آمارهای متناقض در کتابخوانی سیستان وبلوچستانی‌ها/ کتابها تنوع ندارند

به گزارش خبرنگار مهر، آمارها از تعداد کتابخانه ها و سرانه مطالعه در سیستان و بلوچستان بیانگر اوضاع نابسامان این منطقه است.

مدیر کل کتابخانه های عمومی سیستان و بلوچستان گفت: با وجودی که سرانه مطالعه در کشور 15 دقیقه است در این استان به 11 دقیقه و 25 ثانیه می رسد یعنی تنها چهار دقیقه با متوسط کشوری فاصله دارد.

در این میان برخی کارشناسان مدعی اند که سرانه مطالعه کشور 10 دقیقه  و سیستان و بلوچستان شش  دقیقه و رتبه این استان در این بخش 26 است.

 محمد عبداللهی در ابن باره گفت: امکانات سخت افزاری مانند صندلی، میزو فضای لازم برای مطالعه و تعداد و تنوع کتاب ها در حد نیاز نیست.

وی افزود: ناگفته نماند که وضعیت سواد و کم سوادی از جمله دلایل پایین بودن سرانه مطالعه در این استان است.

یکی دیگر از کارشناسان فرهنگی گفت: استان هایی مانند سیستان و بلوچستان به دلیل همجواری با چند کشور مسئله دار و قرار گرفتن در خط مقدم هجمه فرهنگی دشمنان باید از امکانات قابل توجه در بخش فرهنگی برخوردار باشند.

 زهرا امیری  افزود: متاسفانه وجود شغل های کاذب، اماکن فروش محصولات ضد فرهنگی، شبکه های ماهواره ای و اینترنتی از یک طرف و کمبود کتابخانه و مراکز فرهنگی - هنری از سوی دیگر، فقر اقتصادی و فرهنگی در این استان موجب شده است تا بسیاری از جوانان و نوجوانان به جای حضور در کتابخانه ها و اماکن اندک فرهنگی و تفریحی سالم به شغل های کاذب و یا بازی های اینترنتی و دیدن فیلم ها و شبکه های ماهواره ای مبتذل روی آورند.

مدیر کتابخانه های عمومی سیستان و بلوچستان یکی از عمده مشکلات این نهاد را عمل نکردن شهرداری ها به تعهدات تصویبی مبنی بر پرداخت اعلام شده می داند.

اسفندیار زید آبادی اظهار داشت: براساس مصوبات قانونی شهرداری ها باید نیم درصد اعتبارات خود را به کتابخانه های عمومی اختصاص دهند که تاکنون به درستی محقق نشده است.

استان سیستان و بلوچستان با 187هزار و 502 کیلومتر مربع وسعت و بیش از دو میلیون و 500 هزار نفر جمعیت واقع در جنوب شرق ایران به علت همجواری با کشورهای افغانستان و پاکستان و سواحل دریای عمان از موقعیت خاص جغرافیایی و اقلیمی برخوردار است.

با توجه به سکونت اقوام و طوایف و مذاهب مختلف در این استان دشمنان نظام اسلامی با  استقرار  در کشورهای همسایه و شبیخون فرهنگی و جنگ نرم در تلاش برای ایجاد اختلاف، انحراف جوانان و ضربه زدن به نظام و ملت ایران از طریق مرزهای سیستان و بلوچستان هستند.

فعالیت های فرهنگی در استانی که در خط مقدم مقابله با شبیخون فرهنگی و جنگ نرم قرار دارد، دارای اهمیت خاصی است و در این زمینه دستگاه های دست اندرکار امور فرهنگی نقش اساسی ایفا می کنند.

گسترش کتابخانه ها، فضاهای آموزشی، رسانه های ارتباط جمعی و فعالیت بیش از پیش نیروهای متخصص در امر فرهنگی نقش و جایگاه اساسی در چنین استانی را ایفا می کنند.

گستردگی و پراکندگی استان نیازمند توسعه کتابخانه ها و مراکز فرهنگی، هنری و آموزشی است.

متاسفانه به علت محرومیت بجای مانده از گذشته سطح سواد در سیستان و بلوچستان در ابتدای پیروزی انقلاب در سطح بسیار پایینی قرار داشت و در حالیکه اکنون به بیش از 78 درصد رسیده است.

با ارتقا سطح سواد و توسعه مراکز آموزشی نیاز به کتاب و کتابخوانی نیز گسترش یافته اما کتابخانه های عمومی در حد نیاز توسعه نیافته است.

کتابخانه های عمومی دروازه اصلی ورود به دانش ها است و نفش مهمی در توسعه فرهنگ و دانش برعهده دارند.

شاید به همین دلایل، کتابخانه عمومی را دانشگاه مردم خوانده اند، دانشگاهی که استادان آن کتابدارانند.

نخستین کتابخانه در سال 1343 توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در شهر زاهدان تأسیس شد.

نام بزرگان، فقها، و دانشمندان بسیاری در تاریخ این منطقه ثبت و ضبط شده است که احتمالا به‌ سبب آثار قلمی فراوان دارای کتابخانه بوده‌اند، اما متأسفانه اطلاعی درباره آنها در دست نیست.

کتابخانه امیر توکل کامبوزیا تنها کتابخانه شخصی استان است.

این کتابخانه در 1365 به یک کتابخانه عمومی تبدیل شد و اکنون بیش از 15 هزار جلد کتاب دارد.

