خرمای ربی به علت بافت شکلاتی و نیمه خشک، قابلیت نگهداری و شست و شو، رنگ سیاه و روشن و شکل کشیده با هسته کوچک از وضعیت مناسب و مطلوب در بازارهای جهانی بخصوص اروپا برخوردار است و در نوع خود بی نظیر است.

در حال حاضر خرمای سیستان و بلوچستان نه تنها به بازارهای داخلی عرضه می ‌شود بلکه کشورهای دیگر مانند پاکستان و افغانستان نیز از این محصول بی‌ بهره نیستند و خرما به عنوان یک منبع درآمدزای استان تبدیل شده است.

خرید فله ای خرما توسط دلالان پاکستانی/ صادرات خرمای سیستان و بلوچستان به نام پاکستان

تعدادی از نخلکاران سیستان و بلوچستان به خبرنگار مهر گفتند: تاجران پاکستانی در زمان تولید خرما وارد ایران می شوند و خرما را به صورت فله در کیسه گونی های 40 تا 50 کیلویی خریداری و به صورت قاچاق از مرز خارج و در کشور خود بسته بندی و با مارک کشورشان به سایر نقاط دنیا صادر و از این بابت هر سال پول کلانی دریافت می کنند.

محمد کیخا رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: در حال حاضر 13 واحد بسته بندی خرما متعلق به بخش خصوصی در استان وجود دارد اما متاسفانه به سبب نداشتن کیفیت مناسب و نبود واحدهای فرآوری این نوع محصول در استان، بخشی از خرما با نام استان های دیگر از طریق استان کرمان به کشورهای آسیای میانه صادر می شود.

تاجران پاکستانی در زمان تولید خرما وارد ایران می شوند و خرما را به صورت فله در کیسه گونی های 40 تا 50 کیلویی خریداری و به صورت قاچاق از مرز خارج و در کشور خود بسته بندی و با مارک کشورشان به سایر نقاط دنیا صادر و از این بابت هر سال پول کلانی دریافت می کنند

کشاورزان

یک کارشناس کشاورزی در زاهدان می گوید: محصول تولیدی این منطقه از نظر کیفیت در کشور بی‌نظیر است به همین دلیل کشاورزان این استان با توجه به کیفیت بالای محصول همواره باید با استفاده از اصول علمی و کارشناسی تولید خرما را افزایش دهند.

وی افزود: یکی از ظرفیت های خالی و بزرگ در استان نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی مناسب است که از مسائل و مشکلات پیش روی نخلکاران سیستان و بلوچستانی می باشد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی افزود: در حال حاضر یک کارخانه نوشابه در ایرانشهر مدعی است که از فرآوری خرما نوشابه تولید می کند.

یکی از نخل کاران شهرستان سراوان نیز بیان داشت: سالهاست تولید کنندگان خرما فریاد می زنند این صنعت را دریابید تا کی باید ما خرمای خود را با قیمت اندک به دلالان پاکستانی بفروشیم و یا واسطه های شهرستان بم از ضعف نبود امکان بسته بندی، نگهداری و حمل سوء استفاده کرده و به دسترنج ما لطمه بزنند.

شکر الله دهواری افزود: اراضی این منطقه مستعد برای تولید خرما است به طوری که در نقاطی از این شهرستان نخل به صورت دیم رشد می کند.

لزوم حمایت از کشاورزان محروم سیستان و بلوچستان

وی گفت: اگر کشاورزان مطمئن باشند دولت از نخل کاران حمایت و کاری می کند تا خرمای سراوان با بسته بندی مناسب صادر شود مسلما این صنعت در منطقه رشد خواهد کرد.

این نخل کار اظهار داشت: پرداخت تسهیلات به کشاورزان و تشکیل تعاونی توسط نخلکاران و همچنین تامین اداوات و ابزار مورد نیاز و ایجاد کارخانجات و واحدهای بسته بندی و فرآوری می تواند زمینه توسعه کشت نخل و اشتغال را فراهم کند و باعث رشد و توسعه منطقه و تحول در زندگی کشاورزان شود.

وی افزود: ساخت سردخانه و واحد تولید کارتن مخصوص بسته بندی و ابزار و ادوات صادرات می تواند خرمای سراوان را مستقیم به کشورهای مصرف کننده صادر کند که صادرات مستقیم خرما موجب افزایش درآمد نخلکاران، قطع دست واسطه ها و دلالان و در نتیجه توسعه نخلستان ها در این منطقه خواهد شد.

سالانه 170 تن خرما در سیستان و بلوچستان صادر می شود

به گفته کیخا، در حال حاضر 16 واحد سردخانه، 13 واحد بسته بندی و دو واحد فرآوری خرما در استان فعال است و میزان تولید خرما در استان بیش از 170 هزار تن است.

جانشین مدیر جهاد کشاورزی ایرانشهر نیز گفت: سالانه بیش از 27 هزار تن خرما از نخلستان های این شهرستان برداشت می شود.

بامری افزود: در این شهرستان 50 نوع خرما تولید می شود که مهمترین آنها مضافتی و ربی است و نوع ربی آن از ارقام زود رس است و دیر رس ترین خرمای این شهرستان خرمای هلیله می باشد.

وی بیان داشت: کار برداشت خرما با برداشت خرمای ربی از نیمه دوم تیر ماه آغاز می شود و تا پایان شهریور ماه ادامه دارد.

در استان 44 هزار هکتار نخلستان وجود دارد که در این نخلستانها 170 هزار تن خرما از هفتاد نوع تولید می شود.

خرمای سیستان و بلوچستان بی نام و نشان مانده است

در این استان به ویژه منطقه وسیع بلوچستان انواع مختلف خرما با کیفیت مناسب تولید می‌شود که متاسفانه تاکنون آن گونه که شایسته بوده معرفی نشده و می ‌توان ادعا کرد که خرمای تولیدی این منطقه ناشناخته مانده است.

خرمای تولیدی سیستان و بلوچستان قسمت قابل توجه ای از نیازهای تغذیه ای روستاها و شهرهای مناطق زیر کشت را تامین می کند.

سیستان وبلوچستان با توجه به بهره‌ مندی از اقلیم گرم، بیابانی و مرطوب دارای بهترین شرایط برای پرورش انواع میوه‌های گرمسیری است و یکی از شگفتی ‌های کشاورزی این استان تنوع محصول خرماست که از این حیث در میان استانهایی که در آنها خرما تولید می‌شود از جایگاه ممتازی برخوردار است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: بیشترین سطح زیر کشت خرما در این استان به ترتیب مربوط یه سراوان با ده هزار و 120 هکتار، نیکشهر شش هزار و 224 هکتار، ایرانشهر پنج هزار و 995 هکتار، دلگان پنج هزار و 995 هکتار، خاش چهار هزار و 39 هکتار، سرباز سه هزار و 810 هکتار، زابلی سه هزار و 264 هکتار، سیب و سوران دو هزار و 938 هکتار و زاهدان هزار و 795 هکتار است و جاهای دیگر کمتر است.