به گزارش خبرنگار مهر، درحالیکه حفظ و جلوگیری از تخریب بافت تاریخی گرگان برای حامیان و دوستداران بافت به دغدغه ای تبدیل شده است، برخی مسئولان اجرای طرح نوسازی، این دغدغه دوستداران را ناشی از نبود شناخت نسبت به ارزشهای بافت عنوان می کنند.
از سوی دیگر سیاست های نه چندان روشن میراث فرهنگی گلستان نیز، گوی را به میدان نظریه پردازان نوسازی بافت تاریخی پرتاب کرده است و نیاز است تا این سازمان برای حراست از بافت ارزشمند تاریخی، کارشناسانه به دفاع و صیانت بپردازد.

یک سال بعد، یعنی در سال 1311 ش به دستور رضاشاه ساخت دو خیابان شرقی- غربی (شاهرود، پهلوی قبلی و بهشتی - خمینی کنونی) و شمالی - جنوبی (پهلوی دژ- کاخ قبلی و شهداء - پاسداران کنونی) شروع شد و در سال 1317 ش به پایان رسید.
این داستان ادامه داشت تا زلزله شدید و معروف فروردین 1323 ش که البته آسیب چندانی به بافت وارد نیاورد، اما دوباره در سال 1333و1334 ش احداث خیابان سرخواجه و در سال 1339 ش احداث خیابان فرح (مجاهدین بعدی شهید رجایی کنونی) آسیب های زیادی به بار آورد.
با احداث این خیابان ها عناصر مهمی از بافت تاریخی گرگان از جمله مرکز محله پاسرو، مرکز محله میدان عباسعلی، مرکز محله دباغان، عمارت حاجی ظهیرالدوله، کاروانسرای امین الضرب، باغ پورناصر، مظهر قنات سرخواجه، و مسجد کتیبه و... از بین رفتند.
به تاکید کارشناسان و حامیان بافت تاریخی گرگان، اگر در دوره پهلوی اول و دوم مجموعه ای از بناهای تاریخی این شهر از بین رفت و بافت به چند تکه تقسیم شد، اما از حق نباید گذشت آنچه که در آن زمان ساخته شد دارای ارزش معماری بود یا به عبارتی دیگر، چیزی بود که می توان در مورد آن صحبت کرد.
جداره سازی خیابان پهلوی (امام خمینی کنونی) که شدیدا در معرض خطر است، جداره سازی خیابان پهلوی دژ (شهداء کنونی) که اکنون جز یکی دو اثر، دیگر چیزی از آن باقی نمانده، جداره سازی میدان شهرداری، بناهایی چون بنای هتل میامی ، بنای شهرداری، بنای بانک ملی، بنای شهربانی، بنای پست، بنای ایرانشهر و... از جمله بناهای موجود در بافت بودند که اکنون کمترین نشانه ای از آنها می توان یافت.

از بناهای ارزشمند بافت تاریخی گرگان، خانه فروغی ها در محله میخچه گران بود که فرو ریخت.این در حالیست که به گفته کارشناسان حوزه حفظ و احیاء اداره میراث فرهنگی گلستان، پرونده ثبتی آن در میراث ملی در حال آماده شدن است.
مدتی پیش به علت عدم آگاهی اداره میراث فرهنگی گلستان از وجود چنین اثر ارزشمندی در بافت تاریخی گرگان، مالک بنا اقدام به تخریب آن نموده و به دلیل حضور دوستداران بافت تاریخی گرگان در محل از اقدام وی جلوگیری شد.
در عین حال به دلیل عدم پیگیری میراث برای ثبت بنا و رفع خطر از بنا و انجام اقدامات حفاظت اضطراری در بنا، به دلیل ضعف سازه ای به وجود آمده در آن از بین رفت.
محمود سالاری چندی پیش در گفتگویی اعلام کرد: من مدافع طرح مخرب بافت نیستم، اگر نتیجه مطالعات مهندسین مشاور به عنوان مشاور طرح، باعث تخریب بافت شود، من مدافع آن نیستم، در این خصوص هم کمیسیون ماده 5 تصمیم میگیرد.
وی تصریح کرد: ما طرح مشاور را به میراث فرهنگی ارائه کردهایم و جلسات متعددی برگزار شده است، بازهم اگر دوستان اعتراض دارند، من از مشاور دعوت میکنم تا نشستی داشته باشیم.

سالاری ضمن تایید این موضوع که سازمان میراث فرهنگی اعتراضاتی داشته است، اعلام کرد: طرحی که خودآوند تهیه کرده با آفتاب متفاوت است.
بهانه شرکت مجری طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده گرگان و کمیسیونهای مختلفی که برای این شرکت اجازه تخریب بافتهای تاریخی را صادر کردهاند این بود که شهروندان ساکن در این محلهها با مشکلاتی از قبیل عبور و مرور خودرو، فرسوده شدن بنا و ... مواجه هستند.
به همین دلیل در طرح اولیه، از بازسازی و بهسازی این بافتها سخن راندند. اما این بازسازی در عمل به تخریب بنای تاریخی و ساخت بناهایی جدید و کاملا بی ارتباط با فرهنگ و سابقه منطقه مبدل شد.
محدوده ای که توسط شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران برای مطالعات بافت فرسوده گرگان ابلاغ شده است، محدوده ای است که بخشی از آن با عنوان بافت قدیم با وسعتی نزدیک به 162 هکتار منطبق بر حصار قاجاری استرآباد و بخش دیگر شامل چند پاره از شهر در محله امام رضا، بخشی از غرب فلکه سرخواجه، قزاق محله، محله سجادیه و فردوسی است.
به تاکید کارشناسان، با نوسازی این بافت، هسته ها و محورهای مرکز محلات و ارتباطات فرهنگی که در بافت داشته ایم از بین رفته و تنها مناظری داریم که باید از لابه لای آپارتمانهای نوساز آنها را نظاره کنیم.
به تاکید میراث فرهنگی گلستان، هیچگونه دیدگاه مرمت شهری با رویکرد بهسازی و باز زنده سازی در این طرح لحاظ نشده و تنها دیدگاه های طراحی شهری نوگرایانه با گسست کامل از گذشته با رویکرد تخریب و نوسازی به کار گرفته شده است.
اجرای طرح پیشگام، آسیب جدی به کالبد بافت تاریخی زده و در نتیجه موجبات تخریب بافت را فراهم می کند و اجرای هر گونه طرح پیشنهادی در محدوده آثار تاریخی ثبت و شناسایی شده ممنوع است.
نظر شما