فرهنگ اهدای کتابخانه های شخصی اخیرا در سیستان و بلوچستان گسترش یافته که از آن جمله استاد ایرج افشار سیستانی محقق و نویسنده و پژوهشگر در اقدامی فرهنگی کتابخانه های شخصی خود اعم از کتاب، تحقیقات، هدایایی دریافتی و پژوهش های انجام شده خویش را به اداره اسناد و کتابخانه ملی استان اهدا کرد و پس آن نیز تعدادی از فرهنگیان کتابخانه های شخصی خود را به این نهاد اهدا کردند.

سیستان و بلوچستان در حال حاضر 49 کتابخانه عمومی فعال دارد.

قدیمی ‌ترین آنها کتابخانه عمومی شماره یک زاهدان است که تأسیس آن به 1337 می‌ رسد.

مدیر کل کتابخانه های عمومی سیستان و بلوچستان به خبرنگار مهر گفت: اکنون 49 کتابخانه عمومی در استان فعال است و تا پایان سال پنج کتابخانه دیگر به بهره برداری می رسد.

زید آبادی اظهار داشت: این کتابخانه ها بالغ بر 380 هزار جلد کتاب دارند.

وی مجموع اعضای کتابخانه های عمومی را 35 هزار نفر اعلام کرد و افزود:  سال گذشته 400 هزار نفر به کتابخانه های عمومی مراجعه کرده اند.

مدیر کل کتابخانه های عمومی استان گفت: میانگین مطالعه در کشور 15 دقیقه است در حالی که در سیستان و بلوچستان 11 دقیقه و 25 ثانیه است.

وی بیان داشت: هفت کتابخانه شبکه ای شده و به سیستم اینترنت پر سرعت وصل شده اند.

 تعدادی کتابخانه عمومی وابسته به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، در استان با حدود شش هزار جلد کتاب،  کتابخانه عمومی مسجد جامع زاهدان به همت آیت الله کفعمی، کتابخانه حضرت صاحب‌ الزمان(عج) به کوشش سید محمد تقی حسینی از کتابخانه‌ های قدیمی استان هستند.

کتابخانه های مساجد استان نیز از چند سال پیش رو به افزایش گذاشته و در بیشتر مساجد اصلی و مرکزی شهرها و بخش های استان فعال است.

با تلاش های انجام شده در بیشتر مدارس سیستان و بلوچستان کتابخانه تاسیس شده و دانش آموزان از آن بهره مند هستند این در حالی است که تا سال 82 در این استان از کل دو هزارو 796 مدرسه ابتدایی و 955 مدرسه راهنمایی و متوسطه به‌ ترتیب 84 درصد و 59 درصد فاقد کتابخانه بودند.

از کتابخانه ‌های تخصصی مهم استان، کتابخانه حوزه معاونت برنامه ریزی استانداری یا برنامه و بودجه سابق است که در 1363 تأسیس شد.

کتابخانه صدا و سیما  نیز در سال 1350 و کتابخانه بیمارستان تأمین اجتماعی در سال 1379 تأسیس شدند و برخی دستگاه های دیگر دولتی نیز اقدام به ایجاد کتابخانه کرده و اکنون در بعضی از ادارات و نهادهای استان کتابخانه باز راه اندازی شده است.

سابقه کتابخانه‌ های دانشگاهی در این استان به زمان تأسیس نخستین مرکز آموزش عالی در زاهدان (دانشسرای عالی زاهدان) یعنی سال 1345 می ‌رسد.

هم‌ اکنون دانشگاه سیستان و بلوچستان و دانشکده های وابسته به آن، دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه آزاد زاهدان و سایر شعبه های آن، دانشگاه زابل، دانشگاه پیام نور، دانشگاه ایرانشهر، و دانشگاه دریانوردی چابهار دارای کتابخانه هستند.

با ایجاد رشته کتابداری در مقطع کارشناسی در دانشگاه زاهدان (1379) و تربیت کتابدار متخصص، امید می‌ رود با جذب فارغ‌ التحصیلان این رشته و به ‌کارگیری آنها در کتابخانه‌ های مختلف استان، شاهد دگرگونی‌ها و تحولات قابل ملاحظه‌ ای باشیم.

مدیر کل مسکن و شهرسازی سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار مهر گفت: عملیات ساخت 10 کتابخانه در استان به پایان رسیده و در هفته دولت در حال راه اندازی است.

مسعود مالکی افزود: عملیات پایانی احداث دو کتابخانه در شهرهای آشار و سراوان در دست انجام است که تا پایان سال به اتمام می رسد.

وی اظهار داشت: کار ساخت کتابخانه استاندارد در سیستان و بلوچستان در زمینی به مساحت دو هزار و 200 متر متربع در سه طبقه در دست انجام است که برای اتمام آن بالغ بر 200 میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است.

وی گفت: این اداره برای ساخت کتابخانه های عمومی در سایت های مسکن مهر آمادگی کامل دارد که در صورت اختصاص اعتبار و دادن زمین مناسب این مهم انجام می شود.

در حال حاضر 9 کتابخانه در زاهدان، 9 کتابخانه در زابل، پنج کتابخانه در خاش، هفت کتابخانه در ایرانشهر، شش کتابخانه در سراوان، سه کتابخانه در راسک و سرباز، هفت کتابخانه در نیکشهر، چهار کتابخانه در چابهار و یک کتابخانه در کنارک وجود دارد ولی متاسفانه برخی از آن ها یا قدیمی است یه به اندازه کافی کتاب در آن ها وجود ندارد.

در شهرستان های جدید و تازه تاسیس نیز کتابخانه به آن صورت که باید وجود ندارد.