به گزارش خبرنگار مهر، مردم استان زنجان ماه رمضان را فرصت مغتنمی برای عبادت، خودسازی و تذهیب روح و نفس می‌دانند و خود را از ماه‌های رجب و شعبان برای شرکت در ضیافت الهی آماده می‌کنند.
مومنان این خطه با غبارروبی از مساجد، امامزاده‌ها، تکایا و منازل و خرید اقلام و مایحتاج ضروری خود، از روزهای پایانی ماه شعبان رسما به پیشواز رمضان، ماه نزول قرآن می‌روند.
روزه‌داری مومنین زنجان معمولا همزمان باآخرین روز ماه شعبان‌المکرم و برخی مواقع نیز یک هفته قبل از آغاز ماه رمضان، تحت عنوان "روزه پیشواز" آغاز می‌شود و عیدسعید فطر خاتمه می‌یابد. درطول ماه رمضان که به زبان ترکی "اوروشلیق" خوانده می‌شود مساجد، اماکن مقدس و نمازخانه‌های این استان مملو از جماعت روزه‌داری می‌شود که‌با انگیزه تکمیل عبادت و کسب فیض بیشتر، نمازهای یومیه را به‌جماعت اقامه می‌کنند. فعالیت‌های دینی و مذهبی در این ماه در شهرها و روستاهای استان به‌اوج خود می‌رسد و کلاس‌های ویژه قرائت، تفسیر و تعلیم قرآن، جلسات احادیث، علوم دینی و فقهی به‌طور گسترده در اماکن مقدسه و منازل مردم برگزار می‌شود.
آحاد مختلف مردم این استان از قدیم‌الایام اعتقاد دارند، ماه رمضان با خود خیر و برکت می‌آورد و اعضای خانواده‌ای که در آن روزه‌خوار بدون عذر موجه وجود داشته باشد از نعمات و برکات بیکران ضیافت خداوندی محروم می‌شوند.
مردم زنجان روزه گرفتن در دهه اول ماه مبارک رمضان را "یوقوشا داشینان- چیخماق" (حرکت در سربالایی تند کوه با بار سنگ)، 10 روز دوم این ماه را "یوقوشا کرپیجینن چیخماق" (بالارفتن از دامنه‌کوه با بار خشت) و روزه‌داری در دهه سوم این ایام پربرکت را "انیشه قاشماق سو ایچماق کیمیندی" (پایین آمدن از دامنه کوه مثل آب خوردن) تعبیر می‌کنند.
به‌اعتقاد مردم زنجان، در ماه مبارک رمضان اعضای بالغ خانواده‌ها از ثواب روزه‌های کله‌گنجشکی کودکان و افراد نابالغ برخوردار می‌شوند و به‌همین خاطر، والدین کودکان خودرا به‌گرفتن روزه نصفه‌روز ترغیب می‌کنند و درقبال پرداخت وجهی، روزه کله‌گنجشکی آنان را می‌خرند. مردم این منطقه در شب‌های قدر نیز با برپایی آیین‌های ویژه و خاصی از قبیل دعا و نیایش، شرکت در محافل معنوی دعای جوشن کبیر، دعای فرج امام زمام و ابوحمزه، اقامه نماز هفت قل‌هواللهی، حضور درمساجد و تکایا و قرآن‌سرگرفتن، ماه مبارک رمضان را گرامی می‌دارند. خواندن سوره‌های عنکبوت، روم، دخان و قدر از دیگر باورهای کهن مردم این استان است که در شب‌های قدر عملی می‌شود.
برپایی جشن و شادی در شب بیست و هفتم ماه رمضان (شب قتل ابن ملجم مرادی) تا هنگام سحر و خوردن کله‌پاچه‌ای که همراه با سیر پخته شده‌است برای افطار و سحری در این شب نیز جزئی از باورهای مردم زنجان را تشکیل می‌دهد.
