به گزارش خبرنگار مهر، استان البرزاز جمله استانهایی است که شمار اتباع خارجی شامل افغانها، بنگلادشیها، عراقیها و ساکنان جمهوریهای همسایه در آن زیاد است.
این موضوع که البته از ابعاد گوناگون قابل بررسی است، بیش از همه چیز بر مسئله در دست گرفتن برخی فرصتهای شغلی به ویژه در بخش خدمات این استان تاثیر گذاشته است.
البته علاوه بر بحث اشتغال، موضوع ازدواج و زاد و ولد، انتقال بیماری، رشد زاغه نشینی، افزایش برخی جرایم، تکدی گری و ... نیز به دنبال سکونت غیر قانونی شمار زیادی اتباع بیگانه در این استان رخ داده است.
نزدیکی به پایتخت، وجود سکونتگاههای غیر رسمی، حضور نزدیکان و دوستان اتباع، استقبال کارفرماها از کارگرهای خارجی و گستردگی حاشیه شهرها و وجود باغهای گوناگون و مناطق ییلاقی مناسب سکونت مخفیانه، موجب شده این استان منطقه ای مستعد برای پذیرش شمار زیادی تبعه خارجی که اغلب به صورت غیر مجاز وارد استان شده اند را فراهم آورد.
این حضور که در برخی موارد منجر به ازدواج مردان به ویژه افغانها با دختران ایرانی شده است، به دلیل پایین بودن آگاهی و نیز زندگی مخفیانه و غیر قانونی موجب زاد و ولد شمار زیادی از فرزندان آنها از یک سو و نیز رشد و پرورش کودکان بی هویت و بدون شناسنامه ای شده است، که حتی به دلیل حضور غیرقانونی خانواده هایشان در این کشور در برخی موارد از تحصیل در مدرسه نیز جا مانده اند.
این موضوع در کنار بسیار از دیگر ابعاد حضور اتباع غیر مجاز در کشور معضلات و مشکلات بسیاری را رقم زده است که در این گزارش با محوریت بررسی اشتغال به بخشی از این مشکلات پرداخته شده است.
آمارها حاکی از آن است که در حدود 120 هزار تبعه افغان در استان البرز زندگی می کنند که این میزان در مقایسه با سایر استانها رقم بالایی است، همچنین اتباع کشورهای بنگلادش، پاکستان، عراق و جمهوریهای همسایه نیز به ترتیب بیشترین اتباع خارجی این استان را تشکیل می دهند.
این افراد اغلب در قالب کارگرهای ساختمانی و یا خدماتی به کار گرفته می شوند و به ادعای کارفرما ها به دلیل قانع بودن، فرمانپذیری، دستمزد پایین و ... مورد استقبال صاحبان مشاغل قرار می گیرند.
از سوی دیگر به گفته بسیاری از کارفرماها، جوانان ایرانی بیکار چندان تمایلی به انجام کارهای سنگین و نیز خدماتی ندارند دو از این رو ترجیح داده می شود از اتباع بیگانه به کار گرفته شود.
این موضوع البته بیش از هر چیز به فرهنگ حاکم بر جامعه، نبود جایگاه مناسب مشاغل خدماتی و ساده و نیز توقعات دیگران از در اختیار داشتن شغل های درجه یک برای فرزندانشان نشات می گیرد که جامه شناسان در خصوص آن تحلیلهای متفاوتی ارائه کرده اند.
استان تازه تاسیس البرز اگرچه رتبه دوم کشور را در زمینه اشتغال کسب کرده است، اما گذری بر نقاط مختلف شهر حاکی از آن است که همچنان شمار زیادی افراد بیکار دراین استان سکونت دارند که اگر برای اشتغال آنها چاره اندیشی نشود این مسئله می تواند به چالشی بزرگ در حوزه آسیبهای اجتماعی ناشی از بیکاری بدل شود.
به هر روی اینکه بسیاری از فرصتهای باقیمانده شغلی را نیز اتباع غیرمجاز این استان اشغال کرده اند، موضوعی است که باید دست اندرکاران این حوزه با دیدی جدید به آن نگاهی بیندازند و برای حل آن چاره اندیشی کنند.
