به گزارش خبرنگار مهر، مردم مؤمن همدان همانند خداجویان دیگر نقاط کشور پهناور ایران اسلامی مناسبت‌های ویژه مذهبی و ملی را با آداب و سنن ویژه‌ای برگزار می‌کنند.
ماه مبارک رمضان یکی از مناسبت‌هایی است که مردم استان همدان برای آن ارج و احترام ویژه قائل بوده و از دیرباز تاکنون آن را با آداب و رسوم خاصی برگزار کرده‌اند.
همه ساله مردم استان همدان چند روز مانده به آغاز رمضان به استقبال این ماه می‌روند که این استقبال آیین پیشباز از ماه رمضان نامیده می‌شود.
همدانی ها روزهای اول، پانزدهم و آخر ماه شعبان را روزه می‌گیرند
آیین استقبال به این صورت است که مردم برای آمادگی هرچه بیشتر برای گرفتن روزه در ماه مبارک رمضان، روزهای اول، پانزدهم و آخر ماه شعبان را روزه می‌گیرند.
مردم همدان باور دارند افرادی که این سه روز را روزه بگیرند، اجر و ثواب آن برابر با روزه یک ماه رمضان است.
این اعتقاد به حدی در نزد مردم همدان ریشه دارد که بیشتر آنان این سه روز را روزه می‌گیرند.
یکی دیگر از آداب و رسوم اهالی همدان کلوخ اندازان نام دارد و مردم استان همدان روز آخر ماه شعبان را کلوخ اندازان می‌گویند.
در این روز مردم شادی‌کنان با تهیه و پخت غذایی مخصوص به‌نام کباب سرداشی سفره خود را برای اطعام نیازمندان و فقرا پهن می‌کنند.
همدانی‌ها کباب سرداشی را از مخلوط گوشت چرخ کرده، سیب زمینی، پیاز، تخم‌مرغ، ادویه و گوجه فرنگی تهیه می‌کنند.
چگونگی پی بردن به آغاز و پایان سحر در روزگار قدیم
از آنجا که در گذشته رادیو، تلویزیون و حتی ساعت وجود نداشت؛ مردم به صور گوناگون، آغاز و پایان سحر را به یکدیگر اطلاع می‌دادند.
یکی از راه‌ها این بود که در هر کوی و برزن همسایگانی برای مناجات به پشت بام‌ها می‌رفتند و با صدای خوش و بانگ بلند مناجات می‌کردند.
مردم پس از پایان مناجات آنان، می‌فهمیدند که هنگام خوردن سحری است.
گروهی با نگاه کردن به ماه و ستارگان- در شب‌های غیر ابری- حدود ساعت را تشخیص می‌دادند و با دق‌الباب کردن در خانه همسایگان و یا کوبیدن به دیوار اتاق‌های مجاور، صاحبان آن اماکن را برای خوردن سحری از خواب بیدار می‌کردند.
از دوره قاجار که توپ به همدان آمد، توپ‌هایی را بالای تپه مصلی تعبیه می‌کردند و دهانه آنها را باروت و پارچه می‌گذاشتند و با سمبه می‌فشردند و سه نوبت در شب‌های ماه رمضان آتش می‌زدند و توپ در می‌کردند.
نوبت اول، هنگامی که مردم می‌بایست بیدار شوند و غذاهای خود را گرم و سفره‌های سحری را آماده سازند.
توپ دوم، برای تناول غذا و سرانجام توپ سوم نشان پایان سحری و آغاز صبح صادق بود که با شنیدن آن، روزه‌گیران باید دست از غذا کشیده، برای شستشوی دندان‌ها و ساختن وضو و خواندن نماز صبح آماده شوند.
بعد از آمدن ساعت و تلفن، مردم برای تعیین وقت، اغلب ساعات خود را کوک می‌کردند تا از رسیدن وقت آگاه شوند.
کلوخ اندازان رسم همدانی ها در آخرین روز ماه شعبان است
مراسم کلوخ اندازان از اول تا پایان روز آخر شعبان ادامه دارد و پس از آن مردم، آماده روزه داری در ماه مبارک رمضان می‌شوند.
مردم استان همدان پس از آنکه فرزندان آنان به سن بلوغ رسیدند، از آنان می‌خواهند که در ماه مبارک رمضان روزه را کامل بگیرند.
درباره کودکانی که به سن شرعی نرسیده و روزه بر آنان واجب نیست، اهالی همدان اعتقاد دارند اگر بتوانند روزه را قلاغی (کلاغی) بگیرند، خداوند اجر و پاداش روزه کامل را برای آنان منظور می‌کند.
مردم همدان به روزه نیمه روز و روزهای که در آن بچه‌ها از هنگام سحر تا اذان ظهر روزه خود را نخورند، روزه قلاغی می‌گویند.
از دیگر آداب مخصوص این ماه در همدان آیین توزیع آجیل مشکل‌گشا است، به عقیده مردم اگر ماه مبارک رمضان در روز چهارشنبه آغاز شود، این ماه بسیار پربرکت و خوش یمن خواهد بود.
