به گزارش خبرنگار مهر، شهر کرمان طی سالهای گذشته شاهد تحول و رشد چشمگیر بوده است و در حالی طی دو سال اخیر از کرمان به عنوان کلانشهر جدید کشور یاد می شود که متاسفانه بافت قدیم این شهر به فراموشی سپرده شده است.
پیش از این هرگاه از بافت فرسوده شهر کرمان می گفتیم کمتر کسی تصویری درست از اوج فاجعه ای که بر بافت فرسوده کرمان رفته است را در ذهن خود داشت حتی مردم کرمان نیز کمتر به این منطقه و در لایه های پنهان شهر جستجو کرده اند اما با انتشار تصاویری از این منطقه در خبرگزاری مهر چهره واقعی این مناطق که وسعتی معادل هزار و 589 هکتار است و 13 درصد این شهر را تشکیل می دهد نشان داده شد اما در نهایت چند جلسه تشکیل و بازدید هوایی نیز از این منطقه انجام شد و مانند گذشته اقدام عملی و یا تصمیم قاطعی برای رفع این مشکل گرفته نشد اما این سوال را از مسئولان کرمان باید پرسید پس از تمام حرف و حدیثها و وعده و وعیدها کار عملی برای اصلاح بافت فرسوده شهر کرمان و همچنین اصلاح شهری و حل مشکل زمینهای خالی و خانه های خشت و گلی رها شده در نقاط مختلف شهر که به ویرانه تبدیل شده اند چه زمانی انجام می شود.
بافت فرسوده شهر کرمان
هر چند شهرداری کرمان از اتخاذ سیاستهایی برای توسعه ساخت و ساز در کرمان خبر می دهد اما بدون شک این سیاستها آنقدر جذاب نیستند که سرمایه گذاری در این بخش افزایش یابد.
عمرساختمانها در کرمان بالاتر از حد استاندارد/ پشت زرق و برق خیابانها چه می گذرد
این یک حقیقت است که عمر ساختمانها در شهری زلزله خیز در کرمان بسیار بالا تر از حد استاندارد است و با وجود تسهیلات مسکن مهر که موجب بروز افزایش ساخت و سازها در کرمان شده است اما مشکلی از زمینهای خالی، خانه های خشتی نیمه ویرانه و بافت قدیم شهر کرمان حل نکرده است بطوریکه در خیابانهای اصلی این شهر اکثر مغازه ها و ساختمانها از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند و یا اینکه تنها ردیف جلو خیابان رنگی و زیبا به نظر می رسد اما کافی است که پشت این زرق و برق ها را نیز دید.
بافت قدیم شهر کرمان در کنار مشکلاتی که بالا آمدن سطح آبهای زیر زمینی کرمان برایشان به وجود آورده است در اذهان مسئولان نیز فراموش شده اند و مسئولان و مدیریت جدید استان کرمان باید با نگاه جدید و پیگیرانه درصدد رفع مشکلات آن برآیند.
زمینهای خالی در مرکز شهر کرمان
سکونت افاغنه در بافت قدیم شهر کرمان/ مهاجرت مردم از بافت قدیم
مشکل اصلی نیز که در این مناطق وجود دارد متروکه شدن خانه های قدیمی با معماری بی نظیری است که هم اکنون بیشتر به انبارهای اصناف مختلف و یا محل سکونت افاغنه تبدیل شده اند در حقیقت ساکنان غالب بافت فرسوده کرمان افاغنه هستند این شرایط موجب شده است افرادی نیز که تمایل به زندگی در خانه های قدیمی دارند به دلیل همنشینی با افاغنه به خصوص از نوع غیر مجاز از این مناطق به سمت غرب کرمان که به مرکز آپارتمان نشینی کرمان تبدیل شده اند مهاجرت کنند.
در حالی در دل کرمان سرانه جمعیت بسیار کم شده است که حاشیه شهر کرمان به سرعت درحال گسترش است و جمعیت در غرب و شمال کرمان رو به افزایش است که نتیجه ای جز مشکلات حاشیه نشینی یا عدم تناسب امکانات با جمعیت ندارد.
عکس هوایی از شهر کرمان
در حالی که در برخی شهرهای کشور مانند اصفهان و یزد به سمت بازسازی این خانه ها و حتی ساخت مجتمع هایی با معماری سنتی روی آورده اند متاسفانه هیچ خانه تاریخی در کرمان مرمت و بازی نشده است و برای گردشگری در اختیار مردم قرار نگرفته است در حقیقت مسئولان مربوط گامی در این خصوص برنداشته اند و تنها با قوانین دست و پا گیر از نوسازی این مناطق نیز جلوگیری می کنند.