مدیرکل کار و امور اجتماعی البرز در گفتگو با مهر، با بیان اینکه بیکاران استان اعم از تحصیلکرده و کم سواد و زن و مرد را دربرمی گیرد افزود: 120 هزار نفر از اتباع کشورهای بیگانه به صورت مجاز و غیرمجاز در بخشهای مختلف خدماتی و صنعتی در استان فعالیت می کنند.
به گفته مسئولان یکی از علل ماندگاری اتباع خارجی در استان و اصولا در کشور ارزان بودن نیرویهای کار خارجی است و این نکته اساسی را نباید از نظر دور داشت که متاسفانه کافرما به همین علت به جذب این افراد روی می آورند.
کاوه حدادپور در همین ارتباط گفت: در صورتیکه صاحبان کار با کمی هزینه بیشتر بیکاران بومی را به خدمت بگیرند ظرفیتهای اشتغال استان با نیروهای داخلی پر می شود.
وی افزود: این اتباع در صورتیکه کاری پیدا نکنند به کشور خودشان برمی گردند، این در شرایطی است که امروز علاوه بر کارهای خدماتی به مشاغل فنی و تخصصی هم ورود کرده اند.
موقعیت مناسب کاری و درآمد بالا عامل ماندگاری اتباع در البرز
وی، موقعیت مناسب کاری را عامل ماندگاری این افراد در استان ذکر کرد واظهار داشت: اتفاقا این افراد بعد از مدتی و پس از تبحر در کار صاحب درآمدهای خوبی می شوند.
از دیگر مواردی که به معضل اشتغال خارجیها دامن می زند عدم حمایت کارفرما از نیروهای داخلی است. به گفته حدادپور، کارفرما باید با صرف اندکی هزینه بیشتر بیکاران ایرانی را به خدمت بگیرد و به چرخش پول و سرمایه در بین خانوادههای ایرانی کمک کنند، اما عملا چنین دیدگاهی وجود ندارد و این امر مستلزم کار فرهنگی دراز مدت و تغییر رویکرد فرهنگی به کار به عنوان منبع کسب درآمد است.
تغییر فرهنگ کار اراده ای جدی هم از سوی مسئولان و هم خانوادهها را می طلبد و به برنامه ریزیهای بلند مدت احتیاج دارد.
عجیب نیست در شرایطی که بسیاری از جوانان ایرانی حاضر به پذیرش کارهای خدماتی و به زعم خود مشاغل "دون" نیستند، ظرفیتهای اشتغال را اتباع کشورهای دیگر پر کنند.
فرهنگ کار در میان خانواده ها باید تغییر کند
مدیرکل کار امور اجتماعی استان البرز با تاکید بر لزوم تغییر فرهنگ کار در بین خانوادهها و جوانان تصریح کرد: متاسفانه بسیاری از جوانان ما حتی قادر به خرید معمولی نیستند و از نظر جسمانی آمادگی ورود به محیط کار و انجام کارهای خدماتی یا فنی را ندارند.
گرچه بارها اخبار اقدامات خلاف اتباع بیگانه ای که در کشور زندگی می کنند به گوش رسیده و همین امر ترسی را در دل هموطنان نسبت به این افراد ایجاد کرده و گاها نگاه مثبتی نسبت به اینان دیده نمی شود و با وجود سابقه ذهنی ای که در مورد مسائل امنیتی نسبت به حضور اتباع بیگانه در کشور وجود دارد، به گفته حدادپور با رعایت این موارد از سوی اتباع بیگانه خصوصا افغانها جز در موارد منحصر به فرد و معدود از انجام اقدامات خلاف می پرهیزند.
حضور اتباع خارجی در ایران علاوه بر اشغال فضای اشتغال جوانان کشور و از جمله استان البرز، ایجاد معضلات فرهنگی از تبعات آن است که دو مشکل عمده را به وجود می آورد.
اتباع بی هویت و مشکلات ناشی از شناسایی آنان
اغلب این افراد به علت اینکه وابستگیهای خانوادگی در ایران ندارند و به تعبیر برخی کارشناسان فاقد"هویت" هستند در صورت اقدام خلاف به جایی متصل نبوده و می توانند جابجا شده از شهری به شهر دیگر بروند؛ بنابراین امکان شناخت و دستگیری این افراد سخت می شود.