به‌همین مبنا زنان با خرید و بسته‌بندی آجیل مشکل گشا هنگام افطار به قصد نیت و طلب حاجت به مسجد می‌روند و پس از اقامه نماز مغرب بین زنان نمازگزار تقسیم می‌کنند.
مردم همدان معتقدند هر کس مراد و حاجتی داشته باشد با پخش و توزیع آجیل مشکل گشا خواسته‌هایش برآورده می‌شود.
توپ در کردن در همدان
در ماه رمضان روزگار قدیم همدان توپ‌هایی بالای تپه مصلی همدان تعبیه می‌کردند و دهانه آنها را باروت و پارچه می‌گذاشتند و با سمبه می‌فشردند و سه نوبت در شب‌های ماه رمضان آتش می‌زدند و توپ در می‌کردند تا مردم در جریان اوقات شرعی قرار بگیرند.
همدانی ها خرده‌های نان سفره افطاری را برای عید قربان نگهداری می کنند
یکی دیگر از رسوم مردم همدان در ماه مبارک رمضان جمع‌آوری خرده‌های نان سفره افطاری است.
به باور مردم هر فردی که بتواند خرده نان‌های سفره افطاری را تا آخر ماه مبارک رمضان جمع کند و تا روز عید قربان آن را نزد خود نگهدارد و آنها را در آبگوشتی که از گوشت قربانی در عید قربان تهیه می‌شود، بریزد و سپس بخورد، خداوند تمام آرزوها و نیازهای وی را برآورده می‌کند.
پخت غذاهای مخصوص از دیگر آیین‌های ماه مبارک رمضان است، زنان همدانی در این ایام برای افطار، بیشتر از غذاهایی نظیر آش‌رشته، فرنی، ترحلوا، طاس کباب ، شامی کباب، سرداشی، بورانی و شیربرنج و برای سحری نیزرشته‌پلو و آبگوشت مرغ می‌پزند.
کماج، انگشت پیچ، پنجه‌خاله، یوخا، نیس درجهان و اگرده شیرینی های ماه رمضان است
پخت شیرینی‌های محلی مانند کماج، انگشت پیچ، پنجه‌خاله ، یوخا، نیس درجهان و اگرده در ماه مبارک رمضان بین خانواده‌های همدانی رواج دارد.
پخت و پز نان‌های مخصوص محلی نظیر نان اوفاق، نان گرده چرب و نان شاتی نیز از دیگر آیین‌هایی است که زنان همدان همه ساله در ماه رمضان اقدام به تهیه آنها می‌کنند.
یکی از آیین‌های جالب توجه مردم استان همدان فرستادن افطاری توسط داماد به خانه عروس است.
مطابق این سنت دیرینه در ماه رمضان جوان دارای نامزد، باید افطاری نامزدش را به خانه پدر عروس ببرد، این افطاری شامل چند قرص نان، گرده دو زرده، برنج، روغن حیوانی، یک عددمرغ و یا ماهی، سیب سرخ، شیرینی، انگشت پیچ و میوه‌های فصل است.
پس از اینکه افطاری از سوی داماد به خانواده عروس برده شد، خانواده عروس نیز در شب‌های آینده، خانواده داماد را برای صرف افطاری به منزل خود دعوت می‌کنند.
در روز عید فطر در تمام خانه‌ها آش رشته پخته می شود
علاوه بر این در شهرها و روستاهای استان همدان مرسوم است که پس از پایان ماه مبارک رمضان و در روز عید فطر در تمام خانه‌ها آش رشته پخته شود، زیرا به اعتقاد مردم پس از یک ماه روزه داری، خوردن این غذای آبکی بسیار سودمند است.
زیارت اهل قبور، شرکت گسترده در آیین‌های شب‌های احیا و قدر، برگزاری ایام سوگواری شهادت مولی‌الموحدین امام علی (ع)، راه‌اندازی دسته‌های سینه‌زنی، نوحه‌خوانی، زنجیرزنی و عزاداری از دیگر آداب مردم شهرها و روستاهای استان همدان در ماه ضیافت الله است.
کیسه برکت در همدان دوخته می شود
یکی دیگر از سنت‌های قدیمی ماه رمضان در همدان، مراسم کیسه برکت در روز ۲۷ این ماه است.
در این روز زنان روزه دار در رفتن به مسجد و اقامه نماز ظهر به همراه خود پارچه، نخ و سوزن می‌برند.
زنان همدانی در میانه دو نماز ظهر و عصر با استفاده از این وسیله‌ها به کار دوختن یک یا چند عدد کیسه برکت مشغول می‌شوند.
به اعتقاد مردم همدان، هر فردی که داخل این کیسه پول بریزد، خداوند به وی مال و دارایی زیاد می‌بخشد.
به همین علت زنان در این روز بیش از یک کیسه برکت دوخته و آن را برای فزونی دارایی بین خانواده خود و دیگران توزیع می‌کنند.
موارد عنوان شده گوشه ای از آداب و رسوم مردم همدان در ماه پر فضیلت رمضان است که اکثر قریب به اتفاق این رسوم همچنان پابرجا باقی مانده و اجرا می شود.
نظر شما