لزوم بازنگری در حریم تاریخی بافت فرسوده کرمان
باید به این نکته اشاره کرد که بازنگری در حریم فضاهای تاریخی در بافت فرسوده ضروری است زیرا بسیاری از این مناطق به این دلیل متروک شده اند که در حریم های تاریخی قرار گرفته اند و ساخت و سازها در آنها ممنوع شده است.
محدوده بافت قدیم شهر
با این وجود هادی ایرانمنش، سرپرست میراث فرهنگی در خصوص بافت فرسوده کرمان می گوید: سیاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همواره بر این بوده است که با حفظ و پاسداری از مواریث فرهنگی، به تکلیف طوری عمل کنیم که مانعی برای عمران و آبادی شهر کرمان نباشد.
وی حفظ مواریث فرهنگی را در گرو یاری همه دستگاه ها دانست و گفت: در صورتی می توانیم بافت قدیم کرمان را احیاء کنیم که ضمن بازنگری و اصلاح حریم بناها به حفظ نمونه هایی از بناهای تاریخی با ایجاد کاربری مناسب اقدام کنیم.
بافت تاریخی در مرکز شهر کرمان
وی با اشاره به این که به لحاظ ظرفیت و موقعیت های گردشگری استان کرمان جز پنج استان اول ایران است، تصریح کرد: در صورت برنامه ریزی صحیح می توان با وجود رقبای بزرگ از این نظر در کشور سرآمد .
با این وجود به نظر نمی رسد کرمان جزو پنج استان برتر جذب گردشگر و توسعه این صنعت باشد.
کوچه پس کوچه های بافت قدیم کرمان
تلفیق ساخت و سازهای مدرن با معماری سنتی ضروری است
عیسی سلاجقه، عضو شورای شهر کرمان نیز به لزوم برنامه ریزی دقیق تر در بافت قدیم به منظور جذب بیشتر گردشگر و شهروندان اشاره کرد و گفت: اینکه در اطراف برخی بناهای تاریخی حریم های وسیع و غیر ضروری قائل شویم و هیچ گونه ساخت و ساز جدیدی را دریافت های قدیم اجازه ندهیم، سبب بی رونقی و فرسایش شدید این بافت ها که پشتوانه های فرهنگی هر جامعه هستند خواهد شد.
وی با بیان نمونه هایی از وضعیت بافت های تاریخی سایر کشورها اظهار داشت: تلفیق ساخت و ساز مدرن در کنار ابنیه تاریخی با رعایت ضوابط به آبادانی بیشتر بافت قدیم کرمان کمک می کند.
نمونه ای از کاربری خانه های تاریخی
فتح الله مویدی، رئیس کمیسیون خدمات شهری شورا ی شهر کرمان نیز به مرمت خوب بازار میدان قلعه و تعیین تکلیف وضعیت مغازه های آن اشاره کرد و درخواست کرد شهرداری و سازمان میراث فرهنگی در خصوص رونق این بازار چاره اندیشی کنند.
وی با اشاره به لزوم اصلاح وضعیت موجود در بافت فرسوده کرمان گفت: این مجموعه مشکلات اجتماعی زیادی را نیز به وجود آورده است درحالیکه می توان از آن به عنوان مرکزی تجاری استفده کرد و باید در این خصوص برنامه ریزی شود.
بافت تاریخی کرمان
بافت قدیم به دلیل خشت و گلی بودن در معرض آسیب است
محمد سام، رئیس کمیسیون حقوقی و بودجه شورای شهر کرمان نیز به اهمیت حفظ انبیه تاریخی به عنوان هویت هر جامعه ای اشاره کرد و گفت: بافت قدیم شهر کرمان به دلیل خشت و گلی بودن در معرض آسیب های فراوانی قرار گرفته است.
وی به بحث احیاء بافت قدیم و تجدیدنظر در حریم ابنیه تاریخی و اجازه ساخت و ساز با ضوابط در درون بافت قدیم اشاره کرد.
این عضو شورا شهر کرمان نبود طرحی مناسب با دیدگاههای روشن در بافت قدیم شهر کرمان را مشکل اساسی این محدوده در کرمان عنوان کرد.
گسترش افقی کرمان و لزوم بهسازی بافت قدیم/ 13 درصد مساحت شهر کرمان بافت فرسوده است
رئیس مسکن و شهر سازی استان کرمان در گفتگو با مهر در خصوص بافتهای تاریخی استان کرمان با اشاره به اینکه 13 درصد مساحت شهر کرمان بافت فرسوده است گفت: در حال حاضر شهر کرمان به صورت افقی در حال گسترش است و همه از پدیده حاشیه نشینی سخن می گویند و نگران این وضعیت هستند اما تنها راهکار رفع این مشکل نوسازی در بافت فرسوده است.