دوختن کیسه برات "برات کیسه‌سی" در آخر ماه رمضان به تعداد اعضای خانواده نیز از آداب و رسوم مردم این منطقه است و مادر خانواده این کیسه را در مسجد و بین دو نماز ظهر و عصر و دعاهای تعقیبات نماز، با پارچه سفید چلواری و نخ و سوزن کارنکرده می‌دوزد. برای بریدن نخ و پارچه این کیسه به‌جای چاقو و قیچی از دندان‌ها استفاده می کند و یک سکه "پول" نیز در قسمت پایین آن قرار داده می‌شود.
به‌اعتقاد زنجانیها اگر این کیسه‌ها توسط پنج زن سیده که اسامی آنها فاطمه یا یکی‌از القاب حضرت زهرا (س) باشد لمس شود، برکت و نعمت خدا به‌همراه این کیسه‌ها به خانه‌های آنان وارد می‌شود و اعضای خانواده به آرزوی خود می‌رسند. خواندن نماز مغرب و عشا پس از قرائت دعا و آیاتی از قرآن کریم چون سوره مبارکه قدر به‌تعداد سه یا هفت بار قبل‌از خوردن اولین لقمه افطاری از دیگر آداب و رسوم زنجانیها به‌شمار می‌رود و روزه‌داران این دیار معمولا افطار خود را با خرما و یا نمک باز می‌کنند.
زنجانیها در سال‌های دور که وسایل ارتباطی چون رادیو و تلویزیون به‌ندرت و تنها در منازل تعدادی از متمولین شهر یافت می‌شد، زمان افطار را بااستفاده از رشته‌های نخ سیاه و سفید تعیین می‌کردند. به‌همین منظور دو رشته نخ سیاه و سفید را در مقابل چشم قرار داده و زمانی که چشم قادر به تشخیص این دو رنگ از هم نمی‌شد، افطار می‌کردند. آش کشک، آش ترش، شیربرنج، آش بلغور، تاس کباب، فرنی، کله پاچه، حلوا، آبگوشت کوفته، کالاجوش، پیاز آب، سوپ، رنگینک و انواع خورشت‌ها از جمله غذاهایی است که برای افطاری و سحری خانواده‌ها طبخ می‌شود.
نان‌چایی، بربری، فتیر، شیرمال روغنی و شیرین، زولبیا و بامیه و پشمک نیز از جمله نان‌ها و شیرینی‌های سنتی است که بیشتر در ماه مبارک رمضان در این استان پخت و عرضه می‌شود. تورنا بازی، گل یا پوچ و گرداندن انگشتر توسط اوستا در بین گروه، دبرنا و شاه‌وزیر نیز از جمله بازی‌های سنتی‌است که هنوز در ایام ماه مبارک رمضان پس‌از بازکردن افطاری، در قهوه‌خانه‌های سنتی یا منازل و شب نشینی‌ها توسط نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان انجام می‌شود.
زنجانیها همچنین عادت دارند در ایام ماه مبارک رمضان، کدورت و اختلاف‌های فیمابین را برطرف کنند و نسبت به‌هم محبت بیشتری ابراز کنند چراکه معتقدند لطف خدا بیشتر شامل حال کسانی می‌شود که دل مومن روزه‌داری را شاد می‌کند.
تهیه و توزیع مایحتاج عمومی از قبیل برنج، روغن، گوشت و آرد بین افراد و خانواده‌های نیازمند در آستانه ماه مبارک رمضان و همزمان با شب‌های قدر نیز از دیگر آدابی است که از سالیان دور بین زنجانی‌های رایج است.
به هر روی گرچه این آداب و رسوم در برخی مناطق کمرنگ تر شده اما انتشار مناسک و آیین های مرتبط با این ماه عزیز می تواند ارزشهای فراوانی را به یاد نسل و جامعه ای که از گذشته و اصالت خود فاصله گرفته است بیاورد. ارزشهایی که در آداب و زیست ما بوده و هست و بسیاری از آنها ریشه در دین مبین اسلام دارند.
نظر شما