از طرفی این اتباع با خانوادههای ضعیف ایرانی ازدواج می کنند که در صورت بازگشت به کشور خود مشکلاتی را برای این خانوادهها بوجود می آورند.
مدیرکل کار و امور اجتماعی استان البرز معتقد است برخی از اتباع بیگانه ای که سالهاست در البرز زندگی می کنند و در کار خود مهارت کسب کرده اند و از نظر اخلاقی نیز حتی سابقه حضور در جبهه را دارند در صورتیکه سفارت افغانستان در ایران بپذیرد این افراد تابعیت ایرانی بگیرند می توان از تخصص آنها استفاده کرد.
وی با بیان اینکه چنانچه این افراد شناسایی شده و برای آنها کارت هویت و مجوز اقامت صادر شود دیگر بی هویت نیستند افزود: به منظور شناسایی این افراد اقداماتی در دست انجام است.
تاثیر صد درصدی حضور اتباع بیگانه بر اشتغال البرز
حدادپور تاثیر حضور اتباع بیگانه بر اشتغال استان را صد درصد توصیف کرد و با اشاره به این نکته که خود ما نیز در ایجاد این وضعیت تاثیر کاملا مستقیم داریم اظهار داشت: جوانان ما کارهای خدماتی را نمی پذیرند، با تغییر فرهنگ کار اما، 120 هزار فرصت شغلی که اکنون در استان البرز در اختیار اتباع بیگانه است به جوانان این استان تعلق می گیرد.
وی همچنین با اشاره به اینکه این افراد تقریبا در همه نقاط استان مسقر هستند افزود: تراکم عمده آنها بیشتر اطراف شهرستان ساوجبلاغ است.
حدادپور در خصوص اقداماتی که تاکنون برای جلوگیری از فعالیت اتباع بیگانه در استان اجرا شده با اشاره به تشکیل کارگروهی در اداره کل کار و امور اجتماعی ستان البرز در این زمینه اظهار داشت: این کارگروه شامل هیئتی متشکل از نمایندگان وزارت اطلاعات و اداره کل اتباع خارجی است که وظیفه اعطای مجوز به اتباع خارجی متقاضی دریافت کار را به عهده دارد.
مجوز فعالیت برای شغلهای مشابه برای اتباع صادر نمی شود
وی تصریح کرد: یکی از مواردی که در این کارگروه روی آن تاکید می شود عدم همکاری در اعطای مجوز به اتباعی است که مشابه شغل آنها در نیروهای کار ایران موجود است.
حدادپور ضمن تاکید بر اینکه امکان ندارد به این افراد مجوز داده شود، مثالی در این مورد آورد وبیان داشت: اخیرا پزشکی با مراجعه به این کارگروه درخواست مجوز کار در رشته مامایی برای یکی از اتباع خارجی کرد که با توجه به وجود انبوه بیکاران این حوزه چنین مجوزی اعطا نشد.
وی، همچنین اذعان داشت: بعضی شرکتها تکنولوژی جدیدی وارد می کنند که ممکن است فاقد افراد متخصص دستگاه جدید در ایران باشیم و در صورتیکه تبعه خارجی دارای تخصص مربوطه باشد با دادن مجوز کار کوتاه مدت، وی ملزم است طی حداکثر شش ماه تخصص خود رابه ایرانیها آموزش و انتقال دهد.
به هر روی به نظر می رسد موضوع حضور شمار زیادی از اتباع بیگانه که به صورت غیر مجاز در حال استفاده از خدمات این استان هستند باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد و با نظارت جدی بر عملکرد کارفرمایان تا حد امکان از نیروهای داخلی در فعالیتهای تولیدی و اقتصادی بهره گرفته شود.
همچنین موضوعات فرصتها و تهدیدهای حضور اتباع بیگانه در استان نیز مسئله ای است که نیازمند انجام کار علمی و کارشناسی و استفاده از نظرات جامعه شناسان و آسیب شناسان اجتماعی این حوزه دارد.
