به گزارش خبرنگار مهر، نشست بررسی «طنز در ادبیات دفاع مقدس» با نگاهی به کتاب «رفاقت به سبک تانک» نوشته داوود امیریان، عصر روز یکشنبه 16 مرداد در محل ستاد راهیان نور برگزار با حضور احمد شاکری دبیر این جلسات و محسن هجری برگزار شد.
هجری در این نشست، طنز را موضوعی واقعی و جاری در جنگ تحمیلی عنوان کرد و گفت: حوادث متعددی در جنگ تحمیلی وجود داشت که از نگاه یک ناظر بیرونی می‌توانست مرگبار باشد که بود، اما در در ذات خود هنگام جنگ ایجاد کننده یک موقعیت طنز‌گونه نیز به شمار می‌آمد.
وی ادامه داد: آمیخته بودن مرگ و زندگی در جنگ با طنز، تجربه‌ای بود که در سال‌های دفاع مقدس واقع شده بود، اما زمانی که این مضوع را به ادبیات داستانی وارد می‌کنیم، باید بدانیم که طنز را نمی‌شود به ادبیات جنگ تزریق کرد، اما از طرف دیگر فضای جنگ فضایی بود که آمیخته با طنز بود و گریه آمیخته با خنده در آن دیده می‌شد.
این نویسنده و پژوهشگر در ادامه با اشاره به ادبیات دفاع مقدس ادامه داد: جنس ادبیات دفاع مقدس رئال و واقع‌گراست و از نوع تخیلی و یا رمانتیک به شمار نمی‌آید، لذا وقتی موضوع طنز در آن مطح می‌شود، باید با گونه‌ای که این ادبیات در حال روایت در آن در حال روایت است، تناسبی داشته باشد.
به گفته هجری، ادبیات طنز باید با تجربه تاریخی جنگ و دفاع مقدس تجربه‌ای تاریخی داشته باشد که در کتاب داوود امیریان به دلیل نسبت او با این واقعیت تاریخی به خوبی به چشم می‌خورد. این نسبت تاریخی را ما نیز به عنوان مخاطب می‌توانیم با مرور خاطرات و تجربیات بجا مانده شناسایی کنیم و ابن نوع از ادبیات را به شکلی حقیقی شکل بدهیم.
نویسنده «چشم عقاب» همچنین گفت: وقتی واقعیت را به عرصه ادبیات می‌آوریم، دیگر واقعیت به معنای علمی خودش نیست، بلکه حوزه تخیل هم به آن وارد می‌شود. یعنی متن به گونه‌ای نوشته می‌شود که واقعیت را در ذهن فرد ایجاد و وارد کند و این موضوع به مقدمه‌چینی و فضاسازی نویسنده و تجربه او برمی‌گردد که می‌تواند رنگ و بوی طنز را به متن یک نویسنده وارد کند.
هجری همچنین تاکید کرد: واقعیت تاریخی جنگ ایجاب می‌کند که زبان طنز هم برای بیان آن انتخاب شود. البته این به کارگیری زبان باید باعث مخدوش شدن واقعیت شود.
وی همچنین با اشاره به اینکه کارکرد طنز کارکردی است که یک کلام واقع‌گرا و متنی نمی‌تواند جایش را پر کند، افزود: اگر کارکرد طنز جدی نبود، ادبیات فارسی نیز نیاز به این همه اشاره و تمثیل پیدا نمی‌کرد. این همان نیازی است که در درون مخاطب وجود داشته است و هر گونه ادبی، حسش ایجاب می‌کند که نوعی از طنز را در درون خود ایجاد کند.
هجری همچنین با اشاره به اینکه طنز دارای مرزی اخلاقی است که نمونه‌هایی از آن را در قرآن کریم نیز می‌توان دید، گفت: ما نیاز داریم که در بیان طنز به همان نگاه آیات وحی به این موضوع برگردیم و از این زاوبه به روایت‌های مختلف موافق یا مخالف در ادبیات طنز نگاه کنیم.
نظر شما