زنوزی: با نفس منشور اخلاقی برای نویسندگان مخالف نیستم

به گزارش خبرنگار مهر، دومین جلسه از سلسله نشست‌های سرای اهل قلم با موضوع «منشور اخلاق نویسندگی» عصر روز چهارشنبه (5 مرداد ماه) با حضور مجتبی رحماندوست و فیروز زنونی جلالی در سرای اهل قلم برگزار شد.

در ابتدای این نشست فیروز زنونی جلالی با اشاره به اینکه نویسنده به شهادت آثار منتشر شده‌‌اش، کار خودش را می‌کند و آن چیزی را که به آن اعتقاد دارد می‌نویسد، بیان داشت: امروز ما صحبت از منشور اخلاقی می‌کنیم در حالی که 30 سال است نویسندگان کشور ما در درون خودشان به منشور اخلاقی عمل می‌کنند. این به معنی همان بازخورد درونی عمل و فکر نویسنده در اوست که به وی حکم می‌کند چه بنویسد و چه ننویسد.

زنونی جلالی ادامه داد: ما از یک نویسنده مادی‌گرا نباید انتظار داشته باشیم که اثری ایده‌آل خلق کند. اگر نویسنده‌ای ایده‌آل است، بازخورد این ایده‌ال بودن در اثر او هم متجلی می‌شود. این موضوع را واقعاً نمی‌توان کپسول کرد و از همه خواست تا با خوردن آن به نوعی نگاه آسمانی دست بیابند و ایده‌آ‌‌‌ل شوند و به زعم ما اخلاقی بنویسند.

نویسنده رمان «قاعده بازی» افزود: هیچ اثری نیست که پیرنگ داستانی‌اش را فردی غیر از نویسنده آن نوشته باشد، حتی اگر این اثر سفارشی باشد. در همه جای تاریخ ادبیات همینطور بوده است. هر گاه با نمادی و سمبلی خواسته‌اند دست نویسنده را بگیرند، اثر به نوعی از بین رفته است. البته به نظر من نویسنده امروز بسیار هوشمند‌تر از آن است که بخواهد درباره مسائلی که قلباً به آن معتقد نیست، بنویسد.

نفس وجود منشور ایرادی ندارد

وی همچنین با اشاره به اینکه با نفس ایجاد منشور اخلاقی مخالف نیست، گفت: نویسنده معتقد خود می‌داند قرنطینه و خط قرمزش کجاست، اثرش را می‌نویسد و به وزارت ارشاد ارائه می‌کند. اگر کار او پاک و طاهر بود که مجوزش را می‌گیرد و منتشر می‌کند و اگر هم نه  که داستان چیز دیگری است.

زنونی جلالی تاکید کرد: به نظرم منشور اخلاقی را باید موضوعی بسیار فراتر از این بحث‌ها دید به ویژه در این رابطه باید مشخص کرد که منشور برای نویسندگانی که خود را ملزم به اخلاق گرایی نمی‌دانند، چه برنامه‌ای خواهد داشت؟

منشور اخلاقی را بدون ضمانت اجرایی نمی توان تصور کرد

این نویسنده همچنین گفت: منشور اخلاقی را بدون ضمانت اجرایی نمی‌توان تصور کرد؛ نویسنده باید خود را ملزم به رعایت و امضای آن بداند. در جهان امروز، ادبیات با تعاریف متعددی به مخاطب ارائه می‌شود؛ بسیار به گوش ما رسیده که برخی تعاریف از ادبیات می‌گویند ادبیات شعار و پیام ندارد و از سوی دیگر می‌گویند رمان چیزی است که شش دانگ زندگی نویسنده را در خود نشان می‌دهد.

زنوزی جلالی سپس تاکید کرد: وقتی نویسنده با این تعاریف در کنار موضوعی مانند منشور اخلاقی قرار می‌گیرد چیزی جز محدودیت به ذهن او وارد نمی‌شود.

وی ادامه داد: در رابطه با منشور و تدوین احتمالی آن باید پیش از هر چیز تعاریفمان را لااقل برای خودمان روشن کنیم. منشور باشد یا نباشد، برخی به وجدان خود عمل می‌کنند و اخلاقی می‌نویسند و برخی هم نه! باید دید اگر منشور تدوین شود بازخوردش کجاست؟ به نظر من باید ابتدا به تعریفی از اخلاق رسید. برای بیان این موضوع به شکل درست هم قبل از هر کار نیاز به آسیب‌شناسی صحیح داریم تا ببنیم از این موضوع به اصطلاح چه چیزی عاید ما می‌شود.

زنونی جلالی همچنین گفت: به نظر من خارج از حیطه نویسندگان کسی نیست که بتواند در این رابطه گامی بردارد و تنها در صورتی می‌توان به آن خوشبین بود که اهالی قلم برای تدوین این منشور و آسیب شناسی چند و چونش گام بردارند.