وضعیت بافت قدیم کرمان
تقی رضایی ادامه داد: از سوی دیگر از این طریق مسکن بسیاری از مردم نیز تامین و مشکل اجاره نشینی و مسکن برطرف می شود زیرا زیر ساختهای لازم شهر نشینی نیز در این قسمت از شهر وجود دارد و نباید شاهد فشار بر روی زیر ساختها در برخی مناطق شهر بود.
وی گفت: هم اکنون فاصله زیادی با وجود تمام سیاستهای تشویقی برای بهبود وضعیت این منطقه داریم باید برنامه ریزی لازم در این خصوص انجام شود که در زمان کوتاه شاهد رفع مشکلات باشیم.
این مسئول ادامه داد: بهسازی این قسمت از شهر ضروری است که با توجه به رعایت قوانین میراث فرهنگی انجام می شود و ضمن نوسازی به گذشته نیز اهمیت می دهیم.
وی ادامه داد: عملا این اقدام منجر به حیات دوباره در بافت قدیم شهر خواهد شد و از وضعیت کنونی خارج می شود.
زمینهای خالی در مرکز کرمان
این مسئول افزود: پرداخت تسهیلات مناسب، تخفیف 50 درصدی در صدور پروانه در راستای حل این مشکل در کرمان درحال انجام است.
وی تهیه و تصویب طرح بهسازی بافت فرسوده شهر کرمان را ضروری دانست و خواستار توجه دستگاههای مربوط به این امر شد.
وی ادامه داد: در سال 88 در کرمان 900 وام و در سال گذشته هزار و 700 وام پرداخت شد.
بافت فرسوده شهر کرمان
این مسئول با اشاره به بهسازی بافت های فرسوده شهرهای استان کرمان گفت: بافت فرسوده شهرستان رفسنجان نیز با 442 هکتار مساحت تحت پوشش طرح پیشرفت آن 100 درصد بوده و یک میلیارد و 800 میلیون ریال هزینه اجرای طرح اختصاص یافته است و طی هشت ماه کار آن انجام شده است.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده در زمینه بافت فرسوده شهرستان سیرجان گفت: مساحت تحت پوشش این طرح در این شهرستان 411 هکتار بوده که از سال گذشته آغاز شده و تاکنون 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
رضایی گفت: بافت فرسوده شهرستان جیرفت نیز با 186 هکتار مساحت تحت پوشش طرح از سال جاری آغاز شده و یک میلیارد و 400 میلیون ریال هزینه اجرای طرح در این شهرستان است.
بافت فرسوده کرمان
وی با اشاره به اجرای طرح توانمندسازی سکونت گاههای غیررسمی استان کرمان بیان داشت: طرح توانمندسازی شهر کرمان در مرحله آخر تصویب خود است و اجرای این طرح در شهرهای سیرجان و رفسنجان نیز در مرحله تعیین مشاور است.
رضایی با اشاره به تصویب محدوده بافت های فرسوده شهرهای استان با جمعیتی بیش از 25 هزار نفر گفت: شهر کرمان دارای مساحت هزار و 589 هکتار بافت فرسوده است.
وی افزود: شهرهای منوجان با 95.6 هکتار بافت فرسوده، 6.7 درصد، ماهان با 90.1 هکتار بافت فرسوده ، 10 درصد، کهنوج با 58.84 هکتار بافت فرسوده ، 14.28 درصد و رابر با 56.2 هکتار بافت فرسوده، 12.6درصد را بافت فرسوده تشکیل می دهد.
زندگی و اشتغال مردم در بافت فرسوده
رضایی بیان داشت: شهرهای راور با 175.9 هکتار بافت فرسوده ، 14.5 درصد، رفسنجان 442.4 هکتار بافت فرسوده ، 9.7 درصد، زرند با 148.1 هکتار بافت فرسوده ، 9 درصد و شهربابک با 259.2 هکتار بافت فرسوده 13.7 درصد شامل بافت فرسوده می شود.
مدیرکل مسکن و شهرسازی استان کرمان عنوان کرد: شهرهای عنبرآباد با 75.2 هکتار بافت فرسوده ، 10.4 درصد، انار با 62.97 ، 16.1 درصد، بافت با 74.9 هکتار بافت فرسوده ، 11.4 درصد، بردسیر با 98.9 هکتار بافت فرسوده ، 10.2 درصد، جیرفت با 186 هکتار بافت فرسوده ، 13.8 درصد، سیرجان با 411.42 هکتار بافت فرسوده ، 13.49 درصد بافت فرسوده است.
آنچه مردم کرمان از مسئولان می خواهند برنامه ریزی دقیق در راستای مرمت و بهسازی خانه های تاریخی و بافت فرسوده شهر است که برای رسیدن به این نقطه لازم است برنامه عملی مسئولان در فازهای زمانی مشخص به مردم اعلام شود و شهروندان کرمانی پس از سالها شاهد اقدام عملی و سریع مسئولان در این خصوص باشند.
..............................
عکاس: حمید صادقی
نظر شما