4 مشرب مهم سیاسی بحرین/ احزاب از آل خلیفه چه می خواهند

بی تردید جمعیت وفاق ملی اسلامی نه تنها  بزرگترین گروه مخالف دولت آل خلیفه بلکه بزرگترین تجمع و جریان  سیاسی فعال  در بحرین هم به شمار می رود. این جمعیت از پایگاه مردمی بسیار گسترده ای درمیان شهروندان بحرینی برخوردار است.

وفاق که هم اکنون پرچمدار انتفاضه مردم بحرین علیه ال خلیفه می باشد ، در انتخابات سال 2006 بعد از شکستن تحریم حضور در پارلمان موفق شد17 کرسی از 40 کرسی مجلس بحرین را به دست آورد.

آیت الله علی قاسم مرجع تقلید شیعیان بحرین رهبری معنوی ـ مذهبی  و شیخ علی سلمان رهبری اجرایی این گروه را عهده دار می باشد. مهمترین خواسته این جمعیت تبدیل بحرین به یک پادشاهی مشروطه واقعی است که نخست وزیرش در برابر پارلمان پاسخگو باشد و سیاستمداران اجرایی کشور نیز همگی از فرایند انتخاباتی به این مسند رسیده باشند.

از دیگر جمعیت های سیاسی همراه با الوفاق می توان به تجمع قومی دمکراتیک ،امل ، احزاب چپ گرایی همچون وعد  و منبر ترقی خواه دمکرات (تریبون ترقی خواه دمکرات) نیز اشاره کرد که تمامی طیف های جامعه بحرین از اهل تسنن وتشیع ، اسلام گرا ولیبرال و مرد و زن را در بر می گیرند.

این در حالی است که برخی دیگر از جریان های دیگر از جمله جریان " همبستگی برای جمهوری" به دنبال سرنگونی رژیم خلیفه وتاسیس جمهوری بحرین می باشند ، این جریان در بر گیرنده جمعیت وفای اسلامی ، جنبش حق وجنبش آزادگان بحرین است.

در کنار جمعیت وفاق ملی اسلامی بحرین می توان به جمعیت اصالت اسلامی ، جمعیت منبر ملی اسلامی ، جمعیت عمل اسلامی، ،هم پیمانی برای جمهوری (ائتلاف جمهوی خواه)، جنبش حق، جریان وفای اسلامی و جمعیت آزادگان بحرین را به عنوان مهمترین جمعیت های سیاسی اسلامگرای فعال در صحنه در صحنه سیاسی بحرین ذکر کرد.

درحالیکه جمعیت میثاق عمل ملی ، منبر ترقی خواه دمکراتیک، فراکسیون اقتصادی های ، جمعیت عمل ملی دمکراتیک ، جنبش عدالتخواه ملی وجمعیت تجمع قومی دمکراتیک نیز عمده ترین گروه های لائیک محسوب می شوند.

از نظر مشرب های فکری جریان های سیاسی بحرین به چهار دسته کلی : اسلام گرایان اهل تسنن ، اسلام گرایان شیعه، چپ ها و لیبرالها تقسیم بندی می شوند.

یکی از مهمترین جریان های حامی دولت آل خلیفه جمعیت های اسلامگرای اهل تسنن محسوب می شوند.این جریان ها عموما از انشقاق های به وجود آمده در سازمان اخوان المسلمین و با تاثیر پذیی از برخی از کشورهای عربی شکل گرفته اند، گرچه جریان اسلامی اهل تسنن ابتدا بستر فعالیت گروه های سلفی بود واز طریق فعالیت های خیریه همانند جمعیت اصلاح و جمعیت اسلامی به فعالیت خود ادامه می داد اما بعد از سال 2001 به تدریج وارد عرصه فعالیت های سیاسی هم شدند مهمترین این جمعیت ها عبارتند از:

- جمعیت منبر (تریبون) اسلامی که در واقع نماینده جریان اخوان المسلمین در بحرین محسوب می شود ، جمعیت اصالت اسلامی که یک جریان سلفی افراطی است.

 در رابطه با  جریان میانه رو باید گفت گرچه  تعدادی از جمعیت های اسلامی در آن نمود پیدا کرده اند  اما در میان جریان های اهل تسنن چندان چارچوب خاصی به خود نگرفته است، در مقابل جمعیت وسط ملی ـ اسلامی با آمیزه ای از اندیشه های اسلامی وناسیونالیسیتی ناصری در صحنه این کشور به فعالیت می پردازد.

در رابطه با  اسلامگرایان شیعه با توجه به اکثریت جمیعتی که دراختیار دارند ازهمان ابتدا درصحنه سیاسی بحرین و بخصوص در بلوک مخالفان دولت آل خلیفه حضوری بالفعل داشته وبخصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران شتاب وقدرت بسیار بیشتری به خود گرفتند.

در کنار جمعیت وفاق ملی اسلامی وجمعیت عمل اسلامی ، باید به جمعیت " رابطه اسلامی" که یک گروه راستگرای شیعی است ونیز جنبش آزادگان بحرین که جزو گروه های اپوزیسیون بحرین محسوب شده و مقر آن در لندن است، اشاره کرد.

چپ گرایان نیز گرچه آن قدرت دهه پنجاه از قرن بیستم را ندارند اما به هر شکل بازیگران قابل توجهی را در صحنه سیاسی این کشور در اختیار دارند .از میان این تشکل ها می توان به جمعیت عمل دمکراسی (وعد)اشاره کرد.

با این حال  این جمعیت خود را چپ گرا و یا حتی لائیک به مفهوم ایدئولوژیکی آن نمی داند، این رویکرد پس از آنکه رهبران این جریان اندیشه های ایدئولوژیکی خود را در پشت اهداف سیاسی خود پنهان کردند ، نمود بیشتری یافت،  امروز شخصیت هایی که به تفکرات چپ، مارکسیسم، ناصری یا بعث وفادار نیستند نیز به عضویت آن در آمده اند به نحوی که حتی برخی از اعضای آن از اسلامگرایان متعهد محسوب می شوند.

چهارمین دسته فعال جریان لیبرال است که باتوجه به حضور قشر اقتصادی خواهان اصلاحات سیاسی درچارچوب اندیشه بازار اقتصادی و برنامه های الحاقی آن شامل آزادیهای فردی و تعددگرایی سیاسی است، محبوبیت قابل توجهی را برای خود دربحرین دست وپا کرده است.

با این وجود کارشناسان بحرینی بر این باورند که اندیشه های لیبرالیستی در بحرین همچنان اندیشه هایی نوپا بوده و با توجه به اینکه قشر اقتصادی مستقلی نسبت به اقتصاد دولت وجود ندارد این اندیشه همچنان دوره تکامل جنینی خود را می گذراند.

جمعیت میثاق ملی ، جمعیت "گروه فرهنگی" که اصولا خود را تشکلی از فرهیختگان ونه یک جریان سیاسی می داند ، به همراه جمعیت اندیشه ازاد و تجمع ملی دمکراتیک از مهمترین جریان های این مشرب فکری محسوب می شوند.

جدول زیر اطلاعات مربوط به این جمعیت ها را ارائه می کند.

در قسمت بعد محبوبیت هریک از این جریان ها را در بستر جامعه بحرین مورد بررسی قرار می دهیم.