امید می رود با بهره گیری از نگاهی علمی در برخورد با اتباع بیگانه، شاهد روندی نو در بکارگیری این قیبل نیروهای کار از یک سو و بررسی سایر ابعاد حضور این افراد آن هم به صورت غیر مجاز در استان باشیم.
.................................
البته علاوه بر بحث اشتغال، موضوع ازدواج و زاد و ولد، انتقال بیماری، رشد زاغه نشینی، افزایش برخی جرایم، تکدی گری و ... نیز به دنبال سکونت غیر قانونی شمار زیادی اتباع بیگانه در این استان رخ داده است.
نزدیکی به پایتخت، وجود سکونتگاههای غیر رسمی، حضور نزدیکان و دوستان اتباع، استقبال کارفرماها از کارگرهای خارجی و گستردگی حاشیه شهرها و وجود باغهای گوناگون و مناطق ییلاقی مناسب سکونت مخفیانه، موجب شده این استان منطقه ای مستعد برای پذیرش شمار زیادی تبعه خارجی که اغلب به صورت غیر مجاز وارد استان شده اند را فراهم آورد.
این حضور که در برخی موارد منجر به ازدواج مردان به ویژه افغانها با دختران ایرانی شده است، به دلیل پایین بودن آگاهی و نیز زندگی مخفیانه و غیر قانونی موجب زاد و ولد شمار زیادی از فرزندان آنها از یک سو و نیز رشد و پرورش کودکان بی هویت و بدون شناسنامه ای شده است، که حتی به دلیل حضور غیرقانونی خانواده هایشان در این کشور در برخی موارد از تحصیل در مدرسه نیز جا مانده اند.
این موضوع در کنار بسیار از دیگر ابعاد حضور اتباع غیر مجاز در کشور معضلات و مشکلات بسیاری را رقم زده است که در این گزارش با محوریت بررسی اشتغال به بخشی از این مشکلات پرداخته شده است.
آمارها حاکی از آن است که در حدود 120 هزار تبعه افغان در استان البرز زندگی می کنند که این میزان در مقایسه با سایر استانها رقم بالایی است، همچنین اتباع کشورهای بنگلادش، پاکستان، عراق و جمهوریهای همسایه نیز به ترتیب بیشترین اتباع خارجی این استان را تشکیل می دهند.
این افراد اغلب در قالب کارگرهای ساختمانی و یا خدماتی به کار گرفته می شوند و به ادعای کارفرما ها به دلیل قانع بودن، فرمانپذیری، دستمزد پایین و ... مورد استقبال صاحبان مشاغل قرار می گیرند.
از سوی دیگر به گفته بسیاری از کارفرماها، جوانان ایرانی بیکار چندان تمایلی به انجام کارهای سنگین و نیز خدماتی ندارند دو از این رو ترجیح داده می شود از اتباع بیگانه به کار گرفته شود.
این موضوع البته بیش از هر چیز به فرهنگ حاکم بر جامعه، نبود جایگاه مناسب مشاغل خدماتی و ساده و نیز توقعات دیگران از در اختیار داشتن شغل های درجه یک برای فرزندانشان نشات می گیرد که جامه شناسان در خصوص آن تحلیلهای متفاوتی ارائه کرده اند.
استان تازه تاسیس البرز اگرچه رتبه دوم کشور را در زمینه اشتغال کسب کرده است، اما گذری بر نقاط مختلف شهر حاکی از آن است که همچنان شمار زیادی افراد بیکار دراین استان سکونت دارند که اگر برای اشتغال آنها چاره اندیشی نشود این مسئله می تواند به چالشی بزرگ در حوزه آسیبهای اجتماعی ناشی از بیکاری بدل شود.
به هر روی اینکه بسیاری از فرصتهای باقیمانده شغلی را نیز اتباع غیرمجاز این استان اشغال کرده اند، موضوعی است که باید دست اندرکاران این حوزه با دیدی جدید به آن نگاهی بیندازند و برای حل آن چاره اندیشی کنند.
مدیرکل کار و امور اجتماعی البرز در گفتگو با مهر، با بیان اینکه بیکاران استان اعم از تحصیلکرده و کم سواد و زن و مرد را دربرمی گیرد افزود: 120 هزار نفر از اتباع کشورهای بیگانه به صورت مجاز و غیرمجاز در بخشهای مختلف خدماتی و صنعتی در استان فعالیت می کنند.
به گفته مسئولان یکی از علل ماندگاری اتباع خارجی در استان و اصولا در کشور ارزان بودن نیرویهای کار خارجی است و این نکته اساسی را نباید از نظر دور داشت که متاسفانه کافرما به همین علت به جذب این افراد روی می آورند.
کاوه حدادپور در همین ارتباط گفت: در صورتیکه صاحبان کار با کمی هزینه بیشتر بیکاران بومی را به خدمت بگیرند ظرفیتهای اشتغال استان با نیروهای داخلی پر می شود.
وی افزود: این اتباع در صورتیکه کاری پیدا نکنند به کشور خودشان برمی گردند، این در شرایطی است که امروز علاوه بر کارهای خدماتی به مشاغل فنی و تخصصی هم ورود کرده اند.
موقعیت مناسب کاری و درآمد بالا عامل ماندگاری اتباع در البرز
وی، موقعیت مناسب کاری را عامل ماندگاری این افراد در استان ذکر کرد واظهار داشت: اتفاقا این افراد بعد از مدتی و پس از تبحر در کار صاحب درآمدهای خوبی می شوند.
از دیگر مواردی که به معضل اشتغال خارجیها دامن می زند عدم حمایت کارفرما از نیروهای داخلی است. به گفته حدادپور، کارفرما باید با صرف اندکی هزینه بیشتر بیکاران ایرانی را به خدمت بگیرد و به چرخش پول و سرمایه در بین خانوادههای ایرانی کمک کنند، اما عملا چنین دیدگاهی وجود ندارد و این امر مستلزم کار فرهنگی دراز مدت و تغییر رویکرد فرهنگی به کار به عنوان منبع کسب درآمد است.
تغییر فرهنگ کار اراده ای جدی هم از سوی مسئولان و هم خانوادهها را می طلبد و به برنامه ریزیهای بلند مدت احتیاج دارد.
عجیب نیست در شرایطی که بسیاری از جوانان ایرانی حاضر به پذیرش کارهای خدماتی و به زعم خود مشاغل "دون" نیستند، ظرفیتهای اشتغال را اتباع کشورهای دیگر پر کنند.
فرهنگ کار در میان خانواده ها باید تغییر کند
مدیرکل کار امور اجتماعی استان البرز با تاکید بر لزوم تغییر فرهنگ کار در بین خانوادهها و جوانان تصریح کرد: متاسفانه بسیاری از جوانان ما حتی قادر به خرید معمولی نیستند و از نظر جسمانی آمادگی ورود به محیط کار و انجام کارهای خدماتی یا فنی را ندارند.
گرچه بارها اخبار اقدامات خلاف اتباع بیگانه ای که در کشور زندگی می کنند به گوش رسیده و همین امر ترسی را در دل هموطنان نسبت به این افراد ایجاد کرده و گاها نگاه مثبتی نسبت به اینان دیده نمی شود و با وجود سابقه ذهنی ای که در مورد مسائل امنیتی نسبت به حضور اتباع بیگانه در کشور وجود دارد، به گفته حدادپور با رعایت این موارد از سوی اتباع بیگانه خصوصا افغانها جز در موارد منحصر به فرد و معدود از انجام اقدامات خلاف می پرهیزند.
حضور اتباع خارجی در ایران علاوه بر اشغال فضای اشتغال جوانان کشور و از جمله استان البرز، ایجاد معضلات فرهنگی از تبعات آن است که دو مشکل عمده را به وجود می آورد.
اتباع بی هویت و مشکلات ناشی از شناسایی آنان
اغلب این افراد به علت اینکه وابستگیهای خانوادگی در ایران ندارند و به تعبیر برخی کارشناسان فاقد"هویت" هستند در صورت اقدام خلاف به جایی متصل نبوده و می توانند جابجا شده از شهری به شهر دیگر بروند؛ بنابراین امکان شناخت و دستگیری این افراد سخت می شود.
از طرفی این اتباع با خانوادههای ضعیف ایرانی ازدواج می کنند که در صورت بازگشت به کشور خود مشکلاتی را برای این خانوادهها بوجود می آورند.
مدیرکل کار و امور اجتماعی استان البرز معتقد است برخی از اتباع بیگانه ای که سالهاست در البرز زندگی می کنند و در کار خود مهارت کسب کرده اند و از نظر اخلاقی نیز حتی سابقه حضور در جبهه را دارند در صورتیکه سفارت افغانستان در ایران بپذیرد این افراد تابعیت ایرانی بگیرند می توان از تخصص آنها استفاده کرد.
وی با بیان اینکه چنانچه این افراد شناسایی شده و برای آنها کارت هویت و مجوز اقامت صادر شود دیگر بی هویت نیستند افزود: به منظور شناسایی این افراد اقداماتی در دست انجام است.
تاثیر صد درصدی حضور اتباع بیگانه بر اشتغال البرز
حدادپور تاثیر حضور اتباع بیگانه بر اشتغال استان را صد درصد توصیف کرد و با اشاره به این نکته که خود ما نیز در ایجاد این وضعیت تاثیر کاملا مستقیم داریم اظهار داشت: جوانان ما کارهای خدماتی را نمی پذیرند، با تغییر فرهنگ کار اما، 120 هزار فرصت شغلی که اکنون در استان البرز در اختیار اتباع بیگانه است به جوانان این استان تعلق می گیرد.
وی همچنین با اشاره به اینکه این افراد تقریبا در همه نقاط استان مسقر هستند افزود: تراکم عمده آنها بیشتر اطراف شهرستان ساوجبلاغ است.
حدادپور در خصوص اقداماتی که تاکنون برای جلوگیری از فعالیت اتباع بیگانه در استان اجرا شده با اشاره به تشکیل کارگروهی در اداره کل کار و امور اجتماعی ستان البرز در این زمینه اظهار داشت: این کارگروه شامل هیئتی متشکل از نمایندگان وزارت اطلاعات و اداره کل اتباع خارجی است که وظیفه اعطای مجوز به اتباع خارجی متقاضی دریافت کار را به عهده دارد.
مجوز فعالیت برای شغلهای مشابه برای اتباع صادر نمی شود
وی تصریح کرد: یکی از مواردی که در این کارگروه روی آن تاکید می شود عدم همکاری در اعطای مجوز به اتباعی است که مشابه شغل آنها در نیروهای کار ایران موجود است.
حدادپور ضمن تاکید بر اینکه امکان ندارد به این افراد مجوز داده شود، مثالی در این مورد آورد وبیان داشت: اخیرا پزشکی با مراجعه به این کارگروه درخواست مجوز کار در رشته مامایی برای یکی از اتباع خارجی کرد که با توجه به وجود انبوه بیکاران این حوزه چنین مجوزی اعطا نشد.
وی، همچنین اذعان داشت: بعضی شرکتها تکنولوژی جدیدی وارد می کنند که ممکن است فاقد افراد متخصص دستگاه جدید در ایران باشیم و در صورتیکه تبعه خارجی دارای تخصص مربوطه باشد با دادن مجوز کار کوتاه مدت، وی ملزم است طی حداکثر شش ماه تخصص خود رابه ایرانیها آموزش و انتقال دهد.
به هر روی به نظر می رسد موضوع حضور شمار زیادی از اتباع بیگانه که به صورت غیر مجاز در حال استفاده از خدمات این استان هستند باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد و با نظارت جدی بر عملکرد کارفرمایان تا حد امکان از نیروهای داخلی در فعالیتهای تولیدی و اقتصادی بهره گرفته شود.
همچنین موضوعات فرصتها و تهدیدهای حضور اتباع بیگانه در استان نیز مسئله ای است که نیازمند انجام کار علمی و کارشناسی و استفاده از نظرات جامعه شناسان و آسیب شناسان اجتماعی این حوزه دارد.
امید می رود با بهره گیری از نگاهی علمی در برخورد با اتباع بیگانه، شاهد روندی نو در بکارگیری این قیبل نیروهای کار از یک سو و بررسی سایر ابعاد حضور این افراد آن هم به صورت غیر مجاز در استان باشیم.
.................................
گزارش: اعظم کریمی ، فائقه رحیمی
نظر شما